Bài 50. Hệ sinh thái

Tiết 50. HỆ SINH THÁI
Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Thế nào là một quần xã sinh vật? Quần xã sinh vật khác với quần thể như thế nào?
Tr? l?i
- Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong khoảng không gian nhất định, cú m?i quan h? m?t thi?t v?i nhau
- Quần xã sinh vật khác với quần thể
Quần thể A
hệ sinh
thái
Cá thể
Quần thể
sinh vật
Quần xã
sinh vật
+ Khu vực
sống
Quần thể C
Quần thể B
quần xã sinh vật
khu vực sống
Quan sát hình và thảo luận các câu hỏi sau:
1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật?
THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1: Tr? l?i ý 1, 2
Nhóm II: Tr? l?i ý 3, 4
Nhóm III: Tr? l?i ý 5
- Thành phần vô sinh: Đất, đá, nước, không khí…
- Thành phần hữu sinh: cây cỏ, địa y, hươu, hổ…
- Lá và cành cây mục là thức ăn của vi sinh vật, giun đất, mối…
1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
- Cây rừng có ý nghĩa đối với đời sống động vật: Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi ở, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống.
-Nếu rừng bị cháy: Động vật mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nguồn nước, khí hậu khô cạn…Nhiều loài động vật nhất là các loài ưa ẩm sẽ bị chết hoặc bỏ đi nơi khác
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?
- Động vật có ảnh hưởng tới thực vật: Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật phân bón cho thực vật.
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh).
? Thế nào là hệ sinh thái
Trong hệ sinh thái các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường.
Tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Ví dụ: hệ sinh thái rừng nhiệt đới, hệ sinh thái thảo nguyên



1. HÖ sinh th¸i ë c¹n:
Rõng nhiÖt ®íi

2. Hệ sinh thái nước mặn:
Hệ sinh thái vùng biển khơi
2. HÖ sinh th¸i n­íc mÆn:
Rõng ngËp mÆn ven biÓn
3. HÖ sinh th¸i n­íc ngät: Suèi
Hệ sinh thái nông nghiệp
Hệ sinh thái môi trường đô thị
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu sau:
Các thành phần vô sinh như: ( Đất đá, nước, thảm mục..)
Các thành phần hữu sinh:
+ Sinh vật sản xuất ( Thực vật, tảo… )
+ Sinh vật tiêu thụ ( Động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt )
+ Sinh vật phân giải ( Vi sinh vật…)
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu nào?
Mối quan hệ giữa các loài sinh vật với các nhân tố vô sinh của môi trường
Môi trường với các nhân tố vô sinh đã ảnh hưởng đến đời sống động vật, thực vật, vsv, đến sự tồn tại và phát triển của chúng
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
? Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột? Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống trong chuỗi thức ăn sau
?
Chuột
Cây cỏ
Rắn
?
?
?
Chuột
Cây cỏ
Cầy
?
Bọ ngựa
Sâu ăn lá cây
Rắn
?
?
Sâu ăn lá cây
Cây cỏ
Bọ ngựa
?
?
Cầy
Chuột
Đại bàng
?
1. Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn?
Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
2. Hãy điền tiếp các từ phù hợp vào những chổ trống trong câu sau:
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích ……………, vừa là sinh vật bị mắt xích………………..tiêu thụ.

Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Phía sau
Phía trước
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sâu ăn lá tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?

Quan sát hình 50.2
Cây gỗ
Sâu ăn lá cây
Bọ ngựa
Cây gỗ
Cầy
Cây cỏ
Cây cỏ
Cây cỏ
Bọ ngựa
Chuột
Cầy
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây gỗ
Chuột
Các chuỗi thức ăn có sâu ăn lá cây tham gia:
H3
Có thể ghép các chuỗi thức ăn trên lại thông qua mắt xích sâu ăn lá cây:
Cây gỗ
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây
chuột
bọ ngựa
rắn
Vi sinh vật
cầy
hổ
Đại bàng
lưới thức ăn
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sinh vật sản xuất: cây gỗ, cây cỏ
Sinh vật tiêu thụ cấp 1: Sâu ăn lá cây, chuột, hươu
Sinh vật tiêu thụ cấp 2: Bọ ngựa, cầy, rắn,chu?t
Sinh vật tiêu thụ cấp 3: Rắn, đại bàng, hổ
Sinh vật phân giải: Vi sinh vật, nấm, địa y, giun đất
- Một lưới thức ăn hoàn chỉnh gồm 3 thành phần chủ yếu:
+ Sinh vật sản xuất
+ Sinh vật tiêu thụ
+ Sinh vật phân giải.
Một lưới thức ăn hoàn chỉnh gồm mấy thành phần chủ yếu, là những thành phần nào?
Câu 1: Trong thực tiễn sản xuất người nông dân đã làm gì để tận thu nguồn thức ăn của vật nuôi
Chọn ý trả lời đúng nhất trong các câu sau:
a. Thả nhiều cá trong ao nuôi
b. Thực hiện mô hình VAC kết hợp vườn- ao - chuồng
c. Dự trữ rơm rạ cho trâu bò ăn trong mùa khô
d. Cả câu a,b,c đều đúng
d
Câu 2: Việc làm nào sau đây làm tổn hại đến hệ sinh thái?
a. Sử dụng thuốc trừ sâu quá mức.
b. Trồng cây gây rừng.
c. Sử dụng mìn, lưới có mắt nhỏ để đánh bắt cá
d. Cả câu a,c đều đúng

a. Hãy lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập hãy ghép thành một lưới thức ăn
Bài tập (PBT): (nhóm)
Cho các sinh vật: muỗi, ếch, rắn, đại bàng, chuột, mèo, lúa, thạch sùng, vi sinh vật.

Bài tập (PBT):
a. Lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.

muỗi
ếch
rắn
đại bàng
lúa
chuột
mèo
vi sinh vật
thạch sùng
muỗi
rắn
đại bàng
Bài tập (PBT):
b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập ghép thành một lưới thức ăn
Xin chân thành cảm ơn
các thầy, cô giáo và các em học sinh!