Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Phòng GD & Đt TPCL
môn Sinh học 9
TS
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NGUYỄN TRÃI
Tiết 48-Bài 44.
ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I. Quan hệ cùng loài
* Quan sát hình và trả lời hai câu hỏi:
1. Khi gió bão thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ?
2. Trong tự nhiên động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
* Đáp án: Khi gió bão thực vật sống thành nhóm giảm được sức thổi của gió, ít bị đổ gãy hơn so với sống riêng rẽ
1. Khi gió bão thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ?
*Đáp án: Động vật sống thành bầy có lợi trong việc tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù và tự vệ tốt hơn.
2. Trong tự nhiên động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau:


1/ Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể
2/ Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
3/ Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
Em hãy tìm thêm một số ví dụ về các mối quan hệ cùng loài
Các cá thể linh dương trong
đàn linh dương
Trong chăn nuôi người ta đã lợi dụng mối quan hệ cạnh tranh cùng loài để làm gì?

Đáp án: Nuôi vịt đàn , lợn đàn để tranh nhau ăn và sẽ nhanh lớn hơn
Quan hệ cùng loài được thể hiện như thế nào?
Trả lời: Các sinh vật cùng loài hỗ trợ lẫn nhau trong các nhóm cá thể. Tuy nhiên, khi gặp điều kiện bất lợi các cá thể cùng loài cạnh tranh nhau dẫn tới một số cá thể sống tách ra khỏi đàn.
Nội dung:
II. Quan hệ khác loài
Các mối quan hệ khác loài
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
SV ăn SV khác
Hợp tác cùng có lợi giữa các loài SV
Hợp tác giữa hai loài SV, một bên có lợi bên kia không có lợi không có hại
Tảo và nấm Cỏ và lúa Hổ và hươu nai
Địa y và cây Vi khuẩn nốt sần cõy h? d?u Cây nắp ấm
bắt côn trùng
Trong các VD sau quan hệ nào là hỗ trợ quan hệ nào là đối địch
Cộng sinh
2. Cạnh tranh
3. SV ăn SV
4. Kí sinh
5. Hội sinh
6. Hội sinh
7. Cạnh tranh
8. Kí sinh
9. Cộng sinh
10. SV ăn SV
1. Nấm và tảo ở Địa y
2. Cỏ dại và lúa trên một cánh đồng
3. Hươu nai và Hổ trong một cánh rừng
4. Rận, bét sống bám trên trâu bò
5. Địa y sống bám trên cành cây
6. Cá ép bám vào rùa biển
7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng
8. Giun đũa sống trong ruột người
9. Vi khuẩn trong nốt sần ở rễ cây họ đậu
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng
Kí sinh
SV ăn SV
Hội sinh
Hãy tìm thêm các ví dụ mà em biết
Cá ép bám vào cá khác
Cò bắt côn trùng trên lưng bò
* Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì?
* Đáp án:
Quan hệ hỗ trợ là quan hệ có lợi (hoặc không có hại) cho sinh vật
- Quan hệ đối địch là quan hệ mà một bên có lợi còn bên hia bị hại hoặc cả hai bên đều bị hại
Trong mối quan hệ khác loài có những quan hệ chính nào?
Trong mối quan hệ khác loài, các sinh vật hỗ trợ hoặc đối địch với nhau:
+ Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ có lợi ( hoặc ít nhất không có hại ) cho tất cả sinh vật
+ Quan hệ đối địch: một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại
Nội dung:

Trong nông nghiệp và lâm nghiệp con người đã lợi dụng mối quan hệ giữa các SV khác loài(SV ăn SV) để làm gì?

Đáp án: Dùng SV có ích tiêu diệt sinh vật gây hại, không làm ảnh hưởng tới môi trường
Trong thực tiễn sản xuất, cần phải làm gì để tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể sinh vật, làm giảm năng suất vật nuôi, cây trồng?
Đáp án: Cần trồng cây và nuôi động vật với mật độ hợp lí, áp dụng các kĩ thuật tỉa thưa đối với thực vật hoặc tách đàn động vật khi cần thiết, cung cấp đủ thức ăn và vệ sinh môi trường sạch sẽ.
Kết hợp cột A với cột B cho phù hợp
Các mối quan hệ khác loài (A ) Các mối quan hệ giữa các sinh vật khác ( B )
1/ Cộng sinh a/ Trâu và Bò cùng sống trên một đồng cỏ
2/ Hội sinh b/ Cây nắp ấm bắt côn trùng
3/ Cạnh tranh c/ Vi khuẩn sống trong nốt sần rễ cây họ đậu
4/ Kí sinh d/ Cá ép bám vào rùa biển hay cá khác để
được đi xa
5/ Sinh vật ăn sinh vật khác e/ Giun đũa sống trong ruột người

ĐÁP ÁN: 1- C , 2 – D, 3- A, 4 – E, 5 - B
Phòng GD & Đt TPCL

TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
TS
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NGUYỄN TRÃI