Bài 50. Hệ sinh thái

Tiết 52
HE� SINH THA�I
Tập thể học sinh lớp 9B kính chào thầy cô giáo
KIỂM TRA BÀI CŨ
Thế nào là một quần xã sinh vật? Cho ví dụ?
Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau như một thể thống nhất do đó quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.
Thí dụ: + Quần xã rừng mưa nhiệt đới
+ Quần xã rừng ngập mặn ven biển
+ Quần xã đầm
+ Quần xã đồng ruộng
+ Quần xã ao hồ
C1
CÁC EM HÃY XEM ĐOẠN PHIM VỀ RỪNG NHIỆT ĐỚI VÀ THẢO LUẬN
I/- THẾ NÀO LÀ MỘT HỆ SINH THÁI:
* Quan sát hình 50.1 thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi ở SGK trang 150.
Hình 50.1. Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM
C1
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
C2
Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
C3
Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
C4
Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
C5
Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật?
Thành phần vô sinh: đất đá, lá rụng, mùn hữu cơ.
Thành phần hữu sinh: cây cỏ, cây gỗ, địa y, hươu, hổ, chuột, cầy, bọ ngựa, sâu.
C1
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
ĐÁP ÁN
Lá và cành cây mục là thức ăn của các sinh vật phân giải: vi khuẩn, giun đất, nấm.
C2
Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
ĐÁP ÁN
Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống
C3
Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
ĐÁP ÁN
Động vật rừng có ảnh hưởng đối với thực vật: động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, phân bón cho thực vật.
C4
Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
ĐÁP ÁN
Nếu như rừng bị cháy: động vật mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nơi trú ẩn, nguồn nước, khí hậu khô cạn. nhiều loài động vật ưa ẩm sẽ bị chết
Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật?
C5
ĐÁP ÁN
Trong hệ sinh thái các sinh vật có mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau về tạo cho hệ sinh thái có cấu trúc ổn định và cân bằng. Một trong các mối quan hệ đó là quan hệ về dinh dưỡng. Mối quan hệ này thể hiện thông qua chuỗi thức ăn và lưới thức ăn. Vậy thế nào là chuỗi thức ăn và lưới thức ăn, ta cùng tìm hiểu.
VÍ DỤ VỀ HỆ SINH THÁI
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột? Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống trong chuỗi thức ăn sau
C1
?
Chuột
Cây cỏ
Rắn
?
?
?
Chuột
Cây cỏ
Cầy
Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống trong chuỗi thức ăn sau
ĐÁP ÁN
?
Bọ ngựa
Sâu ăn lá cây
Rắn
?
?
Sâu ăn lá cây
Cây
Bọ ngựa
?
?
Cầy
Chuột
Đại bàng
?
Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống trong các chuỗi thức ăn sau:
C2
Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xíchsđgsgfd vừa là sinh vật bị mắt xích tiêu thụ.
phía sau
phía trước
ĐIỀN VÀO CHỖ TRỐNG
? Có nhận xét gì về hai chuỗi thức ăn trên.
 Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng cây xanh
 Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng chất mùn bã
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sâu ăn lá tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?
Hãy sắp xếp các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của hệ sinh thái.
C1
C2
Cây gỗ
Sâu ăn lá cây
Bọ ngựa
Cây gỗ
Cầy
Cây cỏ
Cây cỏ
Cây cỏ
Bọ ngựa
Chuột
Cầy
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây gỗ
Chuột
Các chuỗi thức ăn có sâu ăn lá cây tham gia:
H3
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sinh vật sản xuất: cây gỗ, cây cỏ
Sinh vật tiêu thụ cấp 1: Sâu ăn lá cây, chuột, hươu
Sinh vật tiêu thụ cấp 2: Bọ ngựa, cầy, rắn
Sinh vật tiêu thụ cấp 3: Rắn, đại bàng, hổ
Sinh vật phân giải: Vi sinh vật, nấm, địa y, giun đất
Hệ sinh thái
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh) tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Chuỗi TA
Lưới TA
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
Khái niệm HST
Chuỗi và lưới thức ăn
Lưới thức ăn gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung.
Các thành phần
Các thành phần vô sinh
.Sinh vật sản xuất
.Sinh vật tiêu thụ
.Sinh vật phân giải
Một quần xã sinh vật có các loài sinh vật sau: vi sinh vật, chim ăn sâu, sâu, hổ, cỏ, thỏ, dê
a/ Hãy viết các chuỗi thức ăn có thể có trong quần xã sinh vật?
b/ Vẽ lưới thức ăn của quần xã sinh vật trên?
? Trả lời:
a. Các chuỗi thức ăn:
Cỏ ? thỏ ?? vi sinh vật
Cỏ ? thỏ ? hổ ?? vi sinh vật
Cỏ ? dê ? hổ ?? vi sinh vật
Cỏ ? sâu ? chim ăn sâu?? vi sinh vật
CỦNG CỐ:
CỦNG CỐ:
Một quần xã sinh vật có các loài sinh vật sau: vi sinh vật, chim ăn sâu, sâu, hổ, mèo, cỏ, thỏ, dê
a/ Hãy viết các chuỗi thức ăn có thể có trong quần xã sinh vật?
b/ Vẽ lưới thức ăn của quần xã sinh vật trên?
? Trả lời:
b) Sơ đồ lưới thức ăn của quần xã sinh vật trên:
Cỏ
Thỏ
Dê
Sâu
Hổ
Chim ăn sâu
Vi sinh vật
-Học bài, trả lời các câu hỏi trong SGK
-Đọc mục "em có biết" tr153
-Chuẩn bị bài kiĨm tra 1 ti�t

XIN CHÂN THÀNH
CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
See you again
Chọn ý trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Câu 2: Việc làm nào sau đây làm tổn hại đến hệ sinh thái?
Sử dụng thuốc trừ sâu quá mức.
Trồng cây gây rừng.
Sử dụng mìn, lưới có mắt nhỏ để đánh bắt cá
Cả câu a,c đều đúng
CỦNG CỐ:
a
b
c
d
Chọn ý trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Câu 2: Việc làm nào sau đây làm tổn hại đến hệ sịnh thái?
Sử dụng thuốc trừ sâu quá mức.
Trồng cây gây rừng.
Sử dụng mìn, lưới có mắt nhỏ để đánh bắt cá
Cả câu a,c đều đúng
CỦNG CỐ:
a
b
c
d