Bài 49. Quần xã sinh vật

PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HUYỆN KRÔNGPĂC
TRƯỜNG THCS HOÀNG VĂN THỤ
môn sinh học 9
Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ
lớp 9A1
GV: Trần Thị Lan Nhiêm
Kiểm tra bài cũ:
Bài 49.Tiết 51: QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Quần thể người và quần thể sinh vật khác có điểm gì giống và khác nhau ?
2. Vì sao quần thể người lại có 1 số đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có ?
Bài 49 – Tiết 51: QUẦN XÃ SINH VẬT
I.Thế nào là một quần xã sinh vật?
Ao tự nhiên
Quần thể bèo
Quần thể cá trắm
Quần thể cá chép
Quần thể tôm
Quần thể cua
Quần xã sinh vật
Quần thể rong
Trong ao, các quần thể sinh vật có mối quan hệ sinh thái như thế nào?
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?
Đọc thông tin SGK và quan sát hình sau đây:
Trong ao tự nhiên có những quần thể sinh vật nào sinh sống ?
Quan hệ cùng loài và khác loài
Bài 49 – Tiết 51: QUẦN XÃ SINH VẬT
I.Thế nào là một quần xã sinh vật?
Vậy quần xã sinh vật là gì?
Quần xã sinh vật là một tập hợp những quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian nhất định.
-Các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ gắn bó với nhau và thích nghi với môi trường sống của chúng.
-Do vậy,quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.
Tiết 50 - Bài 49 :
Quần xã sinh vật
Quan sát hình ảnh sau:
Các quần thể: cây bụi, cây gỗ, cây ưa bóng, cây leo...
Quần xã rừng mưa nhiệt đới
Các quần thể: Chim, khỉ, cò, rắn, vắt, tôm,cá, cá sấu, và cây...
Quần xã rừng ngập mặn ven biển
?
Trong 1 bể cá, người ta thả 1 số loài cá như: Cá vàng, cá kiếm,… Vậy bể cá này có phải là quần xã hay không? Tại sao?
Không phải là quần xã vì chỉ là ngẫu nhiên nhốt chung, không có mối quan hệ thống nhất
Trong sản xuất mô hình VAC có phải là quần xã sinh vật hay không ?
Mô hình VAC là quần xã nhân tạo
Mô hình VAC
Thảo luận nhóm:
Quần xã sinh vật khác quần thể sinh vật
như thế nào?
Phân biệt quần xã sinh vật và quần thể sinh vật
Bài 49 – Tiết 51: QUẦN XÃ SINH VẬT
I.Thế nào là một quần xã sinh vật?
II.Những dấu hiệu điển hình của một quần xã:
Nghiên cứu nội dung thông tin SGK trang 147
Tìm hiểu đặc điểm cơ bản của một quần xã sinh vật
Bảng 49. các đặc điểm của quần xã
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Độ đa dạng
Phong phú về số loài trong quần xã thể hiện tính chất sinh học:
- Điều kiện môi trường phù hợp thì quần xã có số lượng loài lớn
- Độ đa dạng càng cao thì quần xã càng ổn định.
Quần xã rừng mưa nhiệt đới
Quần xã rừng ngập mặn ven biển
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Độ nhiều
- Là mật độ quần thể trong quần xã biểu hiện chỉ số giữa số lượng cá thể của từng loài
- Độ nhiều thay đổi theo thời gian, theo mùa, theo năm hay đột xuất.
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Độ đa dạng
Chỉ mức độ phong phú về số lượng loài
Độ nhiều
Chỉ về số lượng cá thể có trong mỗi loài
Độ thường gặp:
Được tính theo công thức:
Trong đó: p = số địa điểm lấy mẫu số loài được nghiên cứu
P = tổng số địa điểm đã lấy mẫu.
Kí hiệu là C
Nếu tính được C > 50% (Loài thường gặp)
25% < C < 50% (Loài ít gặp)
C < 25% (Loài ngẫu nhiên)

Đặc điểm của quần xã sinh vật
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Loài ưu thế
Loài đặc trưng
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài
trong tổng số địa điểm quan sát
Loài ưu thế
Đóng vai trò quan trọng trong quần xã.
- Số lượng, cỡ lớn...hoạt động của loài tác động tới các loài khác, tới môi trường
- VD: Quần xã trên cạn, thực vật có hạt là loài ưu thế hơn vì là sinh vật cung cấp thức ăn, nơi ở cho động vật, ảnh hưởng tới khí hậu.
Đặc điểm của quần xã sinh vật
Đặc điểm
Thành phần loài trong quần xã
Số lượng các loài trong quần xã
Các chỉ số
Thể hiện
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Loài ưu thế
Loài đặc trưng
Loài đóng vai trò quan trọng trong
quần xã
Loài đặc trưng
Là loài chỉ có ở một quần xã hoặc có nhiều hơn hẳn so với các loài khác.
Đặc điểm
Các chỉ số
Thể hiện
Thành phần loài trong quần xã
Độ đa dạng
Độ nhiều
Độ thường gặp
Loài ưu thế
Loài đặc trưng
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Mức độ phong phú về số loài trong quần xã
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài
trong tổng số địa điểm quan sát
Loài đóng vai trò quan trọng trong
quần xã
Loài chỉ có ở một quần xã hoặc có
nhiều hơn hẳn các loài khác
Số lượng các loài trong quần xã
Các đặc điểm của quần xã
Bài 49 – Tiết 51: QUẦN XÃ SINH VẬT
I.Thế nào là một quần xã sinh vật?
II.Những dấu hiệu điển hình của một quần xã:
III.Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã:
Học bảng 49/SGK
Ngoại cảnh ảnh hưởng đến sinh vật
Chim cú mèo săn mồi về đêm
Cây rụng lá vào mùa đông
Dơi hoạt động về đêm
Sự thay đổi chu kỳ ngày đêm, chu kỳ mùa dẫn đến sinh vật cũng hoạt động theo chu kỳ.
Điều kiện thuận lợi
* Lưu ý: Khống chế sinh học là hiện tượng số lượng cá thể của 1 quần thể này bị số lượng cá thể của quần thể khác kìm hãm.
III. Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Lấy ví dụ thể hiện ảnh hưởng của ngoại cảnh tới số lượng cá thể trong quần thể ?
Bài 49 – Tiết 51: QUẦN XÃ SINH VẬT
I.Thế nào là một quần xã sinh vật?
II.Những dấu hiệu điển hình của một quần xã:
III.Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã:
Vậy giữa quần xã và ngoại cảnh có mối quan hệ với nhau như thế nào ?
Trước sự thay đổi của ngoại cảnh, sinh vật phản ứng như thế nào ?
- Số lượng cá thể trong quần xã thay đổi theo những thay đổi của ngoại cảnh.
Sinh vật qua quá trình biến đổi dần dần thích nghi với môi trường sống của chúng.
- Số lượng cá thể trong quần xã thay đổi theo những thay đổi của ngoại cảnh.
Bài 49 – Tiết 51: QUẦN XÃ SINH VẬT
I.Thế nào là một quần xã sinh vật?
II.Những dấu hiệu điển hình của một quần xã:
III.Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã:
Cân bằng sinh học là gì ?
-Cân bằng sinh học là sự khống chế số lượng cá thể của các quần thể trong quần xã ở mức độ nhất định phù hợp với khả năng của môi trường.
- Số lượng cá thể trong quần xã thay đổi theo những thay đổi của ngoại cảnh.
Các hoạt động gây mất cân bằng sinh học
Chặt phá rừng
Mua bán động vật hoang dã
Đốt rừng
Hãy bảo vệ môi trường sống của chúng ta
Củng cố:
Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.

Quần xã có các đặc điểm cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.

Số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã luôn luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với khả năng của môi trường, tạo nên sự cân bằng sinh học trong quần xã.
Bài tập 1. Đặc trưng nào sau đây chỉ có ở quần xã mà không có ở quần thể?

? Mật độ
? Tỷ lệ tử vong
? Tỷ lệ đực cái
? Tỷ lệ nhóm tuổi
? Độ đa dạng.
Bài tập:
?
Bài tập 2.
Hãy xác định tập hợp nào là quần thể sinh vật, tập hợp nào là quần xã sinh vật?
1.Các cõy phi lao bờn b? bi?n

2.Cỏc lo�i cõy s?ng trong r?ng ng?p m?n

3.Các sinh vật sống trong rừng

4. Một đàn chó sói đang săn mồi trong rừng

5.Cỏc giũ phong lan treo trong vu?n
Quần thể
Quần xã
Quần xã
Quần thể
X
*Hướng dẫn về nhà:
- Học bài và làm các bài tập sgk.
- Đọc trước bài 50, tìm hiểu về lưới và chuỗi thức ăn.