Bài 47. Quần thể sinh vật

Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
1
CHƯƠNG II: HỆ SINH THÁI
Bài 47: Quần thể sinh vật
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
2
?Hãy nghiên cứu thông tin phần I (SGK)/139 và quan sát các quần thể sinh vật sau tìm ra những dấu hiệu chung giữa các quần thể đó về: số lượng, thành phần loài, khu vực sống, thời gian sống và quan hệ sinh sản của các cá thể trong quần thể?
Tập hợp những cá thể voi
Tập hợp những cá thể Cä ở Phú Thọ
Tập hợp những cá thể lúa
Tập hợp những cá thể thông
Số lượng, thành phần loài, khu vực sống, thời gian sống, quan hệ sinh sản?
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
4
+ Cùng một loài.
+ Cùng sinh sống trong một không gian nhất định.
+ Vào một thời điểm nhất định.
+ Có khả năng sinh sản tạo thế hệ mới.
Dấu hiệu chung của một quần thể:
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
5
Quần thể sinh vật là tập hợp………............................., sinh sống trong một…….........................................., ở một.......................................Những cá thể trong quần thể có khả năng.......................... tạo thành những thế hệ mới.
những cá thể cùng loài
khoảng không gian nhất định
thời điểm nhất định
sinh sản
Rừng sú ven đê
Đàn sếu đầu đỏ
Voi và người
1 con Gấu trúc
Chim hút mật và hoa
Rùa biển và đàn cá
Ruộng lúa
Hãy cho biết các hình ảnh dưới đây đâu là một quần thể sinh vật?
Tập hợp trâu rừng
và ngựa vằn
Chọn những cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
6
Không phải là một quần thể sinh vật, vì lồng gà và chậu cá chép chỉ có dấu hiệu bên ngoài của quần thể. Để nhận biết 1 quần thể sinh vật cần có dấu hiệu bên ngoài và dấu hiệu bên trong.
Một lồng g�, một chậu cá chép có phải l� một quần thể sinh vật hay không?
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
7
Nghiên cứu thông tin và hoàn thành bảng 47.1.
x
x
x
x
x
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
8
II.Những đặc trưng cơ bản của quần thể
1. Tỉ lệ giới tính
? Tỷ lệ giới tính là gì
? Tỷ lệ giới tính thay đổi phụ thuộc vào các yếu tố nào?
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
9
Sự thay đổi tỉ lệ giới tính theo độ tuổi ở quần thể Người
 Tỉ lệ giới tính của một quần thể sinh vật có đặc điểm gì?
* Tỉ lệ giới tính luôn thay đổi, phụ thuộc vào lứa tuổi, sự tử vong không đồng đều giữa cá thể đực và cá thể cái
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
10
Tỉ lệ giới tính
Tỉ lệ giới tính ở lứa tuổi trưởng thành ở các loài:
- Người: 50 / 50
Vịt, Ngỗng: 60 / 40
Gà, Dê, Hươu, Nai: cá thể cái gấp 2 – 10 lần cá thể đực
Ong, Mối: cá thể đực gấp 2 – 10 lần so với cá thể cái
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
11
Bảng 47.2: Ý nghĩa sinh thái của các nhóm tuổi
Nhóm tuổi
sau sinh sản
Nhóm tuổi
trước sinh sản
Nhóm tuổi
sinh sản
Các cá thể lớn nhanh, do vậy nhóm này có vai trò chủ yếu làm tăng trưởng khối lượng và kích thước của quần thể
Khả năng sinh sản của các cá thể quyết định mức sinh sản của quần thể
Các cá thể không còn khả năng sinh sản nên không ảnh hưởng tới sự phát triển của quần thể
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
12
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
13
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
14
625 cây cơm nguội /ha
2 con sâu/m2
2 con chim ưng / 10km2
30g tảo nâu/m3
M?t d? qu?n th? l� gỡ?
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
15
Mật độ một số quần thể sinh vật
Mật độ cây bạch đàn: 625 cây/ha đồi.
Mật độ sâu rau: 2 con/m2 ruộng rau.
Mật độ chim sẻ: 10 con/ha đồng lúa.
Mật độ tảo xoắn: 0,5 gam/m3 nước ao.
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
16
Trong các đặc trưng của quần thể, đặc trưng nào là đặc trưng cơ bản nhất? Vì sao?
Mật độ quần thể là đặc trưng cơ bản nhất vì mật độ quần thể ảnh hưởng đến:
+ mức sử dụng nguồn sống
+ tần số gặp nhau giữa con đực và cái
+ sức sinh sản và sự tử vong
+ trạng thái cân bằng của quần thể …
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
17
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
18
Sự thay đổi của môi trường ảnh hưởng như
thế nào tới quần thể?
Khi số lượng cá thể vượt quá khả năng của môi trường
thì giữa các cá thể hình thành mối quan hệ nào?
Khi số lượng cá thể vượt quá khả năng của môi trường thì giữa các cá thể hình thành mối quan hệ cạnh tranh
Kết quả của mối quan hệ cạnh tranh là gì?
Mật độ quần thể điều chỉnh về quanh mức cân bằng
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
19
Mật độ
Thời gian
Số lượng cá thể của quần thể mức lớn nhất
Số lượng cá thể của quần thể mức nhỏ nhất
Mức chuẩn
.
.
.
.
I
II
III
IV
.
.
.
.
.
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
20
L
Ỉ
T
I
Ệ
G
N
Ớ
C
Ạ
Á
T
H
T
T
P
I
R
Ị
N
Đ
Đ
I
M
Ổ
N
T
Ậ
G
M
Ả
Ú
S
T
Ợ
H
Q
U
H
Ệ
Q
U
Ầ
Ể
H
T
N
6
5
4
7
1
2
3
TRò CHƠI Ô CHữ
TỪ CHÌA KHOÁ GỒM 7 CHỮ CÁI
CÓ 12 CHỮ CÁI
Đặc trưng giúp ta đánh giá tiềm năng sinh sản của quần thể
CÓ 9 CHỮ CÁI
Trong trường hợp bất lợi về thức ăn, chỗ ở... các sinh vật có mối quan hệ này
CÓ 9 CHỮ CÁI
Đây là dạng tháp tuổi mà số lượng cá thể trong quần thể biến đổi theo hướng tăng lên
CÓ 6 CHỮ CÁI
Đây là một dạng tháp tuổi mà số lượng cá thể của quần thể ít thay đổi
CÓ 5 CHỮ CÁI
Đặc trưng này cho biết số lượng, khối lượng cá thể trên một đơn vị diện tích hay thể tích
CÓ 7 CHỮ CÁI
Là một dạng tháp tuổi mà số lượng cá thể trong quần thể biến đổi theo hướng giảm dần?
CÓ 11 CHỮ CÁI
Khi trời giá rét các sinh vật cùng loài quần tụ bên nhau. Chúng có mối quan hệ gì?
I
Í
N
H
R
A
N
H
H
Ể
N
H
Ộ
R
Ỗ
T
N
A
T
* Ô chữ gồm 7 hàng ngang, mỗi hàng ngang ẩn chứa một chữ cái trong từ chìa khoá.
* Từ chìa khoá chỉ được mở khi có ít nhất 4 từ hàng ngang được mở.
* Mỗi từ hàng ngang trả lời đúng được 10 điểm, thời gian trả lời không quá 10 giây, nếu quá nhóm khác sẽ giành quyền trả lời. Từ hàng ngang trả lời đúng được 5 điểm khi từ chìa khoá đã được mở
* Từ chìa khoá trả lời đúng được 40 điểm,
trả lời sai sẽ mất quyền trả lời tiếp.
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
21
Học và trả lời câu hỏi 1,3 SGK.
Hoàn thành bài tập 2 (mục a, c)-SGK.
Đọc trước bài: Quần thể người
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ