Bài 5. Từ Hán Việt

Chào mừng quí thầy cô về dự tiết thao giảng
Môn Ngữ văn Lớp 7/1
GV: NGUYỄN THỊ QUYÊN
Đại từ là gì? Cho ví dụ minh họa?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy lựa chọn câu hỏi của mình phía sau các bông hoa
Tuần 5.
Tiết 18.
TỪ HÁN VIỆT
Tiếng Việt:
3
- Các tiếng Nam, quốc, sơn, hà nghĩa là gì?
- Tiếng nào có thể dùng như một từ đơn để đặt câu (dùng độc lập), tiếng nào không?
- Chỉ ra các từ Hán Việt trong ví dụ sau:
Nước ta là một nước nông nghiệp có khí hậu nhiệt đới gió mùa.
Môi trường sống có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của mỗi cá nhân.
Các từ Hán Việt: nông nghiệp, khí hậu, nhiệt đới, môi trường, sức khỏe, cá nhân
- Em có nhận xét gì về số lượng từ Hán Việt trong tiếng Việt?
SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT
1. Cụ là nhà thơ yêu nước.
2. Mới ra tù Bác đã tập leo núi.
3. Nó nhảy xuống sông cứu người chết đuối.
1. Cụ là nhà thơ yêu quốc.
2. Mới ra tù Bác đã tập leo sơn.
3. Nó nhảy xuống hà cứu người chết đuối.
A
B
Có thể dùng độc lập
Không thể dùng độc lập
? Em có nhận xét gì về các yếu tố Hán Việt:
hoa, quả, bút, bảng, học, tập …
Có lúc dùng để tạo từ ghép, có lúc được dùng độc lập như một từ.
Ví dụ: + Bông hoa này đẹp quá! -> Dùng độc lập
+ Hoa hồng, hoa giấy… -> Tạo từ ghép
+ Mời em lên bảng. -> Dùng độc lập
+ Bảng điểm, bảng thông báo… -> Tạo từ ghép
ĐỐ VUI ĐỂ HỌC
Thiên thời ,địa lợi, nhân hòa
Gần xa xin chúc mọi nhà yên vui.
Nhân đây xin có mấy lời
Đố về thiên để mọi người đoán chơi.
Thiên gì quan sát bầu trời?
Thiên văn
Sai đâu đánh đó suốt đời thiên chi?
Thiên lôi.
Thiên gì là hãng bút bi?
Thiên Long.
Thiên gì vun vút bay đi chói lòa?
Thiên thạch.
Thiên gì ngàn năm trôi qua?
Thiên niên kỉ.
Thiên gì hạn hán phong ba hoành hoành?
Thiên tai.
Thiên gì hát mãi bài ca muôn đời?
Thiên thu.
Thiên gì mãi mãi đi xa?
Thiên di.
Thiên gì nổi tiếng khắp nơi
Thế gian cũng chỉ ít người nổi danh?
Thiên tài.
2/ Yếu tố “thiên” trong :
Các yếu tố Hán Việt trên đồng âm nhưng
nghĩa khác xa nhau.
- thiên văn, thiên lôi, thiên long, thiên thạch, thiên tai, thiên tài:
trời
- thiên thu:
nghìn
- thiên di :
chuyển (dời )
1. Các từ sơn hà, xâm phạm, giang san thuộc loại từ ghép chính phụ hay đẳng lập ?
+ Sơn hà :
sơn (núi) + hà (sông)
+ Xâm phạm :
xâm (chiếm) + phạm (lấn)
+ Giang san :
giang (sông) + san (núi)
Từ ghép đẳng lập
+ Ái quốc:
2. a) Các từ ái quốc, thủ môn, chiến thắng thuộc loại từ ghép gì ? Yếu tố nào đứng trước, yếu tố nào đứng sau?
ái (yêu) + quốc (nước)
+ Thủ môn:
thủ (giữ) + môn (cửa)
+ Chiến thắng:
chiến (đánh)+thắng (được)
C
C
C
p
p
p
Từ ghép chính phụ : chính trước, phụ sau
2b). Các từ thiên thư, thạch mã, tái phạm thuộc loại từ ghép gì ? Yếu tố nào đứng trươc yếu tố nào đứng sau?
+ Thiên thư:
thiên (trời) + thư (sách)
+ Thạch mã:
thạch (đá) + mã (ngựa)
+ Tái phạm:
tái (lặp lại) + phạm (sai trái)
p
C
p
p
C
C
Từ ghép chính phụ: phụ trước, chính sau
Luyện tập
1. Phân biệt nghĩa của các yếu tố Hán Việt đồng âm trong các từ ngữ sau:
Hoa1 : hoa quả, hương hoa
Hoa2 : hoa mĩ, hoa lệ
Phi1 : phi công, phi đội
Phi2 : phi pháp, phi nghĩa
Phi3 : cung phi, vương phi
Tham1 : tham vọng, tham lam
Tham2 : tham gia, tham chiến
Gia1 : gia chủ, gia súc
Gia2 : gia vị, gia tăng
sự vật, cơ quan sinh sản hữu tính.
phồn hoa bóng bẩy, đẹp.
bay.
trái lẽ phải pháp luật.
vợ thứ của vua.
nhà.
thêm vào.
ham muốn.
dự vào.
14
III. Luyện tập
2. Tìm những từ ghép Hán Việt có chứa các yếu tố Hán Việt quốc, sơn, cư, bại (Trong bài “Nam quốc sơn hà”).

Mẫu: quốc: Quốc gia, cường quốc...
15
Quốc
Sơn
Cư
Bại
Bài tập nhóm
gia
ngữ
kì
tế
ca
hà
lâm
mài
thủy
nữ
sĩ
định
trú
ngụ
gia
chiến
vong
trận
tướng
thất
III. Luyện tập
3. Xếp các từ ghép hữu ích, thi nhân, đại thắng, phát thanh, bảo mật, tân binh, hậu đãi, phòng hỏa vào nhóm thích hợp:
a. Từ có yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau:

b. Từ có yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau:
hữu ích, phát thanh, phòng hoả, bảo mật.
thi nhân, đại thắng, tân binh, hậu đãi.
17
Hướng dẫn học tập ở nhà
Học thuộc bài.
Làm các bài tập còn lại vào vở.
Chuẩn bị bài: “Tìm hiểu chung về văn biểu cảm”.
18

Một số món trong ăn bữa ăn thường ngày?
Chúc thầy cô sức khỏe!
Chúc các em học tốt!
19