Bài 6. Đơn chất và hợp chất - Phân tử

Kiểm tra bài cũ
1. Nguyên tử khối là gì?
Biết nguyên tử R nặng gấp 4 lần nguyên tử N. Xem bảng T42 cho biết KHHH và tên nguyên tố.

2. Chữa bài 5 T20/ SGK
ĐƠN CHấT - HợP CHấT
PHÂN Tử
Đơn chất
1. Đơn chất là gì?
- Khí Hiđro là do nguyên tố hiđro tạo nên.
- Nhôm do nguyên tố nhôm tạo nên.
- Natri do nguyên tố natri tạo nên.
- Lưu huỳnh do nguyên tố lưu huỳnh tạo nên.
?Ta gọi những chất có cấu tạo như trên là
đơn chất.
Đơn chất là những chất được tạo nên từ một nguyên tố hoá học.
Đơn chất là gì ?
Vì sao nói hiđro, natri, nhôm, lưu huỳnh.. là những đơn chất?
Vì khí hiđro, natri, nhôm, lưu huỳnh.Do một nguyên tố hoá học cấu tạo nên.
Một nguyên tố có thể tạo nên 2, 3. dạng đơn chất, ví dụ từ nguyên tố cacbon tạo nên than(than chì, than muội, than gỗ.) và cả kim cương nữa.
+ Đơn chất kim loại:
Chất rắn trừ thuỷ ngân, dẫn điện, dẫn nhiệt, ánh kim..
+ Đơn chất phi kim:
Tồn tại ở 3 trạng thái : rắn, lỏng, khí; không dẫn điện (trừ than chì dẫn điện yếu), không dẫn nhiệt, không có ánh kim.
Có hai loại đơn chất:
2. Đặc điểm cấu tạo
Mô hình trật tự sắp xếp các nguyên tử trong đơn chất kim loại
Em hãy nhận xét về trật tự sắp xếp các nguyên tử trong đơn chất kim loại?
Trong ®¬n chÊt kim lo¹i c¸c nguyªn tö s¾p xÕp khÝt nhau vµ theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh.
Mô hình tượng trưng một mẫu khí hiđro (A) và oxi (B)
A
B
Trong ®¬n chÊt khÝ c¸c nguyªn tö liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo? Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c h¹t?
Trong đơn chất phi kim các nguyên tử liên kết với nhau theo một số nhất định thường là 2. Khoảng cách giữa các hạt thường rất xa nhau.
II. Hợp chất
1. Hợp chất là gì?
H
O
Cl
Na
Muối ăn (NaCl)
Nước ( H2O )
Hợp chất là những chất được tạo nên từ hai nguyên tố hoá học trở lên.
Có hai loại hợp chất :
+ Hợp chất vô cơ
+ Hợp chất hữu cơ
2. Đặc điểm cấu tạo
Hãy nêu nhận xét về cách sắp xếp nguyên tử của các nguyên tố trong hợp chất (tỉ lệ, thứ tự).
Mô hình tượng trưng một mẫu nước.
Trong hợp chất nguyên tử của các nguyên tố liên kết với nhau theo một tỉ lệ và một thứ tự nhất định.
Mô hình tượng trưng một mẫu muối ăn.
Kết luận
1.Đơn chất là những chất được tạo nên từ một nguyên tố hoá học.
Có hai loại đơn chất:
+ Đơn chất kim loại: nhôm, sắt.
+ Đơn chất phi kim: lưu huỳnh, hiđro...
Trong đơn chất kim loại các nguyên tử xếp khít nhau và theo một trật tự nhất định.
2.Hợp chất là những chất được tạo nên từ hai nguyên tố hoá học trở lên.
Có hai loại hợp chất: hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ.
Trong hợp chất nguyên tử của các nguyên tố liên kết với nhau theo một tỉ lệ và một thứ tự nhất định.

L­u ý ®Ó ph©n biÖt ®¬n chÊt víi hîp chÊt ng­êi ta dùa vµo nguyªn tö kh¸c lo¹i liªn kÕt víi nhau.
Luyện tập
Bài tập 3 . Tr26
Trong số các chất cho dưới đây, hãy chỉ ra và giải thích chất nào là đơn chất, là hợp chất:
Khí amoniac tạo nên từ N và H
Phôtpho đỏ tạo nên từ P
Axit clohiđric tạo nên từ H và Cl
Canxicacbonat tạo nên từ Ca, C và O.
Glucozơ tạo nên từ C, H và O
Kim loại magie tạo nên từ Mg
Giải:
Đơn chất là P, Mg vì đều tạo bởi một loại nguyên tử, do cùng 1 NTHH tạo nên.
Hợp chất là : a, c, d, e vì mỗi chất đều do 2 hay nhiều NTHH tạo nên.
Điền những từ thích hợp vào chỗ trống:
Khí hiđro, khí oxi, khí clo, là những....đều tạo nên từ một .........
Nước, muối ăn, axit clohiđric là những.....đều tạo nên từ .........
Trong thành phần hoá học của nước (H2O) và axit clohiđric
(HCl) đều có chung....................còn muối ăn (NaCl) và axit HCl lại có chung .....
đơn chất
nguyên tố hoá học
hợp chất
hai nguyên tố hoá học
nguyên tố hiđro
nguyên tố clo
+ Học kĩ bài theo câu hỏi SGK
+ BTVN : 6.2 ; 6.5 (SBT)
+ Đọc tiếp mục III bài Đơn chất - Hợp chất- Phân tử
Dặn dò về nhà:
Kết thúc bài học
chúc các em học tốt !
ĐƠN CHấT - HợP CHấT
PHÂN Tử ( tiết 2)
Kiểm tra bài cũ
1. Đơn chất là gì? Hợp chất là gì? Đặc điểm cấu tạo của đơn chất và hợp chất?
- Lấy ví dụ về đơn chất và hợp chất?
2. Chữa bài tập 2 trang 25
III. Phân tử
1.Định nghĩa
1.Hãy cho biết thành phần cấu tạo của các hạt hợp thành các chất trên?
2. Nhận xét về hình dạng và kích thước của các hạt trong mỗi một chất ở hình vẽ trên?
Câu hỏi thảo luận:
Đáp án:
1, Khí Hiđro và khí Oxi có hạt hợp thành đều gồm 2 nguyên tử cùng loại liên kết với nhau
Khí SO2 có hạt hợp thành gồm 2O liên kết với 1S
Muối ăn có hạt hợp thành gồm 1Na liên kết với 1Cl
2, Các hạt hợp thành nên mỗi một chất thì đều giống nhau về kích thước và hình dạng
Trong mỗi một chất tính chất hoá học của các hạt hợp thành chất có giống nhau không? Tại sao?
Tính chất hoá học của các hạt giống nhau vì chúng có hình dạng, kích thước và thành phần cấu tạo giống nhau.
Vậy: Phân tử là gì?
KL:
Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hoá học của chất.
Đối với đơn chất kim loại: nguyên tử là hạt hợp thành và có vai trò như phân tử
VD:
2. Phân tử khối
Nguyên tử khối là gì?
Vậy phân tử khối là gì?
KL: Phân tử khối là khối lượng của phân tử tính bằng đơn vị cacbon (đ.v.c)
Lưu ý: Phân tử khối của 1 chất bằng tổng nguyên tử khối của các nguyên tử trong phân tử đó
VD: Phân tử khối của muối ăn = 23 + 35,5 = 58,5 đ.v.c
IV. Trạng thái của chất
- Mỗi mẫu chất là một tập hợp vô cùng lớn những nguyên tử hay phân tử.
- Tuỳ điều kiện nhiệt độ, áp suất. Một chất có thể tồn tại ở thể rắn, lỏng, khí.
Quan sát mô hình và cho biết:
Khoảng cách giữa các phân tử và sự chuyển động của các phân trong mỗi trạng thái?
Kl:
- ở trạng thái rắn: Các hạt (nguyên tử hoặc phân tử) xếp khít nhau và chuyển động tại chỗ.
- ở trạng thái lỏng: Các hạt ở gần sát nhau và chuyển động trượt lên nhau.
- ở trạng thái khí: Các hạt ở rất xa nhau và chuyển động hỗn độn về nhiều phía.
Luyện tập
Bài 1. Trong các câu sau, câu nào đúng, câu nào sai:
a. Trong bất kì mẫu chất tinh khiết nào cũng chỉ chứa 1 loại nguyên tử.
b. Một mẫu đơn chất là tập hợp vô cùng lớn những nguyên tử cùng loại.
c. Phân tử của bất kì đơn chất nào cũng gồm hai nguyên tử.
d. Phân tử của hợp chất gồm ít nhất 2 loại nguyên tử.
e. Phân tử của cùng 1 chất thì giống nhau về khối lượng, hình dạng, kích thước, tính chất.
Bài 2: Tính phân tử khối của:
a, Axit sunfuric biết phân tử gồm: 2H, 1S và 4O
b, Khí amoniac biết phân tử gồm: 1N và 3H
c, Canxi cacbonat biết phân tử gồm: 1Ca, 1C và 3O
Đáp án:
a, PT khối của axit sunfuric = 1x2 + 32x1 + 14x4 = 98 (đ.v.c)
b, PT khối của khí amoniac = 1x14 + 1x3 = 17 (đ.v.c )
c, PT khối của canxi cacbonat = 40x1 + 12x1 + 16x3 = 100
Hướng dẫn về nhà:
- Làm bài 5,6,7,8 tr 26
Đọc và chuẩn bị cho bài thực
hành tiết sau.
kết thúc bài học
chúc các em học tốt !