Bài 50. Hệ sinh thái

KIỂM TRA BÀI CŨ
Tập hợp những quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian nhất định.
Các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ gắn bó với nhau như một thể thống nhất và do vậy quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.
Các sinh vật trong quần xã thích nghi với môi trường sống của chúng.
Cả a,b và c.
Khi môi trường sống ổn định.
Khi số lượng cá thể của loài này bị số lượng cá thể của loài kia kìm hãm.
Khi số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã luôn luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
Khi có sự hỗ trợ giữa các loài.

Quần xã sinh vật là gì ?
2. Khi nào quần xã đạt được trạng thái cân bằng sinh học ?
3. Nêu điểm khác biệt giữa quần thể và quần xã :
Các quần thể sinh vật khác loài, cùng sống trong một không gian xác định.
Ở một thời điểm nhất định
Gắn bó như một thể thống nhất.
Hãy chọn từ thích hợp để điền vào chổ trống trong các câu sau :
..................... là mức độ phong phú về số lượng của loài trong quần xã.
..................... là mật độ cá thể của từng ....................... Trong quần xã.
........................... là tỉ lệ % số địa điểm loài hiện diện trong tổng số địa điểm quan sát.
Độ đa dạng
Độ nhiều
loài
Độ thường gặp
Các cá thể
Quần thể
Quần xã
Hệ sinh thái
?
?
?
Cùng loài
Tập hợp quần thể khác loài
?
Quan hệ dinh dưỡng, nơi ở
Quan hệ sinh thái khác loài
BÀI 50
HỆ SINH THÁI
I - Thế nào là một hệ sinh thái ?
Thứ năm ngày 9 tháng 3 năm 2006
Quan sát hình 50.1 SGK, đọc SGK, thực hiện lệnh ? SGK
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng.


Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào ?

Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng ?

Động vật có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật ?

Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì đều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật ? Tại sao ?

Thành phần không sống : đất, đá, lá rụng, mùn hữu cơ...
? Thành phần sống : cây cỏ, cây gỗ, địa y, hươu, hổ, chuột, cầy, bọ ngựa, sâu...
? Của sinh vật phân giải : vi khuẩn, giun đất, nấm,...
? Cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hoà cho động vật sinh sống...
? Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, phân bón cho thực vật...
? Mất nơi ở, nguồn thức ăn, nơi trú ẩn, nguồn nước, khí hậu khô cạn...
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu nào ?
Sinh vật phân giải như vi khuẩn, nấm.
Sinh vật tiêu thụ gồm : động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
- Các thành phần vô sinh : đất, nước, thảm mục...
- Sinh vật sản xuất là thực vật.
Thế nào là một hệ sinh thái ?
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh). Trong hệ sinh thái, các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
BÀI 50
HỆ SINH THÁI
I - Thế nào là một hệ sinh thái ?
Thứ năm ngày 9 tháng 3 năm 2006
Ghi nhớ đoạn 1 (sgk).
Các thành phần chủ yếu của hệ sinh thái :
II - Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1.Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
+ Sinh vật phân giải như vi khuẩn, nấm.
+ Sinh vật tiêu thụ gồm : động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
+ Các thành phần vô sinh : đất, nước, thảm mục...
+ Sinh vật sản xuất là thực vật.
Quan sát hình 50.2 SGK và viết chuỗi thức ăn :
................... ? Bọ ngựa ? ...............
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
Tương tự, điền tiếp vào chổ trống các chuỗi thức ăn sau :
...................? Chuột ?.....................
.................? Chuột ?..................
Cây cỏ
Rắn
(thức ăn của chuột)
(động vật ăn thịt chuột)
Cây cỏ
Cầy
................... ?....................?..............
Sâu ăn lá cây
Rắn
Cây cỏ
Cây cỏ
Bọ ngựa
Hươu
Hổ
- Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích.
- Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn ?
- Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước, vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
................... ? Bọ ngựa ? .................
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
................... ?....................?..............
Sâu ăn lá cây
Rắn
Cây cỏ
Cây cỏ
Bọ ngựa
Hươu
Hổ
BÀI 50
HỆ SINH THÁI
I - Thế nào là một hệ sinh thái ?
Thứ năm ngày 9 tháng 3 năm 2006
II - Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1.Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
- Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắc xích phía trước, vừa là sinh vật bị mắc xích phía sau tiêu thụ.
2.Thế nào là một lưới thức ăn ?
Ghi nhớ đoạn 1 (sgk).
Các thành phần chủ yếu của hệ sinh thái : (trang 151 SGK)
Quan sát hình 50.2 SGK và chỉ ra
Sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn nào :
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
..............? Sâu ăn lá cây ?..............
Cây cỏ
Cây cỏ
Cây cỏ
Cây gỗ
Cây gỗ
Cây gỗ
Cầy
Cầy
Bọ ngựa
Bọ ngựa
Chuột
Chuột
Một loài sinh vật không chỉ tham gia vào một chuỗi thức ăn mà tham gia vào nhiều chuỗi thức ăn. Các chuỗi thức ăn có mắt xích chung tạo thành lưới thức ăn.
Em có nhận xét gì qua các chuỗi thức ăn trên
Hãy xếp các sinh vật theo từng thành phần của hệ sinh thái.
Sinh vật sản xuất :
sinh vật tiêu thụ cấp 1 :
Sinh vật tiêu thụ cấp 2 :
Sinh vật tiêu thụ cấp 3 :
Sinh vật phân giải :
Cây gỗ, cây cỏ
Sâu ăn lá cây, chuột, hươu
Bọ ngựa, cầy, chuột (trong một trường hợp)
Rắn, đại bàng, hổ
Vi sinh vật, nấm, địa y, giun đất
Quan hệ dinh dưỡng trong hệ sinh thái được thể hiện như thế nào ?
? Qua chuỗi và lưới thức ăn. Một lưới thức ăn hoàn chỉnh bao gồm 3 thành phần chủ yếu là :
Sinh vật sản xuất.
Sinh vật tiêu thụ.
Sinh vật phân giải.
BÀI 50
HỆ SINH THÁI
I - Thế nào là một hệ sinh thái ?
Thứ năm ngày 9 tháng 3 năm 2006
II - Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1.Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
- Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắc xích phía trước, vừa là sinh vật bị mắc xích phía sau tiêu thụ.
2.Thế nào là một lưới thức ăn ?
Ghi nhớ đoạn 1 (sgk).
Các thành phần chủ yếu của hệ sinh thái : (trang 151 SGK)
- Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành một lưới thức ăn.
- Một lưới thức ăn hoàn chỉnh gồm 3 thành phần chủ yếu là sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải.
CỦNG CỐ :
Hãy vẽ một lưới thức ăn của một quần xã gồm các sinh vật : cỏ, bọ rùa, ếch nhái, rắn, châu chấu, diều hâu, nấm, vi khuẩn, cáo, gà rừng, dê, hổ.
Cỏ
Châu chấu
Bọ rùa
Ếch nhái
Rắn
Vi khuẩn, nấm
Gà rừng
Dê
Diều hâu
Hổ
Cáo
Cỏ
Bọ rùa, châu chấu, dê, gà rừng, ếch, rắn, cáo, diều hâu, hổ.
Vi khuẩn, nấm
DẶN DÒ :
Học theo bài ghi trong tập.
Trả lời câu hỏi và bài tập 1, 2. trang 153 sgk
Làm bài 50 sách thực hành.
Đọc bài 51-52. Trả lời bằng viết chì vào sách thực hành.