Bài 6. Từ Hán Việt (tiếp theo)

Chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ lớp 7A hôm nay !
Kiểm tra bài cũ :
Các loại từ ghép Hán Việt? Lấy ví dụ?
Tiết 22:
TỪ HÁN VIỆT
( tiếp theo)
Trường THCS Mộ Đạo
I/ Sử dụng từ Hán Việt :
1. Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm:
a/ Ví dụ :
Phụ nữ Việt Nam anh hùng,bất khuất,trung hậu,đảm đang.( đàn bà )
Cụ là nhà cách mạng lão thành .Sau khi cụ từ trần ,nhân dân địa phương đã mai táng cụ trên một ngọn đồi.( chết,chôn)
Bác sĩ đang khám tử thi.( xác chết )
Các từ Hán Việt tạo sắc thái gì cho câu văn?
Phụ nữ,từ trần,mai táng tạo sắc thái trang trọng.
Tử thi tránh cảm giác ghê sợ.
-Yết Kiêu đến kinh đô Thăng Long, yết kiến vua Trần Nhân Tông.
Nhà vua : Trẫm cho nhà ngươi một loại binh khí.
Yết Kiêu : Tâu bệ hạ, thần chỉ xin một chiếc dùi sắt.
Nhà vua : Để làm gì?
Yết Kiêu : Để dùi thủng chiến thuyền của giặc ,vì thần có thể lặn hàng giờ dưới nước.
Các từ Hán Việt tạo sắc thái gì cho đoạn trích?
Kinh đô = thủ đô
Yết kiến : ra mắt
Bệ hạ : vua
Thần : tôi
Tạo sắc thái cổ.
Như vậy sử dụng từ Hán Việt tạo những sắc thái gì?
Ở lớp 6 các em đã được học những tác phẩm nào có sắc thái cổ ?
* So sánh các cặp từ Hán Việt - thuần Việt sau:
Từ trần - chết
Mai táng - chôn
Tử thi - xác chết
Phong - hủi
Thổ- nôn
Huyết - máu
Thổ huyết - nôn ra máu
? Sử dụng từ Hán Việt tạo sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô tục, ghê sợ.
b.Ghi nhớ ( SGK )
2/ Không nên lạm dụng từ Hán Việt :
a/ ví dụ:
- Kì thi này con đạt loại giỏi. Con đề nghị mẹ thưởng cho con một phần thưởng xứng đáng!
- Kì thi này con đạt loại giỏi, mẹ thưởng cho con một phần thưởng xứng đáng nhé !
b) - Ngoài sân , nhi đồng đang vui đùa.
- Ngoài sân, trẻ em đang vui đùa.
HS so sánh các cặp câu và cho biết câu nào diễn đạt hay hơn?
Dùng từ Hán Việt không đúng với sắc thái biểu cảm thiếu tự nhiên , không hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
Khi sử dụng từ Hán Việt nên chú ý điều gì?
b/ Ghi nhớ : ( SGK )
II/ Luyện tập:
1. BT 1 : ( SGK- 83)
a/ - Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa……. … như nước trong nguồn chảy ra.
- Nhà máy dệt kim Vinh mang tên Hoàng Thị Loan-….…………….Chủ tịch Hồ Chí Minh.
b/ - Tham dự buổi chiêu đãi có ngài đại sứ và …….
- Thuận………thuận chồng tát bể Đông cũng cạn.
c/ - Con chim……………..thì tiếng kêu thương,
Con người …… ……….thì lời nói phải.
- Lúc……………… ông cụ còn dặn dò con cháu phải thương yêu nhau.
d/ - Mọi cán bộ đều phải thực hiện lời ………………….của Chủ tịch Hồ Chí Minh : cần,kiệm.liêm,chính,chí công vô tư.
- Con cái cần phải nghe lời……………….của cha mẹ.
Mẹ
Thân mẫu
phu nhân
Vợ
……….
sắp chết
sắp chết
lâm chung
dạy bảo
giáo huấn
2.BT2 : ( SGK – 83 )
Tại sao người Việt Nam thích dùng từ Hán Việt để đặt tên người , tên địa lí?
Người Việt Nam dùng từ HV để tạo tên người,tên địa lí vì từ HV mang sắc thái trang trọng.
3.BT3 : ( SGK )
Lúc bấy giờ Triệu Đà làm chúa đất Nam Hải. Mấy lần đem quân sang cướp đất Âu Lạc,nhưng vì An Dương Vương có nỏ thần,quân Nam Hải bị giết hại rất nhiều,nên Đà đành cố thủ đợi cơ hội khác .Triệu Đà thấy dùng binh không lợi ,bèn xin giảng hoà với An Dương Vương ,và sai con trai mình là Trọng Thủy sang cầu thân,nhưng chú ý tìm cách phá hoại nỏ thần.
Trong những ngày đi lại để kết tình hào hiếu ,trọng Thuỷ gặp được Mị Châu ,một thiếu nữ mày ngài mắt phượng ,nhan sắc tuyệt trần,con gái yêu của An Dương Vương.
Giảng hào,cầu thân, hoà hiếu,nhan sắc,tuyệt trần. Tạo sắc thái cổ.
BT 4 : ( SGK )
Em đi xa nhớ bảo vệ sức khoẻ nhé !
Đồ vật làm bằng gỗ tốt thì sử dụng được lâu dài. Còn những đồ làm bằng gỗ xấu dù làm rất cầu kì ,mĩ lệ cũng chỉ dùng được trong một thời gian ngắn .
Không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp,thiếu tự nhiên.Nên thay bằng từ : giữ gìn,đẹp đẽ.

Bài tập củng cố
Gạch chân từ Hán Việt trong các câu sau:

Hoàng đế đã băng hà.
Các vị bô lão cùng vào yết kiến nhà vua.
Chiến sĩ hải quân rất anh hùng.
Hoa Lư là cố đô của nước ta.


xin chân thành cảm ơn
các thầy cô và các em học sinh
đã chú ý lắng nghe !