Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

SINH HỌC 9
SOẠN GIẢNG GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
Người thực hiện: NGUY?N TH? THU TRANG
TRệễỉNG THCS PHệễ�C HệNG
PHÒNG GIÁO DỤC-ĐÀO TẠO TRÀ CÚ
2009 - 2010
BÀI DỰ THI
PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO TRÀ CÚ
TRƯỜNG THCS PHƯỚC HƯNG
TỔ: SINH - ĐỊA
BAI SOẠN SINH 9
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
GVTH: Nguyễn Thị Thu Trang
KIỂM TRA BÀI CŨ
Sinh vật sống trong tự nhiên chịu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái vô sinh nào? Với sự ảnh hưởng đó đã phân loại thực vật và động vật ra sao?
TIẾT 47. BÀI 44
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Quan hệ cùng loài
Quan hệ
khác loài
Cây súng
Đàn vịt
Rừng nhiệt đới
TIẾT 47. BÀI 44
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
H.44.1a : Các cây mọc gần nhau trong rừng .
H.44. 1b : Cây bạch đàn đứng riêng lẻ bị gió thổi nghiêng về một bên .
Khi có gió bão , thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng lẻ ?
* Thực vật sống thành nhóm cản bớt sức thổi của gió nên cây không bị đổ ngã .
Từ đoạn phim trên em rút ra được kết luận gì về lợi ích của việc sống thành bầy, đàn ở trâu r?ng?
Sống thành bầy để cùng bảo vệ nhau, chống kẻ thù.
S?c mạnh của nhóm cá thể
Kh? nang san m?i c?a sư tử
Từ đoạn phim trên em rút ra được kết luận gì về hiệu quả của việc sống thành bầy, đàn của sư tử?
H? tr? nhau san m?i
Hãy xác định mối quan hệ giữa các cá thể cùng loài trong điều kiện thuận lợi?
BÀI 44 :
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
- Khi điều kiện thuận lợi : các cá thể hỗ trợ nhau ( tìm thức ăn , chống kẻ thù , chịu đựng bất lợi của môi trường )
Ví dụ : Cây mọc thành rừng, chim kiếm ăn theo đàn .
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Qua đoạn phim trên, hãy xác định đây là mối quan hệ gì ở các cá thể cùng loài ?
Cạnh tranh lẫn nhau
Trong điều kiện khó khăn, để đảm bảo được sự sống những con cừu này cần làm gì?
Khi điều kiện sống khó khăn, các cá thể tách ra khỏi nhóm để đảm bảo sự sống.
Đồng cỏ xơ xác
Những con cừu có nguy cơ chết đói
Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau :
Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể .
Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
- Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể , hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng .
Cho biết các sinh vật cùng loài cạnh tranh lẫn nhau trong điều kiện nào ?
Hiện tượng tự tỉa ở thực vật là mối quan hệ gì? Trong điều kiện nào hiện tượng tự tỉa diễn ra mạnh mẽ?
Là kết quả của sự cạnh tranh. Diễn ra mạnh mẽ khi cây mọc dày, thiếu ánh sáng
BÀI 44 :
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
Khi điều kiện thuận lợi : các cá thể hỗ trợ nhau ( tìm thức ăn , chống kẻ thù . )
Ví d? : Cây mọc thành rừng .
- Khi gặp điều kiện bất lợi ( thiếu thức ăn , nơi ở . . . ) các cá thể trong nhóm cạnh tranh dẫn tới một số cá thể tách ra khỏi nhóm.
Ví dụ : Hiện tượng tự tỉa ở thực vật .
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
BÀI 44 :
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
II/ QUAN HỆ KHÁC LOÀI :
CÁC SINH VẬT KHÁC LOÀI CÓ NHỮNG MỐI QUAN HỆ GÌ ?
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh , nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật .
Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật , trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại .
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn , nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường . Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau .
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác , lấy các chất dinh dưỡng , máu . . . từ sinh vật đó .
Gồm các trường hợp : động vật ăn thịt con mồi , động vật ăn thực vật , thực vật bắt sâu bọ . . .
B?ng 44. Các mối quan hệ khác loài
? Trong các ví dụ sau đây , quan hệ nào là hỗ trợ và đối địch ? Giải thích?
1/ Ở địa y , các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo , tảo hấp thu nước , muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ , nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp .
2/ Trên một cánh đồng lúa , khi cỏ dại phát triển , năng suất lúa giảm .
3/ Hươu , nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .
4/ Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
5/ Địa y sống bám trên cành cây.
6/ Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
7/ Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8/ Giun đũa sống trong ruột người.
9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu .
10/ Cây nắp ấm bắt côn trùng.
THẢO LUẬN NHÓM (5 phút)
1/ Ở địa y , các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo , tảo hấp thu nước , muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ , nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp ( H.44.2 ) .
Tảo đơn bào
Sợi nấm
Hình 44.2. Địa y
HỖ TRỢ ( cộng sinh )
2/ Trên một cánh đồng lúa , khi cỏ dại phát triển , năng suất lúa giảm .
ĐỐI ĐỊCH ( cạnh tranh )
LÚA
CỎ DẠI
3/ Hươu , nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .
ĐỐI ĐỊCH ( sinh vật ăn sinh vật khác )
4/ Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
ĐỐI ĐỊCH ( ký sinh, nửa kí sinh)
5/ Địa y sống bám trên cành cây.
HỖ TRỢ ( hội sinh )
Thân cây
Địa y
6/ Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
HỖ TRỢ (hội sinh)
CÁ ÉP
RÙA BIỂN
7/ Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
ĐỐI ĐỊCH (cạnh tranh)
8/ Giun đũa sống trong ruột người.
ĐỐI ĐỊCH (ký sinh, nửa ký sinh)
9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu ( hình 44.3) .
HỖ TRỢ (cộng sinh)
10/ Cây nắp ấm bắt côn trùng.
ĐỐI ĐỊCH (sinh vật ăn sinh vật khác)
ĐÁP ÁN
Trong quan hệ khác loài bao gồm những mối quan hệ nào ?
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì?
BÀI 44 :
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
II/ QUAN HỆ KHÁC LOÀI :
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
-Quan hệ hỗ trợ: là mối quan hệ có lợi (hoặc ít nhất không có hại) cho tất cả sinh vật.
Ví dụ: quan h? tảo và nấm .
-Quan hệ đối địch : Một bên sinh vật được lợi, bên kia bị hại hoặc cả hai cùng bị hại.
Ví dụ : giun sán kí sinh trong ruột người .
BÀI 44 :
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
II/ QUAN HỆ KHÁC LOÀI:
BÀI TẬP
Khi điều kiện thuận lợi : các cá thể hỗ trợ nhau ( tìm thức ăn , chống kẻ thù . )
-Khi điều kiện bất lợi ( thiếu thức ăn , nơi ở . . . ) các cá thể trong nhóm cạnh tranh dẫn tới một số cá thể tách ra khỏi nhóm.
-Quan hệ hỗ trợ: là mối quan hệ có lợi (hoặc ít nhất không có hại) cho tất cả sinh vật.
-Quan hệ đối địch : Một bên sinh vật được lợi, bên kia bị hại hoặc cả hai cùng bị hại.
Em hãy chọn ý trả lời đúng nhất ở những câu dưới đây.
Câu 1. Sự quần tụ cá thể cùng loài có ý nghĩa gì?
A.Các cá thể trong loài được bảo vệ tốt hơn.
B.Có sự hỗ trợ khi tìm thức ăn, chống kẻ thù.
C.Chống gió bão, chống mất nước.
D.Cả 3 ý trên đều đúng.
Câu 2.Quan hệ khác loài hiếm gặp nhất là :
A.Quan hệ dinh dưỡng.
B.Quan hệ cạnh tranh
C.Quan hệ sinh sản
D. Quan hệ hỗ trợ
Câu 3.Người ta đã nuôi ong mắt đỏ để tiêu diệt sâu ăn lá cây . Đây là mối quan hệ gì?
A.Cộng sinh. B.Hội sinh C.Cạnh tranh.
D.Sinh vật ăn sinh vật khác.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :
Học bài.
Trả lời câu hỏi SGK / trang 134.
Đọc mục "Em có biết" .
Xem trước bài 45-46 ( Chuẩn bị như nội dung SGK trang 135)
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ !
Chúc hội thi thành công tốt đẹp