Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Nhiệt liệt chào mừng
các thày cô giáo về dự giờ thăm lớp
Người thực hiện: D? TH? V�N
Trường THCS TT Dụng Tri?u
Kiểm tra bài cũ
Trong 2 nhóm sinh vật hằng nhiệt và biến nhiệt, sinh vật thuộc nhóm nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường? Tại sao?
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật


Không có một sinh vật nào trên hành tinh này sống riêng lẻ với nhau.Mọi sinh vật sống đều có mối quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp với các sinh vật khác ở xung quanh.
LỜI MỞ ĐẦU
I-Quan hệ cùng loài
Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau,liên hệ với nhau,hình thành nên nhóm cá thể .
Ví dụ:nhóm cây thông,cây đước,nhóm cây bạch đàn;đàn ong,đàn mối;linh dương,nai,hươu…
Các sinh vật trong một nhóm thường hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn nhau
Khi gặp điều kiện thuận lợi,các cá thể hỗ trợ nhau như:tìm thức ăn,chống kẻ thù,chống chịu các bất lợi của môi trường…

Các cây thông mọc gần nhau trong rừng
Trâu rừng sống thành bầy có khả năng tự vệ tốt hơn.
Khi gặp điều kiện bất lợi,các cá thể trong nhóm cạnh nhau gây gắt,dẫn tới một số cá thể phải tách ra khỏi nhóm như:môi trường sống thiếu thức ăn hoặc nơi ở chật chội,số lượng cá thể quá cao...,nhằm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn.
Trả lời câu hỏi SGK
Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ ?
- Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm sẽ giúp cản bớt sức gió, bảo vệ cho cây tránh bị ngã đổ

Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì ?
-Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn sẽ hỗ trợ nhau trong việc tìm thức ăn, chống lại kẻ thù…tốt hơn khi sống riêng rẽ, đặc biệt là đối với các loài động vật nhỏ, tăng khả năng sinh tồn của loài.

3. Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau đây:
a/ Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể
b/ Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng
c/ Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng
(sai)
(sai)
(Đúng)
II. Quan hệ khác loài
Ngoài quan hệ cùng loài ra thì còn có quan hệ khác loài. Quan hệ khác loài có thể là hỗ trợ hoặc đối địch nhau. Các mối quan hệ khác loài ấy có thể tóm tắt theo sơ đồ sau :
Cộng sinh
Cộng sinh là sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật.
Quan hệ cộng sinh giữa 2 loài thực vật :
Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng, ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp. 2 loài cùng có lợi.
Quan hệ cộng sinh giữa động vật và thực vật :
Mối quan hệ giữa kiến và cây keo. Loài cây bụi đầy gai này đã trở thành nguồn cung cấp thức ăn và nơi trú ẩn cho những chú kiến, còn kiến thì bảo vệ cây khỏi những động vật muốn ăn lá keo.
Bầy kiến và cây keo
Hội sinh
Hội sinh là sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại.
Ví dụ như: Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
Cá ép bám vào rùa biển
Cạnh tranh
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn, nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kiềm hãm sự phát triển của nhau.
. Quan hệ cạnh tranh ảnh hưởng tới sự biến động số lượng, ảnh hưởng đến sự phân bố địa lí và nơi ở và ảnh hưởng đến sự phân bố về mặt hình thái.
Cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm
Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng
Kí sinh và nửa kí sinh
Kí sinh và nửa kí sinh là hiện tượng sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác lấy các chất dinh dưỡng, máu…từ sinh vật đó.
Ví dụ: sán kí sinh trong ruột người, sán lá gan kí sinh trong gan bò…
Rận và bét sống bám và hút máu trên da trâu, bò
Giun đũa kí sinh trong ruột người
Sinh vật ăn sinh vật khác
Gồm các trường hợp động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt con mồi, động vật bắt sâu bọ…
Mật độ ăn thịt phụ thuộc chặt chẽ vào mật độ con mồi.
Quan hệ vật ăn thịt – con mồi thể hiện sự kìm hãm, hạn chế lẫn nhau về mặt số lượng giữa các loài, dẫn đến sự cân bằng sinh học trong tự nhiên.
Quan hệ vật ăn thịt – con mồi có thể ảnh hưởng đến sự trao đổi cá thể ở các quần xã khác nhau.
Động vật ăn thực vật : bò ăn cỏ, thỏ ăn cà rốt….
Báo săn hươu
Sư tử săn voi
Động vật ăn thịt con mồi :
Động vật ăn thịt con mồi :
Động vật săn mồi ở Canada.
Trả lời câu hỏi SGK
Trong các ví dụ sau đây, quan hệ nào là quan he hỗ trợ và đối địch ?
- Hỗ trợ: 1 , 5 , 6 , 9
- Đối địch: 2 , 3 , 4 , 7 , 8 , 10
(được đánh dấu tương tự SGK)
Thực vật bắt sâu bọ: cây nắp ấm, cây loa kèn vàng…
Cây nắp ấm
Cây loa kèn vàng
III. Tổng kết
Trong tự nhiên, thường không có sinh vật nào sống tách biệt với các sinh vật khác. Thông qua các mối quan hệ cùng loài và khác loài, các sinh vật luôn luôn hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn nhau. Đó là một quy luật tự nhiên đảm bảo sự cân bằng sinh thái để loài có thể tồn tại được.
Hu?ng d?n chu?n b? b�i sau: Th?c h�nh tỡm hi?u mụi tru?ng v� ?nh hu?ng c?a m?t s? nhõn t? sinh thỏi lờn d?i s?ng sinh v?t
-Dụng cụ thực hành:
Kẹp ép cây, giấy báo, kéo cắt cây
Giấy kẻ li, bút chì
Vợt bắt côn trùng, túi li lông đựng động vật
Dụng cụ đào đất nhỏ
THE END
CÁM ƠN CÁC BẠN ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE ! ! ! ^^
Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp.