Bài 50. Hệ sinh thái

ĐƠN VỊ: TRƯỜNG THCS VINH THANH
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THANH BÌNH
Vinh Thanh, ngày 26/2/2019
HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI HUYỆN PHÚ VANG
NĂM HỌC : 2018 - 2019
MÔN: SINH HỌC 9
Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật cho biết: Việt Nam là một trong 16 quốc gia có các hệ sinh thái đa dạng nhất thế giới, có khoảng hơn 49 nghìn loài sinh vật, bao gồm khoảng 7500 loài /chủng vi sinh vật 20 nghìn loài thực vật trên cạn và dưới nước ; 10.500 loài động vật trên cạn; hơn 11nghìn sinh vật biển …Các hệ sinh thái việt Nam mang lại những lợi ích trực tiếp cho con người và đóng góp trực tiếp cho nền kinh tế , nhất là trong sản xuất nông , lâm nghiệp và thủy sản; bảo đảm an ninh lương thực quốc gia ; duy trì nguồn gen tạo giống vật nuôi, cây trồng điều kiện khí hậu , bảo vệ môi trường…
- Cho biết trong sinh thái biển có những loài sinh vật nào sinh sống?
- Quần xã sinh vật này sống ở đâu?
GV: Vậy quần xã + khu vực sống của quần xã là hệ sinh thái. Vậy hệ sinh thái là gì?
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
TIẾT 52 - BÀI 50: HỆ SINH THÁI
Quan sát hình và đọc ví dụ sgk/150.
Câu 1: Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng.
…………………………………………………………………
Câu 2: Lá, cành cây mục và xác động vật là thức ăn của những sinh vật nào?
…………………………………………………………………
Câu 3: Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
…………………………………………………………………
Câu 4: Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
....................................................................................................
Câu 5: Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?
………………………………………………………………………………………………………………………………
PHIẾU HỌC TẬP:
+ Địa y, nấm, vi sinh vật…
Câu 1: Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong
hệ sinh thái rừng.
Thành phần vô sinh:
đất, đá, mùn hữu cơ, lá rụng…
Thành phần hữu sinh:
+ Động vật: sâu, hươu, chuột , cầy, bọ ngựa, hổ, rắn, giun
+ Thực vật: cây cỏ, cây gỗ
Câu 2: Lá và cành cây mục và xác động vật là thức ăn của những sinh vật nào?
Vi khuẩn
Nấm
Giun đất
Câu 3: Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?

Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hoà cho động vật sinh sống…
Câu 4: Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?

Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, làm phân bón cho thực vật.
- Nếu rừng bị cháy thì động vật mất nơi ở, nguồn thứ ăn, nước uống, khí hậu khô hạn … nhiều loài thực vật ưa ẩm bị chết.
Câu 5: Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?
- Trong hệ sinh thái các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh.
?
? Mối quan hệ giữa các nhân tố vô sinh và hữu sinh trong hệ sinh thái được thể hiện như thế nào?
Hãy kể tên các hệ sinh thái mà em biết?
Hệ sinh thái
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm,vsv,..
Động vật
SV sản xuất
SV tiêu thụ: Động vật ăn thực vật, động vật ăn động vật
SV phân giải
Đất, đá, nước, ánh sáng, thảm mục,…
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm có các thành phần chủ yếu nào?
Mối quan hệ dinh dưỡng.
? Mối quan hệ chủ yếu nhất giữa các sinh vật trong
hệ sinh thái là gì?
? Điều gì xảy ra nếu một yếu tố sinh thái bị thay đổi? (ví dụ lượng nước bị giảm)
Nếu một yếu tố bị thay đổi thì các nhân tố khác cũng bị biến đổi, ảnh hưởng đến hoạt động sống của các loài sinh vật, gây mất cân bằng sinh thái
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1/ Thế nào là một chuỗi thức ăn?
TIẾT 52 - BÀI 50: HỆ SINH THÁI
Xác sinh vật
Vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Th?c an c?a chu?t l� gì? D?ng v?t n�o an th?t chu?t?
Hình 50.2 Một lưới thức ăn của HST rừng
Cây gỗ; Cây cỏ; Sâu  Chuột  Rắn ; Cầy
1/ Hãy quan sát hình 50.2 điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của các chuỗi thức ăn sau:
.................(1)  Bọ ngựa  ......................(2)
Thực vật  ..............(3)  Cầy  ..................(4)
.................(5)  Hươu  ................(6)
Thực vật Chuột  Rắn  ……………(7)
2/ Trong chu?i th?c an m?i lo�i sinh v?t l� m?t m?t xớch . Em cú nh?n xột gỡ v? m?i quan h? gi?a m?t m?t xớch v?i m?t xớch d?ng tru?c v� m?t xớch d?ng sau nú?
3/ Hóy di?n cỏc t? thớch h?p v� ch? tr?ng :
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích …….. ,vừa là sinh vật bị mắt xích ……………..tiêu thụ.
PHIẾU HỌC TẬP
1/ Hãy quan sát hình 50.2 điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của các chuỗi thức ăn sau:
.................(1)  Bọ ngựa  ......................(2)
Thực vật ….. ............(3)  Cầy  .................. (4)
.................(5)  Hươu  ................(6)
Thực vật  chuột  Rắn  …………… (7)
Thực vật
Rắn
Sâu
Sâu
Hổ
Hổ
Vi sinh vật
2/ Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích trước nó,vừa là sinh vật bị mắt xích sau nó tiêu thụ
3/ Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích….. ……….,vừa là sinh vật bị mắt xích ……… tiêu thụ.
đứng trước
đứng sau
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1/ Thế nào là một chuỗi thức ăn?
?
Sinh vật
sản xuất
Sinh vật
tiêu thụ
cấp 1
Thực vật Chuột Cầy Đại bàng VSV
Hãy sắp xếp các sinh vật trong chuỗi theo từng thành
phần chủ yếu của hệ sinh thái.
Sinh vật tiêu thụ
Sinh vật
tiêu thụ
cấp 2
Sinh vật
tiêu thụ
cấp 3
Sinh vật
phân giải
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1/ Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2/ Thế nào là một lưới thức ăn?

Quan sát hình 50.2 và thực hiện các yêu cầu sau



Cho biết sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn nào?
Quan sát các chuỗi thức ăn, hãy cho biết có những sinh vật nào đã
tham gia từ 2 chuỗi thức ăn trở lên?
?
………. Bọ ngựa ……….
………. Sâu ……….
Sâu
Rắn
Bọ ngựa
Thực vật
Thực vật
Rắn
Vi sinh vật
……….
Sâu
Sâu
Sâu
Bọ ngựa
Bọ ngựa
Rắn
Rắn
Thực vật
Thực vật
Thực vật
Chuột
Chuột
Sơ đồ lưới thức ăn của hệ sinh thái:
Sâu
Rắn
Cầy
Chuột
Hổ
?.Quan sát hình 50.2 và thực hiện yêu cầu :
Hãy xếp các sinh vật theo từng thành phần chủ
yếu của hệ sinh thái
Xác sinh vật
Vi sinh vật
Đại bàng
Hổ
Rắn
Cầy
Bọ ngựa
Sâu ăn lá cây
Hươu
Cây gỗ
Cây cỏ
Địa y
Giun đất
Nấm
Sinh vật sản xuất: cây gỗ cây cỏ.
Sinh vật tiêu thụ cấp 1: sâu ăn lá cây, chuột, hươu
Sinh vật tiêu thụ cấp 2: bọ ngựa, rắn, cầy.
Sinh vật tiêu thụ cấp 3: rắn, đại bàng, hổ.
Sinh vật phân giải: vi sinh vật, nấm, địa y, giun đất.
Sinh vật
sản xuất
Sinh vật
tiêu thụ
Sinh vật
phân giải
Sơ đồ lưới thức ăn của hệ sinh thái:
Thế nào là một lưới thức ăn?
Trong sản xuất nông nghiệp, người nông dân có
biện pháp gì để tận dụng nguồn thức ăn của sinh vật?
Mô hình sản xuất VAC (Vườn – Ao – Chuồng)
29
Câu 1: Hệ sinh thái gồm:
A. Quần thể sinh vật và sinh cảnh
B. Quần xã sinh vật và sinh cảnh
C. Các cá thể và sinh cảnh
D. Các quần thể sinh vật cùng loài và sinh cảnh
TRẢ LỜI CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 2: Tại sao hệ sinh thái là 1hệ thống sinh học hoàn chỉnh và tương đối ổn định ?
A. Vì sinh vật trong quần xã luôn tác động với
các thành phần vô sinh của sinh cảnh
B. Vì sinh vật trong quần xã luôn tác động lẫn nhau,
kìm hãm nhau
C. Vì sinh vật trong quần xã luôn cạnh tranh nhau
D. Vì sinh vật trong quần xã luôn tác động lẫn nhau
đồng thời tác động lên các thành phần vô sinh của sinh cảnh
Câu 3: Khi một con Cáo ăn thịt một con Thỏ . Khi đó,
gọi con Cáo là sinh vật gì?

A. Sinh vật sản xuất.
B. Sinh vật tiêu thụ cấp 1.
C. Sinh vật tiêu thụ cấp 2.
D. Sinh vật phân giải.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1.Kiến thức
-Học bài và nắm vững:
+ Khái niệm Hệ sinh thái . Lấy được ví dụ.
+ Lấy được ví dụ về chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.
2.Bài tập
- Hoàn thành các bài tập sgk tr153
3.Chuẩn bị bài sau
- Chuẩn bị kiến thức cho bài ôn tập.
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO
CHÚC CÁC EM HỌC SINH HỌC GIỎI