Bài 50. Hệ sinh thái

1
2
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
Câu 1: Hãy tìm những cụm từ thích hợp điền vào các chỗ trống (1), (2), (3) để hoàn thiện khái niệm quần xã?
Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều ………………………… thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một .………………………… và chúng có .……………………… mật thiết, gắn bó với nhau.
quần thể sinh vật
không gian xác định
mối quan hệ
(1)
(2)
(3)
Câu 2: Mô tả nào sau đây là một quần xã?
A. Một bầy ong mật sống trong tổ của chúng.
B. Hai đàn hươu sống ở hai hòn đảo cách xa nhau.
C. Một đàn sếu đang di cư tránh rét.
D. Một đàn hổ đang đuổi một đàn hươu, đàn chim sẻ trên cây bay nháo nhác.
3
HS nắm được chuỗi thức ăn, lưới thức ăn.
Hiểu được khái niệm hệ sinh thái, nhận biết được hệ sinh
thái trong tự nhiên.
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Tiết 54- Bài 50: HỆ SINH THÁI
Vận dụng giải thích ý nghĩa của biện pháp nông nghiệp
nâng cao năng suất cây trồng đang sử dụng rộng rãi
hiện nay.
4
Nội dung
Hệ sinh thái
Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
Khái niệm chuỗi thức ăn
Khái niệm lưới thức ăn
Khái niệm
Đặc điểm
Tiết 54- Bài 50: HỆ SINH THÁI
5
Tiết 54- Bài 50: HỆ SINH THÁI
Hãy kể tên những quần thể sinh vật trong rừng mưa nhiệt đới.
6









Khu vực sống
QXSV
QTSV(n)
QTSV1
QTSV2
Hệ sinh thái
7
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng.
+ Thành phần vô sinh: Đất, nước, nhiệt độ …
+ Thành phần hữu sinh: Động vật, thực vật.
Quan sát hình 50.1 và cho biết:
8
Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
Lá mục: Thức ăn của vi khuẩn, nấm …
Quan sát hình 50.1 và cho biết:
9
Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
 Cây rừng: Là thức ăn, nơi ở của động vật…
Quan sát hình 50.1 và cho biết:
10
Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
Động vật ăn thực vật, thụ phấn, phát tán và bón phân cho thực vật.
Quan sát hình 50.1 và cho biết:
11
Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì
điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?
Rừng cháy: Mất nguồn thức ăn, nơi ở, nước, khí hậu thay đổi.
Quan sát hình 50.1 và cho biết:
12
Thành phần vô sinh: đất đá, lá rụng, mùn hữu cơ.
Thành phần hữu sinh: cây cỏ, cây gỗ, địa y, hươu, chuột, cầy, bọ ngựa,..
TỔNG HỢP
+Lá mục và cành cây mục là thức ăn của các sinh vật phân giải: vi khuẩn, giun đất, nấm
Nhân tố vô sinh- Sinh vật
+Động vật rừng có ảnh hưởng đối với thực vật: động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, phân bón cho thực vật.
Sinh vật- Sinh vật
+Động vật mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nơi trú ẩn, nguồn nước, khí hậu khô cạn ... Nhiều loài động vật nhất là các loài ưa ẩm sẽ bị chết.
Sinh vật- Sinh vật
+Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống.
Sinh vật- Sinh vật
 Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định
13
Thành phần vô sinh: đất đá, lá rụng, mùn hữu cơ.
Thành phần hữu sinh: cây cỏ, cây gỗ, địa y, hươu, chuột, cầy, bọ ngựa,..
TỔNG HỢP
+Lá mục và cành cây mục là thức ăn của các sinh vật phân giải: vi khuẩn, giun đất, nấm
Sinh vật phân giải
+Động vật rừng có ảnh hưởng đối với thực vật: động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, phân bón cho thực vật.
Sinh vật tiêu thụ
+Động vật mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nơi trú ẩn, nguồn nước, khí hậu khô cạn ... Nhiều loài động vật nhất là các loài ưa ẩm sẽ bị chết.
+Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống.
Sinh vật sản xuất
 Hệ sinh thái hoàn chỉnh có những thành phần chủ yếu nào?
14
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 54- Bài 50: HỆ SINH THÁI
II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1.Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Quan sát H50.2, thảo luận nhóm 3’, hoàn thành bài tập sau:
Nhóm 1:
+ Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột? Hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của chuỗi thức ăn sau:

……………. chuột  ………..

+ Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước nó và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn?
Quan sát H50.2, thảo luận nhóm 3’, hoàn thành bài tập sau:
Nhóm 2:
+ Tương tự hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của các chuỗi thức ăn sau:
……….  Bọ ngựa  ……….
……….  Sâu  ……….
……….  Chuột  ……….
……….  Hươu  ……….
+ Hãy điền tiếp các từ phù hợp vào những chỗ trống trong câu sau:
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng
với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt
xích………………., vừa là sinh vật bị mắt xích …………. tiêu thụ.
17
Quan sát H50.2, thảo luận nhóm 3’, hoàn thành bài tập
18
Quan sát H50.2 và thực hiện các bài tập sau:
Bài tập 1: Thức ăn của chuột là gì? Động vật nào ăn thịt chuột?
Điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của chuỗi thức ănsau:

……………. chuột  ………..
Thức ăn của chuột
Đ/V ăn thịt chuột
19
Bài tập 2: Tương tự hãy điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của
các chuỗi thức ăn sau:
……….  Bọ ngựa  ……….
……….  Sâu  ……….
……….  Chuột  ……….
……….  Hươu  ……….
Sâu
Rắn
Bọ ngựa
Thực vật
Cỏ
Rắn
Vi sinh vật
Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích. Em có nhận
xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước nó
và mắt xích đứng sau nó?
Hãy điền tiếp các từ phù hợp vào những chỗ trống trong câu sau:
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng
với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt
xích………………., vừa là sinh vật bị mắt xích …………. tiêu thụ.
đứng trước
đứng sau
Thực vật
20
Xét các chuỗi thức ăn
Chuỗi thức ăn thực vật
Chuỗi thức ăn mùn bã hữu cơ
Mùn bã hữu cơ
Giun đất
Gà
Chó sói
Hổ
Cỏ
Chuột
Rắn
Có 2 chuỗi thức ăn cơ bản
21
I- Thế nào là một hệ sinh thái?
Tiết 54- Bài 50: HỆ SINH THÁI
II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
1.Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2. Thế nào là một lưới thức ăn?
22
Xác sinh vật
vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sâu ăn lá tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?
LƯỚI THỨC ĂN
23
Quan sát các chuỗi thức ăn, hãy cho biết có những sinh vật nào đã
tham gia từ 2 chuỗi thức ăn trở lên?
?
Sơ đồ lưới thức ăn của hệ sinh thái:
Thế nào là lưới thức ăn?
Lưới thức ăn là các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung
24
Hãy sắp xếp các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của hệ sinh
thái
Sinh vật
sản xuất
Sinh vật
tiêu thụ
Sinh vật
phân giải
Kể tên các thành phần chủ yếu của một lưới thức ăn hoàn chỉnh?
25
Mô hình sản xuất VAC (Vườn – Ao – Chuồng)
26
Hệ sinh thái
Khái niệm hệ sinh thái
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh) tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.

Các thành phần
Chuỗi và lưới thức ăn
- Các thành phần vô sinh
- Sinh vật sản xuất
- Sinh vật tiêu thụ
- Sinh vật phân giải
Chuỗi thức ăn
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. 
Lưới thức ăn gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung
Lưới thức ăn
27
-Học bài, làm bài tập 2 trong SGK
-Đọc mục "em có biết"
-Chuẩn bị bài thực hành:
+ Kẻ các bảng của bài 51, 52
+ Tìm hiểu môi trường xung quanh nơi em đang sống
Hướng dẫn học tập ở nhà
28
Chỳc cỏc em h?c t?t!
Kớnh chỳc quý th?y cụ s?c kh?e, cụng tỏc t?t!