Bài 50. Hệ sinh thái

Giáo viên : Nguyễn Thị Liễu
MÔN: SINH HỌC 9
Đơn vị: trường THCS LYS LÝ THƯỜNG KIỆT
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1:Thế nào là một quần xã sinh vật?
Rừng ngập mặn ven biển
Cây mai
Con cá
Đàn vịt
Bầy khỉ
Rừng mưa nhiệt đới
Câu 2: Hãy cho biết bức tranh nào sau đây mô tả:
Cá thể sinh vật
Quần thể sinh vật
Quần xã sinh vật
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
HỆ SINH THÁI RỪNG NHIỆT ĐỚI
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
Hệ sinh thái là gì?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
-Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh).
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
* Quan sát hình 50.1 thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi ở SGK trang 150.
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM
1
Nêu những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
2
Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3
Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4
Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
5
Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Hình 50.1. Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
Nêu những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
+ Thành phần vô sinh: Đất, nước, nhiệt độ,lá mục...
+ Thành phần hưũ sinh: Động vật, thực vật, nấm...
- Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
+ Lá và cành cây mục là thức ăn của nấm, giun đất,vi khuẩn...
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Hình 50.1. Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới.

Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
+ Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn,nơi sinh sản cho động vật, làm khí hậu ôn hòa để động vật sinh sống...
Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
+ Động vật ăn thực vật,góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật,cung cấp phân bón cho thực vật.
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Trong hệ sinh thái,em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa các sinh vật với nhau và giữa sinh vật với nhân tố vô sinh của môi trường?
Hình 50.1. Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh).
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
và tương đối ổn định.
- Neáu nhö röøng bò chaùy maát haàu heát caùc caây goã lôùn, nhoû vaø coû thì ñieàu gì seõ xaûy ra ñoái vôùi caùc loaøi ñoäng vaät? Taïi sao?
+ Röøng chaùy : Nhieàu loaøi ñoäng vaät nhaát laø caùc loaøi öa aåm seõ bò cheát vì thieáu nguoàn thöùc aên,maát nôi truù aån,khí haäu khoâ caïn…….
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Có những nhóm hệ sinh thái chính nào? Cho ví dụ.
Hệ sinh thái thảo nguyên
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Hệ sinh thái nước mặn
Hệ sinh thái san hô
Hệ sinh thái rừng ngập mặn
Hệ sinh thái nước ngọt
Hệ sinh thái ao hồ
Hệ sinh thái suối
Hệ sinh thái trên cạn
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh).Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Ví dụ:HST rừng nhiệt đới, HSTth?o nguyên, HST rừng ngập mặn, HSTao hồ ..
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
- Heä sinh thaùi hoaøn chænh goàm nhöõng thaønh phaàn chuû yeáu naøo?
Hình 50.1. Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới,...
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
-Hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu:
+ Nhân tố vô sinh ( đất, nước, không khí, nhiệt độ .)
( Thực vật)
+ Nhân tố hữu sinh ( Động vật)
( Nấm , vi khuẩn.)
Sinh vật tiêu thụ
Sinh vật sản xuất
Sinh vật phân giải
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Ruộng lúa và bể cá cảnh có phải là hệ sinh thái không?Tại sao?
Ruộng lúa, bể cá cảnh là hệ sinh thái nhân tạo
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới,..
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
II-Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1.Thế nào là một chuỗi thức ăn?
- Hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu:
+ Nhân tố vô sinh ( đất, nước, không khí, nhiệt độ .)
Sinh vật sản xuất ( Thực vật)
+ Nhân tố hữu sinh Sinh vật tiêu thụ ( Động vật)
Sinh vật phân giải ( Nấm , vi khuẩn.)
(Thức ăn của chuột) (Động vật ăn thịt chuột)
.............
? Chuột ?
............
Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột?
II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống trong chuỗi thức ăn sau
............
? Bọ ngựa ?
.............
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Cầy
Chuột
Đại bàng
ĐIỀN VÀO CHỖ TRỐNG
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích .......... vừa là sinh vật bị mắt xích ............tiêu thụ.
đứng trước
đứng sau
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:


Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước, vừa là sinh vật bị mắt xích đứng sau tiêu thụ.
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới,..
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
II-Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1.Thế nào là một chuỗi thức ăn?
- Hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu:
+ Nhân tố vô sinh ( đất, nước, không khí, nhiệt độ .)
Sinh vật sản xuất ( Thực vật)
+ Nhân tố hữu sinh Sinh vật tiêu thụ ( Động vật)
Sinh vật phân giải ( Nấm , vi khuẩn.)
Ví dụ: cây cỏ sâu cầy
Chuoãi thöùc aên baét ñaàu baèng caây xanh
Chuoãi thöùc aên baét ñaàu baèng sinh vaät bò phaân giaûi
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Cây cỏ
Sâu
Diều hâu
Chim ăn sâu
Cầy
Giun đất
Đại bàng

1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước,vừa là sinh vật bị mắt xích đứng sau tiêu thụ. Ví dụ: cây cỏ sâu cầy
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới,..
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
II-Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
- Hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu:
+ Nhân tố vô sinh ( đất, nước, không khí, nhiệt độ .)
Sinh vật sản xuất ( Thực vật)
+ Nhân tố hữu sinh Sinh vật tiêu thụ ( Động vật)
Sinh vật phân giải ( Nấm , vi khuẩn.)
II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
*Hãy cho biết sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?
Lưới thức ăn
Thế nào là một lưới thức ăn?

1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước,vừa là sinh vật bị mắt xích đứng sau tiêu thụ. Ví dụ: cây cỏ sâu cầy
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới,..
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
II-Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành lưới thức ăn
- Hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu:
+ Nhân tố vô sinh ( đất, nước, không khí, nhiệt độ .)
Sinh vật sản xuất ( Thực vật)
+ Nhân tố hữu sinh Sinh vật tiêu thụ ( Động vật)
Sinh vật phân giải ( Nấm , vi khuẩn.)
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sinh vật sản xuất: cây gỗ, cây cỏ
Sinh vật tiêu thụ cấp 1: Sâu ăn lá cây, chuột, hươu
Sinh vật tiêu thụ cấp 2: Bọ ngựa, cầy, rắn
Sinh vật tiêu thụ cấp 3: Rắn, đại bàng, hổ
Sinh vật phân giải: Vi sinh vật, nấm, giun đất
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Hãy xếp các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của
hệ sinh thái?
Cách viết lưới thức ăn theo thứ tự: sv sản xuất( thực vật), sv tiêu thụ cấp 1(ĐV ăn TV), sv tiêu thụ cấp 2(ĐV ăn ĐV), sv tiêu thụ cấp 3(ĐV ăn thịt), VSV.
VD:
* Trong troàng troït,ngöôøi ta coù theå döïa vaøo löôùi thöùc aên ñeå phoøng tröø sinh vaät gaây haïi cho caây troàng nhö theá naøo?
-Người ta có thể bảo vệ các loài thiên địch để tiêu diệt sinh vật gây hại cho cây trồng.
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
Câu 1: Hãy viết chuỗi thức ăn gồm những sinh vật sau:
Lúa
Mèo
Chuột
Lúa Chuột Mèo
Câu 2: Các hoạt động nào sau đây có hại cho hệ sinh thái?
A
C
B
D
Phá rừng làm rẫy.
E
Lập trang trại chăn nuôi
Săn bắt thú bừa bãi
Thải nước thải ra sông
Trồng cây gây rừng
Đánh, bắt thủy sản quá mức
D.
F
Câu 3: Điền cụm từ phù hợp vào ô trống trong các câu sau:
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ
...........với nhau.Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích..........,vừa là sinh vật bị mắt xích.............tiêu thụ.
dinh dưỡng
đứng sau
đứng trước
Câu 4:Đây là hệ sinh thái nào?
Hệ sinh thái sa mạc
Câu 5: Hệ sinh thái bao gồm các thành phần:
Sinh vật phân giải, sinh vật sản xuất.
Sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ
Sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân giải
Thành phần vô sinh và sinh vật.
Thành phần vô sinh và sinh vật.
Câu 6: Hãy vẽ một lưới thức ăn,trong đó có các sinh vật: ếch nhái,cây cỏ,bọ rùa,châu chấu,rắn. Một số gợi ý về thức ăn như sau:
-Cây cỏ là thức ăn của bọ rùa,châu chấu
-Ếch nhái ăn bọ rùa,châu chấu
-Rắn ăn ếch nhái
Cây cỏ
Châu chấu
Rắn
Ếch nhái
Bọ rùa
Cách viết lưới thức ăn theo thứ tự: sv sản xuất( thực vật), sv tiêu thụ cấp 1(ĐV ăn TV), sv tiêu thụ cấp 2(ĐV ăn ĐV), sv tiêu thụ cấp 3(ĐV ăn thịt)
* Học bài , cho ví dụ chuỗi thức ăn, lưới thức ăn.So sánh các kiến thức về quần thể�, quần xã, hệ sinh thái. Trả lời các câu hỏi và bài tập SGK.
*Tiết sau: KIỂM TRA MỘT TIẾT.Ôn lại các kiến thức sau:
- Nguyên nhân, biểu hiện thoái hóa giống
- Khái niệm,nguyên nhân ưu thế lai
- Một số thành tựu chọn giống ở Việt Nam
- Khái niệm môi trường,nhân tố sinh thái của môi trường
- A�nh hưởng của ánh sáng, độ ẩm,nhiệt độ lên đời sống sinh vật
- Mối quan hệ cùng loài và khác loài,cho ví dụ
- Khái niệm quần thể,cho ví dụ.Nêu đặc trưng quần thể
-Khái niệm quần xã,cho ví dụ.Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước, vừa là sinh vật bị mắt xích đứng sau tiêu thụ. Ví dụ: cây cỏ sâu cầy
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
I-Thế nào là một hệ sinh thái?
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới,....
Tiết 52: HỆ SINH THÁI
II-Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành một lưới thức ăn.
- Hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu:
+ Nhân tố vô sinh ( đất, nước, không khí, nhiệt độ .)
Sinh vật sản xuất ( Thực vật)
+ Nhân tố hữu sinh Sinh vật tiêu thụ ( Động vật)
Sinh vật phân giải ( Nấm , vi khuẩn.)