Bài 6. Bài ca Côn Sơn

Tiết 21

buổi chiều đứng ở phủ thiên trường trông ra
(thiên trường vãn vọng)
- trần nhân tông)

Bài ca côn sơn
(côn sơn ca)
- Ngyễn trãi-
A. Bài thiên trường vãn vọng
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả (1258 - 1308)
Là vị vua, vị anh hùng nổi tiếng khoan hòa nhân ái
Là nhà thơ tiêu biểu thời Trần
2. Bài thơ
- Hoàn cảnh sáng tác: trong dịp tác giả về thăm quê cũ ở Thiên Trường
- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
(vần ở câu 1 - 2 - 4)
Phủ Thiên Trường
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Bức tranh làng quê khi chiều về
a. Hai câu đầu: Cảnh thôn xóm
Thời điểm quan sát: chiều tà
Cảnh vật:
- Thôn xóm nhạt nhòa sương khói
- Bóng chiều bảng lảng, nửa như có nửa như không
=> Cảnh đẹp nhưng tĩnh lặng, gợi nhiều xúc cảm, pha màu kỉ niệm
b. Hai câu cuối: Cảnh trên cánh đồng quê
- Bút pháp: gợi tả, chấm phá
- Hình ảnh tiêu biểu, đặc trưng của đồng quê:
+ Trẻ chăn trâu, thổi sáo
+ Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng
=> Bức tranh có âm thanh màu sắc, gợi lên cảnh quê thanh bình, đầy sức sống
Nhận xét chung:

Cảnh chiều ở thôn quê được phác họa rất đơn sơ nhưng đã gợi lên đượ hồn quê, tình quê. Đó là một làng quê thanh bình, trầm lắng nhưng giàu sức sống
2. Tâm hồn của tác giả
Yêu thiên nhiên, gắn bó máu thịt với làng quê
Tâm hồn cao thượng, nhân cách trong sáng
=> Một vị vua mà có nhân cách như thế, chắc chắn sẽ mang lại thái bình, thịnh trị cho đất nước
B. Bài côn sơn ca
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả (1380 - 1442)
Là nhân vật lịch sử lỗi lạc, toàn tài hiếm có nhưng phải chịu nỗi oan thảm khốc
Năm 1980, Unesco công nhận Nguyễn Trãi là Danh nhân văn hóa thế giới
Sự nghiệp sáng tác đồ sộ, phong phú
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh ra đời: Khi ông bị chèn ép, đành phải cáo quan về sống ẩn dật ở Côn Sơn
Văn bản trích học: là phần đầu của tác phẩm được dịch theo thể lục bát
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Cảnh sống và tâm hồn Nguyễn Trãi ở Côn Sơn
a. Nhận xét về hình thức của văn bản
Nhân vật trữ tình: xưng Ta (lặp lại 5 lần) để trò chuyện với thiên nhiên
Xen lẫn câu lục miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên là hình ảnh nhân vật Ta xuất hiện ở câu bát
Các điệp từ: Côn Sơn, Ta, trong tạo giọng điệu nhẹ nhàng, thảnh thơi, trầm lắng


=> Gợi sự hòa hợp gắn bó, chan hòa giữa con người với thiên nhiên
b. Hình ảnh thiên nhiên và tâm trạng của nhân vật trữ tình
2. Nhận xét chung

Trích đoạn là bài ca về cảnh đẹp Côn Sơn, về niềm vui sống thanh thản hòa hợp với thiên nhiên, vượt lên trên nỗi đời dâu bể, giữ tâm hồn thanh cao, trong sạch
III. Ghi nhớ - Luyện tập