Bài 49. Quần xã sinh vật

bài giảng THựC TậP 26/3
NHIệT LIệT CHàO MừNG
quí THầY CÔ GIáO
Và CáC EM HọC SINH!
2012 - 2013
KIỂM TRA BÀI CŨ
Quần thể người có những đặc điểm nào giống và khác với những quần thể sinh vật khác ? Nguyên nhân của sự khác nhau đó là gì?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?

II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã

III. Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã

Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Quan sát các hình ảnh sau?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Cho biết Quần xã rừng mưa nhiệt đới có những quần thể nào?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Quần thể: cây bụi, dây leo, cây ký sinh, cây gỗ…
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Cho biết Quần xã rừng ngập mặn ven biển có những quần thể nào?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Quần thể: Chim, rắn, cá, tôm, cua, cây…
Quần thể thực vật  Quần thể động vật ăn thực vật  Quần thể động vật ăn động vật
(?) Thứ tự xuất hiện các quần thể trong rừng, trong ao hồ như thế nào?
Quần xã rừng mưa nhiệt đới
Quần xã rừng ngập mặn ven biển
Quần xã rừng mưa nhiệt đới
Quần xã rừng ngập mặn ven biển
(?) Các loài trong quần xã có những mối quan hệ nào ?
(?) Một quần xã có thể tồn tại trong thời gian bao lâu?
- Quần xã ổn định: vài trăm năm, vài chục năm.
- Quần xã chu kì: vài ngày, vài giờ.
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Thế nào là một quần xã sinh vật?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?


Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
?
Thảo luận nhóm:
Quần xã sinh vật khác quần thể sinh vật
như thế nào?
Thảo luận nhóm:
Quần xã sinh vật khác quần thể sinh vật
như thế nào?
Phân biệt quần xã sinh vật và quần thể sinh vật
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?

II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã

Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
?
Quan sát hình ảnh sau?
Ao tự nhiên
(?) Ao tự nhiên có những đặc điểm gì chứng tỏ đó là quần xã?
+ Thành phần các loài trong quần xã
+ Số lượng các loài trong quần xã
Nghiên cứu nội dung thông tin SGK trang 147
Tìm hiểu đặc điểm cơ bản của một quần xã sinh vật
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Độ đa dạng
Phong phú về số loài trong quần xã thể hiện tính chất sinh học:
- Điều kiện môi trường phù hợp thì quần xã có số lượng loài lớn và cá thể trong mỗi loài nhỏ. Ngược lại.
- Độ đa dạng càng cao thì quần xã càng ổn định.
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Độ nhiều
- Là mật độ quần thể trong quần xã biểu hiện chỉ số giữa số lượng cá thể của từng loài
- Độ nhiều thay đổi theo thời gian, theo mùa, theo năm hay đột xuất.
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
? Em hãy cho biết độ đa dạng và độ nhiều khác nhau ở điểm cơ bản nào?
Độ đa dạng
Chỉ mức độ phong phú về số lượng loài
Độ nhiều
Chỉ về số lượng cá thể có trong mỗi loài
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Độ thường gặp:
Được tính theo công thức:
Trong đó: p = Số địa điểm lấy mẫu có loài được nghiên cứu
P = Tổng số địa điểm đã lấy mẫu.
Kí hiệu là C
Nếu tính được C > 50% (Loài thường gặp)
25% < C < 50% (Loài ít gặp)
C < 25% (Loài ngẫu nhiên)

Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài
trong tổng số địa điểm quan sát
Loài ưu thế
Loài đặc trưng
Loài ưu thế
Đóng vai trò quan trọng trong quần xã.
- Số lượng, độ lớn...hoạt động các loài tác động tới các loài khác, tới môi trường
- VD: Quần xã trên cạn, thực vật có hạt là loài ưu thế hơn vì là sinh vật cung cấp thức ăn, nơi ở cho động vật, ảnh hưởng tới khí hậu.
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài
trong tổng số địa điểm quan sát
Loài ưu thế
Loài đặc trưng
Loài đóng vai trò quan trọng trong
quần xã
Loài đặc trưng
Là loài chỉ có 1 quần xã hoặc có nhiều hơn hẳn so với các loài khác.
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài
trong tổng số địa điểm quan sát
Loài ưu thế
Loài đặc trưng
Loài đóng vai trò quan trọng trong
quần xã
Loài chỉ có ở một quần xã hoặc có
nhiều hơn hẳn các loài khác
Quần xã có những đặc điểm cơ bản nào?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?

II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã

Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
?
Quần xã có các đặc điểm cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.
?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?

II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã

III. Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã

Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
?
Quần xã có các đặc điểm cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.
?
Chu kỳ ngày đêm và mùa thay đổi ảnh hưởng tới sinh vật trong quần xã như thế nào? Cho ví dụ?
Ngoại cảnh ảnh hưởng đến sinh vật
Chim cú mèo săn mồi vềđêm
Cây rụng lá vào mùa đông
Dơi hoạt động về đêm
Sự thay đổi chu kỳ ngày đêm, chu kỳ mùa dẫn đến sinh vật cũng hoạt động theo chu kỳ.
Ví dụ: Thời tiết ẩm -> muỗi phát triển nhiều
-> Dơi và thạch sùng
? Lấy thêm một ví dụ về ảnh hưởng giữa ngoại cảnh tới số lượng cá thể của một quần thể trong quần xã
- Điều kiện thuận lợi thực vật phát triển làm cho động vật cũng phát triển, số lượng của loài động vật này khống chế số lượng của loài khác.
Khi nào có sự cân bằng sinh học trong quần xã?
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?

II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã

III. Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã

Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
?
Quần xã có các đặc điểm cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.
?
Số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã luôn luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với khả năng của môi trường, tạo nên sự cân bằng sinh học trong quần xã.
?
Những tác động nào gây mất cân bằng sinh học trong quần xã?
Các hoạt động gây mất cân bằng sinh học
Chặt phá rừng
Mua bán động vật hoang dã
Đốt rừng
Chúng ta phải làm gì để bảo vệ thiên nhiên? Bảo vệ sự cân bằng sinh học trong quần xã?
Các hoạt động gây mất cân bằng sinh học
Chặt phá rừng
Mua bán động vật hoang dã
Đốt rừng
Hãy bảo vệ môi trường sống của chúng ta
Tiết 52. QUẦN XÃ SINH VẬT
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?

II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã

III. Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã

Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
?
Quần xã có các đặc điểm cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.
?
Số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã luôn luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với khả năng của môi trường, tạo nên sự cân bằng sinh học trong quần xã.
?
Bài tập 1. Đặc trưng nào sau đây chỉ có ở quần xã mà không có ở quần thể?

? Mật độ
? Tỷ lệ tử vong
? Tỷ lệ đực cái
? Tỷ lệ nhóm tuổi
? Độ đa dạng.
Bài tập
?
Bài tập 2.
Hãy xác định tập hợp nào là quần thể sinh vật, tập hợp nào là quần xã sinh vật?
1.Các cá thể loài tôm càng xanh sống trong hồ
2. Các cá thể cá sống trong ao
3. Các cây trên đồng cỏ
4. Bầy voi sống trong rừng rậm Châu Phi
5. Một đàn chó sói đang săn mồi trong rừng
6. Các sinh vật sống trong rừng
ĐáP áN
1.Các cá thể loài tôm càng xanh sống trong hồ
2. Các cá thể cá sống trong ao
3. Các cây trên đồng cỏ
4. Bầy voi sống trong rừng rậm Châu Phi
5. Một đàn chó sói đang săn mồi trong rừng
6. Các sinh vật sống trong rừng
Quần thể sinh vật
Quần xã sinh vật