Bài 6. Đặc điểm của văn bản biểu cảm

TRƯỜNG THCS
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ TIẾT HỌC
Môn: Ngữ văn
LỚP 7A4
Giáo viên thực hiện:
KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Thế nào là văn biểu cảm? Nêu những cách biểu hiện trong văn biểu cảm?
- Văn biểu cảm là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi sự đồng cảm nơi người đọc.
- Ngoài cách biểu hiện trực tiếp như tiếng kêu, lời than, văn biểu cảm còn sử dụng các biện pháp tự sự, miêu tả để khêu gợi tình cảm.
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
2. Đọc và cho biết bài thơ sau biểu đạt tình cảm gì?

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
TẬP LÀM VĂN: TIẾT 23
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM
I. TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BIỂU CẢM
1. Ví dụ
Tấm gương là người bạn chân thật suốt một đời mình, không bao giờ biết xu nịnh ai, dù đó là kẻ vương giả uy quyền hay giàu sang hãnh tiến. Dù gương có tan xương nát thịt thì vẫn cứ nguyên tấm lòng ngay thẳng trong sạch như từ lúc mẹ cha sinh ra nó.
Nếu ai có bộ mặt không xinh đẹp thì gương không bao giờ nói dối, nịnh xằng là xinh đẹp. Nếu ai mặt nhọ, gương nhắc nhở ngay. Nếu ai buồn phiền cau có thì gương cũng buồn phiền cau có theo như để an ủi, sẻ chia cho người đỡ buồn phiền sầu khổ.
TẤM GƯƠNG
Là người, ai dám tự bảo mình là trong sáng suốt đời như tấm gương kia. Thiếu gì kẻ ác độc, nịnh hót hớt lẻo, dối trá, có kẻ còn tham lam bảo trắng là đen, gọi xấu là tốt đấy sao .
Không một ai không soi gương, từ già đến trẻ, từ đàn ông đến đàn bà, soi gương nhiều nhất là các chị của chúng ta, những cô gái càng xinh đẹp thì càng thích soi gương .
Không hiểu ông Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi có lúc nào soi gương để buồn phiền cho gương mặt xấu xí của mình, để rồi làm bài phú Hoa sen giếng ngọc nổi tiếng bao đời.
Anh Trương Chi nữa, anh ngồi trên con thuyền lơ lửng mặt sông, có soi vào dòng nước để tủi cho khuôn mặt mình, nên đành gửi lòng vào tiếng hát cho say đắm lòng cô gái cấm cung và bao người khác nữa… thành câu chuyện đau buồn.
Có một gương mặt đẹp soi vào gương quả là hạnh phúc. Nhưng hạnh phúc càng trọn vẹn hơn nếu có một tâm hồn đẹp để mỗi khi soi vào tấm gương lương tâm sâu thẳm mà lòng không hổ thẹn.

Còn tấm gương bằng thủy tinh tráng bạc, nó vẫn là người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác với bất cứ ai
(Theo Băng Sơn, U tôi)
Mẹ ơi! Con khổ quá mẹ ơi! Sao mẹ đi lâu thế? Mãi không về! Người ta đánh con vì con dám cướp lại đồ chơi của con mà con người ta giằng lấy. Người ta lại còn chửi con, chửi cả mẹ nữa! Mẹ xa con, mẹ có biết không?
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Đoạn văn trích trong “Những ngày thơ ấu”
Ca ngợi đức tính trung thực, ghét thói xu nịnh dối trá.
Mượn hình ảnh tấm gương làm điểm tựa để bộc lộ tình cảm, cảmxúc ( ẩn dụ)
3 Phần:
*MB: Giới thiệu cảm nghĩ.
*TB: Trình bày cảm nghĩ.
*KB: Khẳng định cảm nghĩ.
Giới thiệu phẩm chất cao đẹp của tấm gương.
Những phẩm chất cao đẹp của tấm gương
Khẳng định lại phẩm chất đó.
Tình cảm cô đơn, cầu mong sự giúp đỡ cảm thông
Trực tiếp
bằng lời than, tiếng kêu, câu hỏi biểu cảm…
 gián tiếp.
 trực tiếp.
1. Bài văn : Tấm gương
2. Đoạn trích trong “Những ngày thơ ấu”
?
2. Nhận xét
-Mỗi bài tập trung biểu đạt một tình cảm chủ yếu.
- Có thể chọn một hình ảnh có ẩn dụ (là một đồ vật, loài cây, hiện tượng ) để gửi gắm tình cảm, tư tưởng, hoặc biểu đạt bằng cách biểu lộ trực tiếp những nỗi niềm cảm xúc trong lòng.
- Bố cục 3 phần.
- Tình cảm rõ ràng, trong sáng, chân thực thì bài văn biểu cảm mới có giá trị.
Bài văn biểu cảm có những đặc điểm sau:
?
3. Ghi nhớ: SGK/ 86
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM
I. TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BIỂU CẢM
1. Ví dụ
BÀI TẬP VẬN DỤNG( Thảo luận nhóm)
Cho biết bài ca dao sau biểu đạt tình cảm gì và bằng cách nào?
Nhóm 1,2
Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền


Nhóm 3,4
b. Tiện đây Mận mới hỏi Đào
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?
Mận hỏi thì Đào xin thưa
Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào.
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Đọc bài văn "Hoa học trò" và trả lời câu hỏi?
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM
I. TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BIỂU CẢM
HOA HỌC TRÒ


Phượng cứ nở. Phượng cứ rơi. Bao giờ cũng có hoa phượng rơi, bao giờ cũng có hoa phượng nở. Nghỉ hè đã đến. Học sinh sửa soạn về nhà. Nhà chưa về, cái vui gia đình đâu chả thấy, chỉ thấy xa trường, rời bạn, buồn xiết bao!

Những cuộc tình duyên giữa bạn bè đến lúc rẽ chia, cũng rẽ chia dưới màu hoa phượng: Dù hữu tâm, dù vô tình, người nào cũng có sắc hoa phượng nằm ở trong hồn. Phượng xui ta nhớ cái gì đâu. Nhớ người sắp xa, còn đứng trước mặt... Nhớ một trưa hè gà gáy khan… Nhớ một thành xưa son uể oải…

....Thôi học trò đã hết, hoa phượng ở lại một mình. Phượng đứng canh gác nhà trường, sân trường. Hè đang thịnh, mọi nơi đều buồn bã, trường ngủ, cây cối cũng ngủ. Chỉ có hoa phượng thức để làm vui cho cảnh trường. Hoa phượng thức, nhưng thỉnh thoảng cũng mệt nhọc, muốn lim dim. Gió qua, hoa giật mình, một cơn hoa rụng.

Cứ như thế, hoa-học-trò thả những cánh son xuống cỏ, đếm từng giây phút xa bạn học sinh! Hoa phượng rơi, rơi... Hoa phượng mưa. Hoa phượng khóc. Trường tẻ ngắt, không tiếng trống, không tiếng người. Hoa phượng mơ, hoa phượng nhớ. Ba tháng trời đằng đẵng. Hoa phượng đẹp với ai ,khi học sinh đã đi cả rồi!
  “THEO XUÂN DIỆU”
a.- Bài văn thể hiện tình cảm gì?
-> Bày tỏ nỗi buồn nhớ khi phải xa trường, xa bạn.
- Việc miêu tả hoa phượng đóng vai trò gì ?
-> Đóng vai trò thể hiện tình cảm của tác giả.
- Vì sao tác giả gọi hoa phượng là hoa học trò ?
-> Vì nhà thơ Xuân Diệu đã biến hoa phượng, một loại hoa nở rộ vào dịp kết thúc năm học thành biểu tượng chia ly ngày hè đối với học trò
->Vì hoa phượng gắn bó với ngôi trường, gắn bó với tuổi học trò, và luôn cùng vai, sát cánh với học trò.
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM
I. TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BIỂU CẢM
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1
b. Hãy tìm mạch ý của bài văn?
Đoạn 1: Nỗi buồn khi sắp phải chia tay.
Đoạn 2: Sự trống vắng khi hè về.
Đoạn 3: Cảm giác cô đơn.
-> Theo mạch cảm xúc.
I. TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BIỂU CẢM
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM
c. Bài văn biểu cảm trực tiếp hay gián tiếp?
Gián tiếp: dùng hoa phượng nói hộ lòng người: Phượng nhớ, phượng khóc…
Trực tiếp:Thể hiện nỗi niềm: xa trường, rời bạn buồn xiết bao…
Bài tập 2: Bằng một đoạn văn ngắn, hãy bày tỏ cảm nghĩ của em về một trong hai loài hoa sau?
Hoa Sen
Hoa Đào
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ
- Học và làm các phần bài tập còn lại.
- Chuẩn bị bài : Đề văn biểu cảm và cách làm văn bản biểu cảm.


XIN CH�N TH�NH C?M ON C�C TH?Y Cễ GI�O V� C�C EM H?C SINH



QUAN HỆ TỪ
NHẮC LẠI KIẾN THỨC CŨ
Quan hệ từ có chức năng diễn đạt các mối quan hệ giữa các thành phần của cụm từ, của câu.
Ví dụ: Và, với, cũng, của, ở, tại, bởi, mà…
TẤM GƯƠNG