Bài 47. Quần thể sinh vật

PHÒNG GD&ĐT HẢI LĂNG
TRƯỜNG THCS HẢI AN




GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HỮU ÁI
(Biên soạn)

Năm học: 2008-2009
CHƯƠNG II. HỆ SINH THÁI
TIẾT 49. BÀI 47. QUẦN THỂ SINH VẬT

1. Thế nào là quần thể sinh vật?
Đó là hình ảnh về những quần thể sinh vật.
Vậy quần thể sinh vật là gì?
Quần thể sinh vật là tập hợp các cá thể cùng loài, cùng sống trong một khu vực nhất định, ở một thời điểm nhất định và có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới.
Hãy đánh dấu X vào ô trống trong bảng 47.1 những ví dụ về quần thể sinh vật và tập hợp các cá thể không phải là quần thể sinh vật.
X
X
X
X
X
Ví dụ: Một lồng gà, chậu cá chép có phải là quần thể không? Vì sao?
Không phải. Vì lồng gà, chậu cá chép mới chỉ có biểu hiện bên ngoài của quần thể.
Hãy kể tên một vài quần thể khác?
2. Những đặc trưng cơ bản của quần thể:
Quần thể có những đặc trưng cơ bản như: tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm tuổi, mật độ quần thể...
Tỉ lệ giới tính:
?Tỉ lệ giới tính là gì?
- Tỉ lệ giới tính là tỉ lệ giữa số lượng cá thể đực và cá thể cái
Vi dụ: ở ngỗng, vịt có tỉ lệ đực/cái là 60/40



Tỉ lệ giới tính ảnh hưởng đến quần thể như thế nào? Ví dụ?
Tỉ lệ giới tính ảnh hưởng đảm bảo hiệu quả sinh sản.
Trong chăn nuôi người ta áp dụng điều này như thế nào?
Tuỳ từng loài mà điều chỉnh tỉ lệ đực, cái cho phù hợp.(Ví dụ: ở gà số lượng con trống thường ít hơn con mái rất nhiều)

b. Thành phần nhóm tuổi:
So sánh tỉ lệ sinh, số lượng cá thể của quần thể ở hình 47 SGK trang 141?
Hình A: Tỉ lệ sinh cao, số lượng cá thể tăng mạnh.
Hình B: Tỉ lệ sinh, số lượng cá thể ổn định.
Hình C: Tỉ lệ sinh thấp, số lượng cá thể giảm.
? Trong quần thể có những nhóm tuổi nào? Nhóm tuổi có ý nghĩa gì?

c. Mật độ quần thể:
Bên cạnh tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm tuổi thì mật độ cũng là một đặc trưng cơ bản của quần thể.

Vậy mật độ là gì?
Mật độ là số lượng hay khối lượng sinh vật có trong một đơn vị diện tích.

?Mật độ liên quan đến yếu tố nào trong quần thể?
Mật độ liên quan đến thức ăn.
Ví dụ: Muỗi có mật độ 10 con/m2, rau cải có mật độ 40 cây/m2.

?Mật độ quần thể phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Mật độ quần thể phụ thuộc vào:
+ Chu kì sống của sinh vật.
+ Nguồn thức ăn của quần thể.
+ Yếu tố thời tiết: hạn hán, lũ lụt...

Trong sản xuất nông nghiệp cần có biện pháp kỉ thuật gì để luôn giữ mật độ thích hợp?
Trồng dày hợp lý.
Loại bỏ cá thể yếu trong đàn.
Cung cấp thức ăn.
Trong các đặc trưng trên thì đặc trưng nào là cơ bản nhất? Vì sao?
Mật độ là đặc trưng cơ bản nhất. Vì mật độ quyết định các đặc trưng khác, tỉ lệ giới tính cũng phụ thuộc vào mật độ.
3. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể:
?Khi trời ấm áp và độ ẩm không khí cao, số lượng muỗi nhiều hay ít?
Muỗi nhiều do sinh sản nhanh.
Số lượng ếch nhái tăng cao vào mùa mưa hay mùa khô?
Mùa mưa số lượng ếch nhái tăng cao.
? Chim cu gáy xuất hiện nhiều vào thời gian nào trong năm?
Vào mua gặt lúa chim cu gáy xuất hiện nhiều.
? Vậy các nhân tố môi trường ảnh hưởng tới đặc điểm nào của quần thể?
Môi trường(NTST) ảnh hưởng tới số lượng cá thể trong quần thể.
Số lượng cá thể trong quần thể có thể bị biến động lớn do nguyên nhân nào?
Do những biến cố bất thường như: cháy rừng, lũ lụt...
? Có khi nào sự biến động số lượng cá thể dẫn đến sự diệt vong của quần thể sinh vật không?
Mật độ cá thể trong quần thể được điều chỉnh ở mức cân bằng.
? Trong sản xuất, việc điều chỉnh mật độ cá thể có ý nghĩa như thế nào?
Trồng dày hợp lý.
Thả cá vừa phải phù hợp với diện tích.

Vẽ tháp tuổi của các nhóm sinh vật sau và cho biết tháp đó thuộc dạng tháp gì?
Nhiệt liệt chào mừng quý thầy giáo
đến dự giờ môn
GD CD hôm nay.
Chân thành cảm ơn quý
thầy cô giáo đã về tham dự tiết học hôm nay.