Bài 50. Hệ sinh thái

Sinh học 9
Trường THCS Long Hải
Giáo Viên: Lê Thị Lành
Kiến thức cũ:

Thế nào là một quần xã sinh vật ?






Quần xã sinh vật khác quần thể sinh vật ở điểm cơ bản nào?
Quần xã sinh vật là tập hợp những quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian nhất định và chúng có mối quan hệ gắn bó như một thể thống nhất. Nên quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.


Quần thể sinh vật là tập hợp các cá thể cùng loài còn quần xã là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau.
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?

Tiết 51: HỆ SINH THÁI
Hình 50.1: Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới
1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? T?i sao?
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Quan sát hình, th?o lu?n nhóm 2 phút tr? l?i các câu h?i sau:
1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? T?i sao?
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Quan sát hình, th?o lu?n nhóm 2 phút tr? l?i các câu h?i sau:
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
Thành phần vô sinh: Đất, đá, không khí, lá rụng…
Thành phần hữu sinh: Động vật, thực vật, nấm, địa y…
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong
hệ sinh thái rừng?
- Lá và cành cây mục là thức ăn của các sinh vật phân giải: vi khuẩn, giun đất, nấm.
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào ?
Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi ?, nơi sinh sản, di?u hòa khí hậu cho động vật sinh sống.
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng ?
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Động vật ăn thực vật, thụ phấn, phát tán và phân bón cho thực vật.
Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật ?
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Nhiều loài động vật có thể bị chết. Vì mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nơi trú ẩn, khí hậu khô hạn,…
Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? T?i sao?
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?

Tiết 51: HỆ SINH THÁI
Hình 50.1: Mô tả một hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Thế nào là một hệ sinh thái?
? H? sinh th�i bao g?m qu?n x� sinh v?t v� khu v?c s?ng c?a qu?n x� (sinh c?nh). Trong h? sinh th�i, c�c sinh v?t luơn luơn t�c d?ng l?n nhau v� t�c d?ng qua l?i v?i c�c nh�n t? vơ sinh c?a mơi tru?ng t?o th�nh m?t h? th?ng hồn ch?nh v� tuong d?i ?n d?nh.
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
Hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm:
Thành phần vô sinh: Đất, đá, nước, thảm mục, …
Thành phần hữu sinh:
+ Sinh vật sản xuất là thực vật.
+ Sinh vật tiêu thụ gồm có động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
+ Sinh vật phân giải như vi khuẩn, nấm..
Vậy, một hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu nào?
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Th? nào là m?t h? sinh thái?
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
? Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột? Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống trong chuỗi thức ăn sau:
Chuột
Cây cỏ
Rắn
Chuột
Cây cỏ
Cầy
?
?
?
?
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống trong các chuỗi thức ăn sau:
Bọ ngựa
Sâu ăn lá cây
Rắn
Sâu ăn lá cây
Cây g?
Bọ ngựa
Cầy
Chuột
Đại bàng
1. ?
2. ?
3. ?
?
?
?
Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xíchs........................ vừa là sinh vật bị mắt xích .......... tiêu thụ.
phía sau
phía trước
Điền vào chỗ trống những từ thích hợp:
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
? Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía tru?c vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
Chuỗi thức ăn là gì?
VD: Lá cây sâu bọ ngựa rắn VSV
SV sản xuất
SV tiêu thụ(bậc 1;2;3.)
SV phân giải
Một chuỗi thức ăn hoàn chỉnh gồm những thành phần nào ?
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng cây xanh
Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật đã bị phân giải
Sâu ăn lá tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?


Tiết 51: HỆ SINH THÁI
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
Cây gỗ
Sâu ăn lá cây
Bọ ngựa
Cây gỗ
Cầy
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây gỗ
Chuột
Cây gỗ
Sâu ăn lá cây
Cầy
Cây gỗ
Chuột
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây gỗ
Chuột
Rắn
Hổ
Rắn
Đại bàng
Cầy
Cầy
Hổ
Đại bàng
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây
Bọ ngựa
Cây cỏ
Cầy
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây cỏ
Chuột
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây
Cầy
Cây cỏ
Chuột
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây cỏ
Chuột
Rắn
Hổ
Rắn
Đại bàng
Cầy
Cầy
Hổ
Đại bàng
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
Cây gỗ
Sâu ăn lá cây
Bọ ngựa
Cây gỗ
Cầy
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây gỗ
Chuột
Cây gỗ
Sâu ăn lá cây
Cầy
Cây gỗ
Chuột
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây gỗ
Chuột
Rắn
Hổ
Rắn
Đại bàng
Cầy
Cầy
Hổ
Đại bàng
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây
Bọ ngựa
Cây cỏ
Cầy
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây cỏ
Chuột
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây
Cầy
Cây cỏ
Chuột
Sâu ăn lá cây
Sâu ăn lá cây
Cây cỏ
Chuột
Rắn
Hổ
Rắn
Đại bàng
Cầy
Cầy
Hổ
Đại bàng
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
VSV
Cây gỗ
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây
chuột
bọ ngựa
rắn
Vi sinh vật
cầy
hổ
Đại bàng
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
Thế nào là m?t lưới thức ăn?
? Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành một lưới thức ăn.
Lưới thức ăn
Ví dụ:
Sinh vật sản xuất: cây gỗ, cây cỏ
Sinh vật tiêu thụ:
.Sinh vật tiêu thụ cấp 1:
S�u ăn lá cây, Chuột, Hươu.
Sinh vật tiêu thụ cấp 2:
Bọ ngựa, Cầy, Rắn, Chuột, H?.
Sinh v?t ti�u th? c?p 3: R?n, H?,
D?i b�ng.


Sinh vật phân giải: Vi sinh vật,
Nấm, D?a y, Giun đất.
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?

Xếp các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của hệ sinh thái?


II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
Tiết 51: HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái?
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
Sự tuần hoàn vật chất (kèm theo năng lượng) trong hệ sinh thái
Hệ sinh thái bao gồm QXSV và khu vực sống của quần xã.
Là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành một lưới thức ăn.
Củng cố
Bài tập
1/Chuỗi thức ăn nào sau đây có đầy đủ các thành phần:
a, cỏ -> chuột -> rắn
b, cỏ -> sâu -> cầy -> đại bàng
c, cỏ -> sâu -> cầy -> vi sinh vật
d, sâu -> cầy -> hổ -> vi sinh vật
2/ Nhóm sinh vật sau đây toàn là sinh vật phân giải:
a, cỏ, cầy, vi sinh vật, đại bàng.
b, châu chấu, nấm, hổ, bọ ngựa.
c, vi sinh vật, bọ ngựa, nấm.
d, vi sinh vật, giun đất, nấm.
Dặn dò
Học bài, làm bài tập 2 sgk/153.
Ôn lại kiến thức để tiết sau ôn tập chuẩn bị kiểm tra 1 tiết.
Xin chân thành cảm ơn
các thầy, cô giáo và các em học sinh!