Bài 47. Quần thể sinh vật

Quần xã sinh vật
Quần thể sinh vật
HỆ SINH THÁI
Cá thể
MÔI TRƯỜNG

Chương II: HỆ SINH THÁI
Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT

Thế nào là một quần thể sinh vật?
Tập hợp những cá thể thông
(Tập hợp những cá thể cùng loài)
Tập hợp những cá thể voi
( Cùng sống trong khoảng không gian xác định)
Quan sát các hình ảnh sau

Tiết 50 : QUẦN THỂ SINH VẬT
Tập hợp những cá thể trâu rừng
(Có khả năng sinh sản tạo thành thế hệ mới)
Tập hợp những cá thể lúa
(Cùng sống trong một khoảng thời gian xác định)

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Thế nào là một quần thể sinh vật?
 Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài, cùng sống trong một khu vực nhất định, ở một thời điểm nhất định và có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới.
 Ví dụ: rừng thông, rừng cao su…

Tiết 50 : QUẦN THỂ SINH VẬT
Hãy đánh dấu vào các ô trống trong bảng sau những ví dụ về quần thể sinh vật và tập hợp các cá thể không phải là quần thể sinh vật.
x
x
x
x
x

Tiết 47 : QUẦN THỂ SINH VẬT
Bể cá cảnh
Đàn chim hồng hạc ở ngoài đồng
? Tập hợp nào là quần thể.
 Tập hợp chim hồng hạc ở ngoài đồng là quần thể sinh vật.

Tiết 47 : QUẦN THỂ SINH VẬT
Đàn bò ở nông trường Ba Vì
? Đàn bò ở nông trường Ba Vì, ruộng lúa ở Kon Tum có phải là quần thể không.
 Đàn bò ở nông trường Ba Vì, ruộng lúa ở Kon Tum là quần thể nhân tạo.
Ruộng lúa ở Kon Tum

Tiết 50 : QUẦN THỂ SINH VẬT
Lồng gà, chậu cá chép có phải là quần thể sinh vật không?
Lồng gà và chậu cá chép không phải là quần thể sinh vật.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể:
1. Tỉ lệ giới tính:
+Tỉ lệ giới tính là gì?
+Tỉ lệ này thay đổi và phụ thuộc vào yếu tố nào?
+Tỉ lệ này có ý nghĩa như thế nào với quần thể?
Đọc thông tin sách giáo khoa trả lời các câu hỏi sau:
->Tỉ lệ giới tính là tỉ lệ giữa cá thể đực và cá thể cái
->Tỉ lệ giới tính thay đổi chủ yếu theo lứa tuổi của cá thể và phụ thuộc vào sự tử vong không đồng đều giữa cá thể đực và cái
->Tỉ lệ đực/cái có ý nghĩa rất quan trọng , nó cho thấy tiềm năng sinh sản của quần thể
=>Vậy trong chăn nuôi người ta áp dụng điều này như thế nào
->Tuỳ từng loài mà điều chỉnh tỉ lệ đực cái cho phù hợp.

Tiết 50 : QUẦN THỂ SINH VẬT
II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể:
1. Tỉ lệ giới tính:
Tỉ lệ giới tính là tỉ lệ giữa số lượng cá thể đực/cá thể cái.
 Tỉ lệ giới tính có ý nghĩa quan trọng, nó cho thấy tiềm năng sinh sản của quần thể.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Tỉ lệ giới tính của một số quần thể sinh vật:
Thằn lằn, rắn vào mùa sinh sản có số lượng cá thể cái cao hơn cá thể đực nhưng sau mùa sinh sản, số lượng chúng bằng nhau.
b. Ngỗng, vịt tỉ lệ đực /cái là 60/40.
c. Chim b? cõu, chim y?n, chim cỏnh c?t t? l? d?c/ cỏi l� 50/50...............

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT



2. Thành phần nhóm tuổi
II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể
1. Tỉ lệ giới tính

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Quần thể sinh vật có mấy nhóm tuổi? Ý nghĩa sinh thái của từng nhóm tuổi?
Có ba dạng tháp tuổi
=>Nhóm tuổi liên quan đến số lượng cá thể ảnh hưởng đến sự tồn tại của quần thể.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Tháp tuổi gi?m sỳt của quần thể nai
10 con/ha
30 con/ha
15con/ha

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể:
1. Tỉ lệ giới tính
2. Thành phần nhóm tuổi:
 Nhóm tuổi trước sinh sản: có vai trò chủ yếu làm tăng trưởng khối lượng và kích thước của quần thể.
 Nhóm tuổi sinh sản: quyết định mức sinh sản của quần thể.
 Nhóm tuổi sau sinh sản: không ảnh hưởng tới sự phát triển của quần thể.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể:
3. Mật độ quần thể:
Quan sát hình và cho biết: Mật độ quần thể là gì?
2 con chim ưng / 10km2
2 con sâu/m2
30g tảo nâu/m3
625 cây cao su/ha

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể:
3. Mật độ quần thể:
 Mật độ quần thể là số lượng hay khối lượng sinh vật có trong một đơn vị diện tích hay thể tích.
 Mật độ quần thể phụ thuộc vào:
° Chu kì sống của sinh vật
° Nguồn thức ăn
° Điều kiện môi trường
Mật độ quần thể phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật:
Khi thời tiết ấm áp và độ ẩm không khí cao (vào các tháng mùa mưa trong năm) số lượng muỗi nhiều hay ít?
Số lượng ếch nhái tăng cao vào mùa mưa hay mùa khô?
Chim cu gáy xuất hiện nhiều vào thời gian nào trong năm?
 Môi trường ảnh hưởng đến số lượng cá thể trong quần thể.
Sự thay đổi của môi trường ảnh hưởng như thế nào đến quần thể?
Nhiều, vì đây là mùa sinh sản của muỗi
Mùa mưa vì đây cũng là mùa sinh sản của ếch nhái
TL : chim cu gáy thường xuất hiện nhiều vào mùa lúa chín, vì đây là loài chim ăn hạt.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật:
 Khi mật độ các thể tăng quá cao dẫn tới thiếu thức ăn, chỗ ở, phát sinh nhiều bệnh tật, nhiều cá thể sẽ bị chết. Khi đó mật độ quần thể lại được điều chỉnh trở về mức cân bằng
Khi số lượng cá thể tăng lên quá khả năng của môi trường thì trong quần thể có biến đổi gì?

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật.
Trồng cây với mật độ hợp lý.
Thả cá vừa phải phù hợp với diện tích

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
III. Ảnh hởng của môi trường tới quần thể sinh vật.
Biến động lớn
do con người,
lũ lụt, hạn hán, cháy rừng,
Ô nhiễm môi trường
biến đổi khí hậu….

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Máy bay Mĩ rải chất độc màu da cam

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Khói từ các nhà máy
Ô nhiễm nguồn nước

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Theo một nghiên cứu của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN) về đánh giá độ nhạy cảm trước biến đổi khí hậu và khả năng thích ứng của các loài động thực vật trên thế giới thì 40% các loài chim, 29% các loài lưỡng cư và 22% loài san hô chưa có trong danh sách các loài đang bị đe dọa bởi biến đổi khí hậu song có nguy cơ tuyệt chủng cao nếu nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Theo nghiên cứu mới đây của Quỹ quốc tế Bảo vệ thiên nhiên (World Widelife Fund for Nature - WWF) nằm trong Chương trình Greater Mekong, ngập lụt trên diện rộng và các hệ sinh thái nước ngọt bị mặn hóa ở tỉnh Cà Mau là thách thức lớn mà biến đổi khí hậu sẽ gây ra trong vòng 25 năm tới.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài, cùng sống trong một khu vực nhất định, ở một thời điểm nhất định và có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới. Ví dụ: rừng thông,…
II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể:
1. Tỉ lệ giới tính:
Thế nào là một quần thể sinh vật?
2. Thành phần nhóm tuổi:
3. Mật độ quần thể:
III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật:
Môi trường ảnh hưởng đến số lượng cá thể trong quần thể.
Khi mật độ các thể tăng quá cao dẫn tới thiếu thức ăn, chỗ ở, phát sinh nhiều bệnh tật, nhiều cá thể sẽ bị chết. Khi đó mật độ quần thể lại được điều chỉnh trở về mức cân bằng

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
L
Ỉ
T
I
Ệ
G
N
Ớ
C
Ạ
Á
T
H
T
T
P
I
R
Ị
N
Đ
Đ
I
M
Ổ
N
T
Ậ
G
M
Ả
Ú
S
T
Ợ
H
Q
U
H
Ệ
Q
U
Ầ
Ể
H
T
N
6
5
4
7
1
2
3
TRò CHƠI Ô CHữ
TỪ CHÌA KHOÁ GỒM 7 CHỮ CÁI
CÓ 12 CHỮ CÁI
Đặc trưng giúp ta đánh giá tiềm năng sinh sản của quần thể
CÓ 9 CHỮ CÁI
Trong trường hợp bất lợi về thức ăn, chỗ ở... các sinh vật có mối quan hệ này
CÓ 9 CHỮ CÁI
Đây là dạng tháp tuổi mà số lượng cá thể trong quần thể biến đổi theo hướng tăng lên
CÓ 6 CHỮ CÁI
Đây là một dạng tháp tuổi mà số lượng cá thể của quần thể ít thay đổi
CÓ 5 CHỮ CÁI
Đặc trưng này cho biết số lượng, khối lượng cá thể trên một đơn vị diện tích hay thể tích
CÓ 7 CHỮ CÁI
Là một dạng tháp tuổi mà số lượng cá thể trong quần thể biến đổi theo hướng giảm dần?
CÓ 11 CHỮ CÁI
Khi trời giá rét các sinh vật cùng loài quần tụ bên nhau. Chúng có mối quan hệ gì?
I
Í
N
H
R
A
N
H
H
Ể
N
H
Ộ
R
Ỗ
T
N
A
T
* Ô chữ gồm 7 hàng ngang, mỗi hàng ngang ẩn chứa một chữ cái trong từ chìa khoá.
* Từ chìa khoá chỉ được mở khi có ít nhất 4 từ hàng ngang được mở.
* Thời gian trả lời không quá 10 giây, nếu quá nhóm khác sẽ giành quyền trả lời.
? Hãy ghép nội dung ở hai cột trong bảng sau sao cho thích hợp.
1-D
2-C
3-B
4-F
5-A
? Tại sao lại có sự khác nhau về mật độ của QT nhái ở hai địa điểm trên.
 Ảnh hưởng của ngoại cảnh đến mật độ quần thể
? Giải thích như thế nào về hiện tượng này.
 Ảnh hưởng của ngoại cảnh đến tỉ lệ giới tính
? Giải thích như thế nào về hiện tượng đó.
 Ảnh hưởng của ngoại cảnh đến sức sinh sản của quần thể
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Học bài và làm bài tập 1 và 2/142 SGK
Soạn bài 48: Hoàn thành các bảng: 48.1 và 48.2.

Tiết 50: QUẦN THỂ SINH VẬT
CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE!
CHÚC CÁC EM HỌC SINH HỌC TỐT!