Bài 5. Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà)

Tiết 17
SÔNG NÚI NƯỚC NAM
(Lý Thường Kiệt)
PHÒ GIÁ VỀ KINH
(Trần Quang Khải)
A. SOÂNG NUÙI NÖÔÙC NAM:
I. ÑOÏC – TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1. Ñoïc:
Nam quốc sơn hà
Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.

Sông núi nước Nam
Sông núi nước Nam vua Nam ở,
Rành rành định phận tại sách trời.
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm,
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời.
2/ Chú thích.
Tác giả - tác phẩm
Đền thờ
Lý Thường Kiệt
tại Thanh Hoá
Di tích
phòng tuyến
sông Cầu
(Như Nguyệt)
Thơ trung đại Việt Nam được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm có nhiều thể:thơ Đường luật, song thất lục bát, lục bát…Đường luật là luật thơ có từ thời Đường Trung quốc
Tìm hiểu thơ trung đại Việt Nam
Đặc điểm thơ thất ngôn tứ tuyệt.
Mỗi bài có 4 câu thơ, mỗi câu có 7 tiếng, có niêm luật chặt chẽ.
II. PHÂN TÍCH VAN B?N:
a/ N?i dung.
C�u 1: Nu?c Nam l� c?a ngu?i Nam.(Vua nam ?)
C�u 2 :s? ph?n d?nh l�nh th? nu?c Nam trong "thi�n thu"
?L?i kh?ng d?nh ch? quy?n v? l�nh th? c?a d?t nu?c.
C�u 3 :Th�i d? r� r�ng, quy?t li?t: coi k? x�m lu?c l�
" ngh?ch l?".
C�u 4 : ch? r� b?n gi?c s? th?t b?i tru?c s?c m?nh d�n t?c quy?t t�m b?o v? ch? quy?n d?t nu?c
? � chí ki�n quy?t b?o v? t? qu?c, b?o v? d?c l?p d�n t?c.
b/ Nghệ thuật.
- Sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn, xúc tích để tuyên bố nền độc lập của đất nước.
- Dồn nén cảm xúc trong hình thức thiên về nghị luận, trình bày ý kiến
- Lựa chọn ngôn ngữ, giọng điệu dõng dạc, hùng hồn, đanh thép
C- Ý nghĩa văn bản.
Bài thơ thể hiện niềm tin vào sức mạnh chính nghĩa của dân tộc ta.
- Bài thơ có thể xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta.
III. LUYỆN TẬP:
BT: SGK / 65
" D? " l� vua nhung quan ni?m ơng cha ta l�c b?y gi? "D?" d?i di?n cho d?t nu?c cho d�n.
TỤNG GIÁ HOÀN KINH SƯ
Đoạt sáo Chương Dương độ
Cầm Hồ Hàm Tử quan
Thái bình tu trí lực,
Vạn cổ thử giang san
PHÒ GIÁ VỀ KINH
Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm Tử bắt quân thù
Thái bình nên gắng sức
Non nước ấy ngàn thu
1. Ñoïc:
B. PHÒ GIÁ VỀ KINH:
I. ĐỌC- TÌM HI?U CH� THÍCH
2. Chú thích:SGK/66
- Tác giả: Trần Quang Khải
-Thơ ngũ ngôn tứ tuyệt: mỗi bài có 4 câu, mỗi câu có 5 tiếng có niêm luật chặt chẽ
II. PHAÂN TÍCH VĂN BẢN:
Nội dung
2 caâu ñaàu: Haøo khí chieán thaéng cuûa dân tộc ta ñoái vôùi giaëc Moâng Nguyeân xaâm löôïc. Chiến thắng Hàm Tử, Chương Dương.
Câu 3 khát vọng về đất nước thái bình thịnh trị.
Câu 4 ý nghĩa của việc dốc hết sức lực, giữ vững hòa bình bảo vệ đất nước.
2 caâu sau: Phương châm giữ nước bền vững.
Nghệ thuật.
Sử dụng thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt cô động, hàm xúc.
Diễn đạt cô đúc dồn nén cảm xúc.
Nhịp thơ phù hợp với việc tái hiện những chiến thắng.
Giọng điệu sảng khoái, hân hoan tự hào
Ý nghĩa văn bản.
Hào khí chiến thắng và khát vọng về một đất nước thái bình thịnh trị của dân tộc ta ở thời nhà Trần.
LUYEÄN TAÄP:
BT: SGK / 68
Bài thơ có sự hài hòa về nội dung, hình thức, giữa hình thức biểu ý và biểu cảm. cách nói chắc nịch, không hoa mĩ tạo nên âm vang và có sức truyền cảm
Bài SƠNG N�I NU?C NAM thường được
gọi là gì?
A. Hồi kèn xung trận
B. Khúc ca khải hoàn
C. Áng thiên cổ hùng văn
D.Bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên
Höôùng daãn HS töï hoïc:
* Đối với bài học trong tiết học này
-Hoïc thuoäc 2 baøi thô bản dịch.Học bài đã ghi.
Hoàn chỉnh bài tập .Nhớ được 8 yếu tố Hán trong văn bản “sông núi nước Nam” và”phò giá về kinh”.
Trình bày suy nghĩ thời sự của 2 câu thơ” Thái bình tu trí lực- Vạn cổ thử giang san”trong cuộc sống hôm nay.
* Đối với bài học ở tiết tiếp theo:
-Soaïn baøi “Coân sôn ca.’ “ tự học có hường dẫn Buoåi chieàu ñöùng ôû Phuû Thieân Tröôøng troâng ra”:
-Đọc văn bản, chú thích traû lôøi caâu hoûi SGK
- Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Trãi, đặc điểm thơ lục bát.
Phân tích đoạn thơ tìm hiểu sự hòa nhập giũa tâm hồn tác giả với cảnh trí Côn Sơn.
- Tìm hiểu các biện pháp tu từ được sử dụng.