Bài 5. Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà)

TRƯỜNG THCS CHU VĂN AN
NGỮ VĂN 7
Giáo viên: Đặng Thị Hồng Mai
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Ca dao – dân ca là gì? Kể tên những chủ đề chính của ca dao
2. Đọc thuộc lòng một bài ca dao châm biếm mà em thích nhất.
(NAM QUỐC SƠN HÀ)
Bài 5: A.Văn bản
SÔNG NÚI NƯỚC NAM
Lí Thường Kiệt
Nguyên tác chữ Hán
Phiên âm
I. Đọc - hiểu chú thích
SGK / 63, 64
Tìm hiểu thơ
trung đại Việt Nam
Thơ trung đại Việt Nam được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm; có nhiều thể thơ: Đường luật, song thất lục bát, lục bát…
Trình bày những hiểu biết của em về hoàn cảnh ra đời và tác giả của bài thơ “Sông núi nước Nam”.
Xác định thể thơ của bài “Sông núi nước Nam” (số câu, số tiếng, luật thơ, cách hiệp vần)
1/ Tác giả: Lí Thường Kiệt ( ? ) (1019 -1105) tên thật Ngô Tuấn, quê ở Hà Nội.
2/ Hoàn cảnh sáng tác:
Xem SGK / 63, 64
3/ Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt (bài thơ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ, thường gieo vần chân – cuối câu 1, 2, 4)
PHIÊN ÂM
Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
DỊCH THƠ
Sông núi nước Nam, vua Nam ở
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
Giặc dữ cớ sao phạm đến đây
Chúng mày nhất định phải tan vỡ.
Đền thờ Lí Thường Kiệt
tại Thanh Hóa
Tượng Lí Thường Kiệt
tại Đại Nam quốc tự
Theo em, vì sao “Sông núi nước Nam” được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta?
II. Tìm hiểu văn bản
Em hãy xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ. Theo em, cảm xúc chủ đạo trong bài thơ này là gì?
II. Tìm hiểu văn bản

II. Tìm hiểu văn bản
Hai câu thơ đầu: Khẳng định chủ quyền độc lập dân tộc
Hai câu thơ sau: Kẻ thù không được xâm phạm
Quyết tâm bảo vệ chủ quyền độc lập ấy
Em còn biết bản Tuyên ngôn độc lập nào khác của dân tộc Việt Nam hay không? Em có cảm nhận gì sau khi đọc văn bản “Sông núi nước Nam”?
II. Tìm hiểu văn bản
Nêu nội dung và nghệ thuật chính của bài thơ “Sông núi nước Nam”
III. Tổng kết

III. Tổng kết
Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt,
Lời lẽ: đanh thép, dõng dạc.
Ghi nhớ: SGK / 65
Ghi nhớ
Bằng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, giọng thơ dõng dạc đanh thép, Sông núi nước Nam là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù xâm lược.
1/ Van b?n Sụng nỳi nu?c Nam thu?ng du?c g?i l� gỡ ?
A. H?i kốn xung tr?n.
B. Khỳc ca kh?i ho�n.
C. B?n Tuyờn ngụn d?c l?p d?u tiờn.
D. �ng thiờn c? hựng van.
C
IV. Củng cố
2/ Nghệ thuật nổi bật của văn bản Sông núi
nước Nam là gì ?
A. Ngôn ngữ sáng rõ, cô đọng, hòa trộn ý
tưởng và cảm xúc.
B. Dùng nhiều phép tu từ, ngôn ngữ giàu
cảm xúc.
C. Dùng nhiều hình ảnh ẩn dụ, tượng
trưng.
D. Dùng phép điệp ngữ và các yếu tố trùng
điệp.
A
TỤNG GIÁ HOÀN KINH SƯ
Bài 5: B. Văn bản
PHÒ GIÁ VỀ KINH
TRẦN QUANG KHẢI
Nguyên tác chữ Hán
PHIÊN ÂM
Đoạt sáo Chương Dương độ
Cầm Hồ Hàm Tử quan
Thái bình tu trí lực
Vạn cổ thử giang san
DỊCH THƠ
Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm Tử bắt quân thù
Thái bình nên gắng sức
Non nước ấy ngàn thu
I. Đọc - hiểu chú thích
SGK / 66
Trình bày những hiểu biết của em về hoàn cảnh ra đời và tác giả của bài thơ “Phò giá về kinh”.
Xác định thể thơ của bài “Phò giá về kinh” (số câu, số tiếng, luật thơ, cách hiệp vần)
1/ Tác giả : Trần Quang Khải (1241-1294), ông có công lớn trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên lần hai và lần ba.
2/ Ho�n c?nh sỏng tỏc :
Xem SGK/67
3/ Thể thơ : Thể thơ ngũ
ngôn tứ tuyệt (bài thơ có 4 câu, mỗi câu 5 gieo vần chân – cuối câu 2,4)
Đền thờ Trần Quang Khải tại Nam Định
Theo em, bài thơ thể hiện mấy ý chính và theo bố cục như thế nào?
II. Tìm hiểu văn bản
Những chiến công nào được nhắc đến trong hai câu thơ đầu? Em có nhận xét gì về trật tự cú pháp và giọng điệu trong hai câu thơ này?
II. Tìm hiểu văn bản

II. Tìm hiểu văn bản
Hai câu thơ đầu: Đảo trật tự cú pháp (Vị ngữ - Chủ ngữ)
 Hào khí chiến thắng của dân tộc
Theo em, tác giả muốn gửi gắm ý tưởng, suy nghĩ gì qua hai câu thơ cuối?
II. Tìm hiểu văn bản

II. Tìm hiểu văn bản
Hai câu thơ đầu: Đảo trật tự cú pháp (Vị ngữ - Chủ ngữ)
 Hào khí chiến thắng của dân tộc
Hai câu thơ sau: Lời động viên xây dựng, phát triển đất nước trong hòa bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của dân tộc
Em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Phò giá về kinh”?
III. Tổng kết
III. Tổng kết
Thể thơ: ngũ ngôn tứ tuyệt,
Lời lẽ: chắc nịch, hàm súc, cô đọng
Ghi nhớ: SGK / 68
Ghi nhớ
Với hình thức diễn đạt cô đúc, dồn nén cảm xúc vào bên trong ý tưởng, bài thơ Phò giá về kinh đã thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần.
Theo em, ý nghĩa và cảm xúc chủ đạo của hai bài thơ “Sông núi nước Nam” và “Phò giá về kinh” có gì giống nhau?
III. Tổng kết
1/ Nội dung của văn bản Phò giá về kinh
là gì ?
A. Ca ngợi chiến thắng của dân tộc ta.
B. Động viên, nhắc nhở, xây dựng đất nước khi hòa bình.
C. Say sưa với hai trận thắng Chương Dương và Hàm Tử.
D.Thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của đất nước.
D
IV. Củng cố
2/ Van b?n Phũ giỏ v? kinh du?c l�m theo th? tho n�o ?
A. Th?t ngụn t? tuy?t
B. Th?t ngụn bỏt cỳ
C. Ngu ngụn t? tuy?t
D. Song th?t l?c bỏt
C
V. Dặn dò
Chuẩn bị bài “Từ Hán Việt”
(Soạn bài theo các câu hỏi mục I, II SGK / 69, 70)
Học thuộc bài “Sông núi nước Nam” và “Phò giá về kinh”
Nắm vững nội dung, nghệ thuật chính của từng bài
Cảm ơn quý thầy, cô
đã tham dự tiết học