Bài 50. Hệ sinh thái

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là quần xã sinh vật? Cho ví dụ?
- Quần xã sinh vật là tập hợp những quần thể sinh vật khác loài cùng sống trong không gian xác định, chúng có mối quan hệ gắn bó như một thể thống nhất, nên quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.
VD: Rõng quèc ph­¬ng, rõng u minh.
Câu 2: Trình bày quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã ? Thế nào cân bằng sinh học ?
- khi ngoại cảnh thay đổi dẫn tới số lượng cá thể trong quần xã thay đổi và luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với môi trường sống.
- Cân bằng sinh học là trạng thái mà số lượng cá thể mỗi quần thể trong quần xã dao động quanh vị trí cân bằng nhờ khống chế sinh học.
Hệ sinh thái là gì?
Trong hệ sinh thái có những mối quan hệ nào?
Tiết
52
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
Các em hãy quan sát tranh hình 50.1, thảo luận và trả lời các câu hỏi sau đây
Câu 5: Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật ? Tại sao ?

Câu 4: Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật rừng?

Câu 3: Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
Câu 1: Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng
Câu 2: Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
- Thành phần vô sinh: đất, nước, nhiệt độ,…
- Thành phần hữu sinh: động vật, thực vật,...
Lá và cành cây mục là thức ăn của: nấm, vi sinh vật, giun ®Êt…
Cây rừng là thức ăn, nơi ở của động vật rừng.
Động vật ăn thực vật nh­ng ®ång thíi còng gãp phÇn thụ phấn và bón phân cho thực vật.
- Rừng cháy: mất nhiều nguồn thức ăn, nơi ở, nước khí hậu kh« h¹n ... NhiÒu lo¹i §V nhÊt lµ §V ­u Èn sÏ bÞ chÕt.
Vậy thế nào là hệ sinh thái?
Tiết
52
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống ( sinh cảnh ), trong đó các sinh vật luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
Hãy kể tên những hệ sinh thái mà em biết?
Hoang mạc nhiệt đới, rừng lá rộng ôn đới, thảo nguyên, ...
Hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm những thành phần chủ yếu nào?
Các thành phần của hệ sinh thái:
+ Nhân tố vô sinh.
+ Sinh vật sản xuất (TV)
+ Sinh vật tiêu thụ. (ĐV ăn TV, ĐV ăn ĐV)
+ Sinh vật phân giải.
II.Chuçi thøc ¨n vµ l­íi thøc ¨n:
Dựa vào hệ sinh thái này hãy cho biết đâu là sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân giải ?
1.ThÕ nµo lµ chuçi thøc ¨n:
Một hệ sinh thái rừng nhiệt đới có đặc điểm gì?
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới có đặc điểm:
+ Nhân tố vô sinh, hữu sinh.
+ Có nguồn cung cấp thức ăn đó là TV.
+ Giữa SV có mỗi quan dinh dưỡng.
+ Tạo thành một vòng khép kín vật chất.
Các em hãy nghiên cứu hình 50.2 và thực hiện các bài tập sau đây:
- Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột? Hãy điền nội dung phù hợp vào chổ trống của chuổi thức ăn sau:
(thức ăn của chuột) (Động vật ăn thịt chuột)
-------------------- Chuột  ---------------- - Tương tự hãy điền nội dung phù hợp vào chổ trống của các chuỗi thức ăn sau:
---------------- Bọ ngựa  ------------------
----------------- Sâu  -------------
------------------  -------------
Cây cỏ

Rắn
Sâu ăn lá
Rắn
Thực vật
Cầy
Đại bàng
Thực vật
Hươu
Hổ
Cá nhân Tự nghiên cứu thông tin hoàn thành
bài tập sau
H? Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với một mắt xích đứng trước và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn ?
+ Sinh vật đứng trước là thức ăn của sinh vật đứng sau.
+ Con vật ăn thịt và con mồi.
+ Quan hệ thức ăn.
Tiết
52
II.Chuçi thøc ¨n vµ l­íi thøc ¨n:
- Hãy điến tiếp các từ thích hợp vào những chỗ trống trong câu sau: Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích , vừa sinh vật bị mắt xích tiêu thụ.
Đứng trước
ở phía sau
Vậy qua bài tập trên các em hãy cho biết thế nào là một chuỗi thức ăn ?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
Mỗi loài là một mắt xích, vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía đứng trước, vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật:
- Sinh vật sản xuất.
- Sinh vật tiêu thụ.
- Sinh vật phân giải
2. Thế nào là một lưới thức ăn.
Các em hãy quan sát hình 50.2 và trả lời câu hỏi sau:
Tiết
52
Cho biết sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?
- C©y gç -> S©u ¨n l¸ c©y -> Bä ngùa
- C©y gç -> S©u ¨n l¸ c©y -> Chuét
- C©y gç -> S©u ¨n l¸ c©y -> CÇy
- C©y cá -> S©u ¨n l¸ c©y -> Bä ngùa
- C©y cá -> S©u ¨n l¸ c©y -> chuét
- C©y cá -> S©u ¨n l¸ c©y -> CÇy
Hãy xếp các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của hệ sinh thái?
- Sinh vËt s¶n xuÊt : C©y gç, c©y cá
-Sinh vËt tiªu thô cÊp 1: S©u ¨n l¸ c©y, chuét, h­¬u
- Sinh vËt tiªu thô cÊp 2: Bä ngùa, cÇy, r¾n.
- Sinh vËt tiªu thô cÊp 3: R¾n, ®¹i bµng, hæ.
- Sinh vËt ph©n gi¶i: Vi sinh vËt, nÊm ®Þa y, giun ®Êt.
Các em hãy quan sát lại hình 50.2:
Các em hãy tìm một số chuỗi thức ăn có chung một mắt xích ?
Thế nào là một lưới thức ăn ?
Lưới thức ăn: Bao gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung.
2. Thế nào là một lưới thức ăn.
Tiết
52
Chú ý:
Chuỗi thức ăn có thể bắt đầu từ thực vật hay sinh vật bị phân giải
Sự trao đổi chất trong hệ sinh thái tạo thành chu trình khép kín:
H? Trong thực tiễn sản xuất người nông dân có biện pháp kĩ thuật gì để tận dụng nguồn thức ăn.
+ Thả nhiều loại cá trong ao.
+ Dự trữ thức ăn cho ĐV vào mùa khô.
Tiết
52
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống ( sinh cảnh ), trong đó các sinh vật luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
Các thành phần của hệ sinh thái:
+ Nhân tố vô sinh. + Sinh vật sản xuất (TV)
+ Sinh vật tiêu thụ. (ĐV ăn TV, ĐV ăn ĐV) + Sinh vật phân giải.
II.Chuçi thøc ¨n vµ l­íi thøc ¨n:
1.ThÕ nµo lµ chuçi thøc ¨n:
- Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
- Mỗi loài là một mắt xích, vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía đứng trước, vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
- Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật: - Sinh vật sản xuất.
- Sinh vật tiêu thụ.
- Sinh vật phân giải
- Lưới thức ăn: Bao gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung.
2. Thế nào là một lưới thức ăn.
Thực vật Chuột Cú mèo
Thực vật Chuột Chim
Thực vật thỏ Cú mèo
Thực vật Sâu Ếch nhái Rắn Cú mèo
Thực vật Châu chấu Ếch Rắn Cú mèo
Câu 1: Hãy viết các chuỗi thức ¨n trong lưới thức ăn sau, và chỉ ra các mắt xích thức ăn ?
Củng cố
DẶN DÒ
- Các em về nhà học bài và làm các bài tập còn lại trong sách giáo khoa.
- Đọc mục “ Em có biết ”.
- Xem lại tất cả các bài thực hành. Sau tiÕt TH kiểm tra một tiết.