Bài 50. Hệ sinh thái

Chào mừng Thầy Cô giáo về dự sinh hoạt chuyên môn cụm lần 2
- PHòNG GD & đT THĂNG BìNH - TRƯờNG THCS CHU VĂN AN
PHÒNG GD&ĐT THĂNG BÌNH
TRƯỜNG THCS CHU VĂN AN
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ PHẨM
TỔ: HÓA - SINH - THỂ DỤC
Năm học: 2012 - 2013
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Thế nào là quần xã sinh vật? Cho ví dụ?
- Thế nào là cân bằng sinh học?
Đáp án
Quần xã sinh vật là tập hợp những quần thể sinh vật khác loài cùng sống trong 1 không gian xác định, chúng có mối quan hệ gắn bó như một thể thống nhất, nên quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.Các sinh vật trong quần xã thích nghi với môi trường sống của chúng.
+ Ví dụ: Quần xã rừng mưa nhiệt đới, quần xã rừng ngập mặn ven biển, Quần xã đồng ruộng…
Cân bằng sinh học là trạng thái mà số lượng cá thể mỗi quần thể trong quần xã dao động quanh vị trí cân bằng nhờ khống chế sinh học.
Thế nào là hệ sinh thái?
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
Các em hãy quan sát tranh hình 50.1, thảo luận và trả lời các câu hỏi sau đây:
Câu 1: Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng
Câu 2: Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
Câu 3: Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
Câu 4: Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật rừng?
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
H 50.1. Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Hình 50.1. Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Câu 1: Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng:
Thành phần vô sinh: Đất, đá, lá rụng, mùn, hữu cơ, nhiệt độ, độ ẩm…
Thành phần hữu sinh: Cây cỏ, cây gỗ, địa y, nấm, hươu, hổ, chuột, cầy, bọ ngựa, sâu…
Câu 2: Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
Lá và cành cây mục là thức ăn của các sinh vật phân giải: Vi khuẩn, giun đất, nấm…
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
Câu 3: Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống…
Câu 4: Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời động vật cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, cung cấp phân bón cho thực vật…
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn
nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?
Thực vật
Động vật
Giun, nấm, vi sinh vật
Chất vô cơ (Sản phẩm)
Một hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Chết
Chết
Một hệ sinh thái rừng nhiệt đới có đặc điểm gì ?
Thế nào là một hệ sinh thái?
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm các thành phần chủ yếu nào?
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh), trong đó các sinh vật luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường . Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ : Rừng nhiệt đới .
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm các thành phần chủ yếu sau:
+ Các thành phần vô sinh: đất, đá, nước, thảm mục…
+ Các thành phần hữu sinh: Sinh vật sản xuất (thực vật), sinh vật tiêu thụ (động vật), Sinh vật phân giải (vi khuẩn, nấm…)
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
Các em hãy nghiên cứu hình và thực hiện các bài tập sau đây:
Thực vật
Rắn
Sâu ăn lá
Rắn
Thực vật
Cầy
Đại bàng
Thực vật
Hươu
Hổ
Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột? Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của chuỗi thức ăn sau:
(Động vật ăn thịt chuột)
(thức ăn của chuột)
 Chuột 
Tương tự hãy điền nội dung phù hợp vào chổ trống của các chuỗi thức ăn sau:
 Bọ ngựa 
 Sâu 



1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
- Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với một mắt xích đứng trước và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn ?
+ Sinh vật đứng trước là thức ăn của sinh vật đứng sau.
+ Con vật ăn thịt và con mồi.
+ Quan hệ thức ăn.
- Hãy điền tiếp các từ thích hợp vào những chỗ trống trong câu sau: Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích , vừa là sinh vật bị mắt xích tiêu thụ.
phía trước
phía sau
Vậy qua bài tập trên các em hãy cho biết thế nào là một chuỗi thức ăn ?
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài là 1 mắt xích , vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước, vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sâu ăn lá tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?
LƯỚI THỨC ĂN
Xác sinh vật
Vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Cây gỗ
Cây cỏ
Xét 3 chuỗi thức ăn sau:
Thế nào là lưới thức ăn?
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
- Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành một lưới thức ăn.
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
Xác sinh vật
Vi sinh vật
Đại bàng
Cầy
Sâu ăn lá
Cây cỏ
(Sinh vật sản xuất)
(Sinh vật tiêu thụ)
(Sinh vật tiêu thụ)
(Sinh vật tiêu thụ)
(Sinh vật phân giải)
XÉT CHUỖI THỨC ĂN SAU:
Một chuỗi thức ăn gồm những thành phần sinh vật nào?
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
Một lưới thức ăn hoàn chỉnh bao gồm những thành phần chủ yếu nào?
- Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành một lưới thức ăn.
Thành phần chủ yếu của một lưới thức ăn hoàn chỉnh
Sinh vật sản xuất
Sinh vật tiêu thụ
Sinh vật phân giải
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Chú ý:
Chuỗi thức ăn có thể bắt đầu từ thực vật hay sinh vật bị phân giải
Sự trao đổi chất trong hệ sinh thái tạo thành chu trình khép kín:
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
Sự trao đổi chất trong hệ sinh thái có sự tiêu hao năng lượng qua các bậc dinh dưỡng
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Trong thực tiễn sản xuất người nông dân có những biện pháp kĩ thuật gì để tận dụng nguồn thức ăn của sinh vật ?
Thả nhiều loại cá trong ao.
Dự trữ thức ăn cho động vật trong mùa khô.
Thực hiện mô hình VAC kết hợp vườn – ao - chuồng
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh). Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
- Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu sau:
+ Các thành phần vô sinh: đất, đá, nước, thảm mục…
+ Các thành phần hữu sinh:
. Sinh vật sản xuất (thực vật)
. Sinh vật tiêu thụ (động vật)
. Sinh vật phân giải (vi khuẩn, nấm…)
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước, vừa là sinh vật bị mắt xích ở phía sau tiêu thụ.
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
Các chuỗi thức ăn có một hoặc nhiều mắt xích chung tạo thành một lưới thức ăn.
Thành phần chủ yếu của một lưới thức ăn
Sinh vật sản xuất
Sinh vật tiêu thụ
Sinh vật phân giải
TIẾT 54 - Bài 50. HỆ SINH THÁI
Câu 1: Việc làm nào sau đây làm tổn hại đến hệ sinh thái?
a. Sử dụng thuốc trừ sâu quá mức.
b. Trồng cây gây rừng.
c. Sử dụng mìn, lưới có mắt nhỏ để đánh bắt cá.
Chọn phương án đúng trong các phương án sau:
٧
٧
Câu 2: Quan sát lưới thức ăn, hãy viết 3 chuổi thức ăn.
BÀI TẬP
vi sinh vật
Địa y
Giun đất
Nấm
Xác
sinh vật
Thảo luận nhóm
BÀI TẬP
Câu 3.Trong một cánh đồng gồm các loài sinh vật sau :
+ Cây lúa là thức ăn của sâu , chuột , châu chấu .
+ Sâu là thức ăn của chim sâu , chuột và ếch .
+ Rắn lại ăn chuột , ếch và châu chấu.
+ Vi khuẩn là sinh vật phân giải .
Vẽ lưới thức ăn của hệ sinh thái trên.
Cây lúa
chim sâu
sâu
chuột
rắn
châu chấu
ếch
vi khuẩn
Sơ đồ lưới thức ăn
Học bài, trả lời các câu hỏi trong SGK
Đọc mục "em có biết" tr153
Chuẩn bị bài thực hành:
+ Kẻ các bảng của bài 51,52
+ Tìm hiểu môi trường xung quanh nơi em đang sống
Hướng dẫn về nhà
Bài học của chúng ta đến đây là kết thúc
Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ !
Chúc các em học giỏi