Bài 50. Hệ sinh thái

Kiểm tra bài cũ
Thế nào là một quần xã sinh vật? Nêu ví dụ?

Là tập hợp nhiều QTSV thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết gắn bó với nhau

Ví dụ:
Quần xã rừng ngập mặn ven biển
Quần xã rừng mưa nhiệt đới
Quần xã đầm
Quần xã đồng ruộng
Quần xã ao cá tự nhiên

Bài 50. Tiết 53
HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái?

Hãy quan sát hình một quần xã hồ và khu vực sống của quần xã, kể tên những nhân tố sinh thái vô sinh và hữu sinh?
Bài tập  (SGK150): Quan sát hình 50.1 và cho biết:



1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng nhiệt đới?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?





Từ các câu trả lời trên, chúng ta thấy vai trò của các thành phần hữu cơ trong rừng :

+Thực vật có khả năng tự dưỡng cung cấp thức ăn cho động vật khác được gọi là sinh vật sản xuất
+ĐV là sinh vật dị dưỡng ăn thực vật và động vật  sinh vật tiêu thụ
+Vi sinh vật, giun đất, nấm… phân giải các chất hữu cơ do thực vật hoặc động vật chết đi  sinh vật phân giải
Vậy, một HST hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu nào?
HST hoàn chỉnh gồm:
+ SV sản xuất là thực vật
+ SV tiêu thụ gồm có ĐV ăn TV và ĐV ăn thịt
+ SV phân giải như vi khuẩn, nấm….
Bài tập 1 (PBT):
Đơn vị nào dưới đây không phải là một hệ sinh thái?
Một con suối nhỏ?
Cồn cát Quảng Bình
Mặt trăng
Thái Bình Dương

đáp án c.
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn
Bài tập  (SGK 153)
Quan sát hình cho biết:

Thức ăn của chuột là gì? ĐV nào ăn thịt chuột? Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của dãy sau:

.... Chuột  ….
cây cỏ  Chuột  rắn
sâu  Chuột  cầy
Tương tự điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của các dãy sau:



.........  bọ ngựa  ......



.........  sâu  ......



......... hươu  ......
Sâu
bọ ngựa
rắn
Cây
sâu
bọ ngựa
Cây cỏ
hươu
hổ
Thế nào là chuỗi thức ăn?
là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước, vừa là sinh vật bị mắt xích đứng sau tiêu thụ.
Bài  (SGK152) :
Quan sát hình 50.2 và cho biết sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?
( mỗi chuỗi khoảng 4 mắt xích).
sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn:
cây gỗ  sâu ăn lá cây  bọ ngựa  rắn
cây gỗ  sâu ăn lá cây  chuột  cầy
cây gỗ  sâu ăn lá cây  cầy  đại bàng
cây cỏ  sâu ăn lá cây  cầy  hổ
 Từ ví dụ trên, em có nhận xét gì về khả năng tham gia các chuỗi thức ăn khác nhau của sâu ăn lá cây?
Sâu ăn lá cây có khả năng tham gia vào nhiều chuỗi thức ăn khác nhau
Có thể ghép các chuỗi thức ăn trên lại thông qua mắt xích sâu ăn lá cây:
Cây gỗ
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây
chuột
bọ ngựa
rắn
Vi sinh vật
cầy
hổ
Đại bàng
lưới thức ăn
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
lưới thức ăn là các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung
Sự tuần hoàn vật chất (kèm theo năng lượng) trong hệ sinh thái


a. một quần thể các cây lúa
b. một quần xã sinh vật
c. một hệ sinh thái
d. cả a, b, c đều đúng.
đáp án c
Bài tập2 (PBT):
Chọn đáp án đúng. Ruộng lúa là:

a. Hãy lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập hãy ghép thành một lưới thức ăn
Bài tập3 (PBT): (nhóm)
Cho các sinh vật: muỗi, ếch, rắn, đại bàng, chuột, mèo, lúa, thạch sùng, vi sinh vật.

Bài tập3 (PBT):
a. Lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.

muỗi
ếch
rắn
đại bàng
lúa
chuột
mèo
vi sinh vật
thạch sùng
muỗi
rắn
đại bàng
Dặn dò
Ôn lại kiến thức 2 chương
+ Sinh vật và môi trường
+ Hệ sinh thái