Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Tiết 46 - B�i 44
I. QUAN H? C�NG LỒI.
Khi nào các sinh vật hình thành nên nhóm cá thể ?
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với nhau tạo thành nhóm cá thể .

Em hãy cho vài ví dụ .
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Đàn chim cánh cụt
* Các sinh vật trong cùng một nhóm có thể có quan hệ gì với nhau ?
Các sinh vật trong cùng một nhóm thường hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn nhau.
C�c c�y thơng m?c g?n nhau trong r?ng
Khi cĩ giĩ b�o, th?c v?t s?ng th�nh nhĩm cĩ l?i gì so v?i d?ng v?t s?ng ri�ng r? ?
* Th?c v?t s?ng th�nh nhĩm gi?m du?c s?c th?i c?a giĩ, l�m c�y khơng b? d?.
C�y b?ch d�n d?ng ri�ng l? .
Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi trong việc tìm kiếm được nhiều thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn và tự vệ tốt hơn.
Số lượng cá thể của loài ở mức độ nào thì giữa các cá thể cùng loài có quan hệ hỗ trợ ?
Số lượng cá thể trong loài phù hợp với điều kiện sống của môi trường (Diện tích hợp lí, có nguồn sống đầy đủ).
Các sinh vật cùng loài cạnh tranh lẫn nhau trong những điều kiện nào ?
Cạnh tranh khi gặp điều kiện bất lợi như số lượng cá thể quá cao, thiếu thức ăn, nơi ở,..., dẫn tới một số cá thể phải tách ra khỏi nhóm.
* Khi gÆp ®iÒu kiÖn bÊt lîi c¸c c¸ thÓ trong nhãm c¹nh tranh nhau gay g¾t, dÉn tíi mét sè c¸ thÓ t¸ch ra khái nhãm. §iÒu ®ã cã ý nghÜa g× ?

a. Làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể.
b. Làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
c. Làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng
c. Làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
I. QUAN H? C�NG LỒI :
---------- ? ----------
V?y b?n ch?t c?a quan h? h? tr? v� quan h? c?nh tranh l� gì ?
+ H? tr? : Sinh v?t du?c b?o v? t?t hon, ki?m du?c nhi?u th?c an hon.
+ C?nh tranh: Ngan ng?a gia tang s? lu?ng c�c th? v� s? c?n ki?t ngu?n th?c an.
Tiết 46 - B�i 44
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Trong chăn nuôi người ta đã lợi dụng mối quan hệ cạnh tranh cùng loài để làm gì ?

Đáp án: Nuôi vịt đàn , lợn đàn để chúng tranh nhau ăn và sẽ nhanh lớn hơn.
I. QUAN H? C�NG LỒI.
---------- ? ----------
II. QUAN H? KH�C LỒI.
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Tiết 46 - B�i 44
Theo em c�c sinh v?t kh�c lồi cĩ nh?ng
quan h? n�o ?
Bảng 44. các mối quan hệ khác loài.
Hợp tác cùng có lợi giữa các loài SV
Hợp tác giữa hai loài SV, một bên có lợi bên kia không có lợi, không có hại
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
SV ăn SV khác
1) ? d?a y, c�c s? n?m h�t nu?c v� mu?i khống t? mơi tru?ng cung c?p cho t?o, t?o h?p th? nu?c, mu?i khống v� nang lu?ng �nh s�ng m?t tr?i t?ng h?p n�n c�c ch?t h?u co, n?m v� t?o d?u s? d?ng c�c s?n ph?m h?u co do t?o t?ng h?p.
T?o don b�o
S? n?m
Hình 44.2. D?a y
Cộng sinh ( hỗ trợ )
Trong các ví dụ sau đây, quan hệ nào là hỗ trợ và đối địch ?
2)Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm .
Cạnh tranh (đối địch)
Lúa
Cỏ dại
3)Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .
Sinh vật ăn sinh vật khác (Đối địch)
4) Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
Ký sinh (đối địch)
5) Địa y sống bám trên cành cây.
Hội sinh (Hỗ trợ)
Thân cây
Địa y
6) Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
Hội sinh (Hỗ trợ)
CÁ ÉP
RÙA BIỂN
7) Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
Cạnh tranh (Đối địch)
8) Giun đũa sống trong ruột người.
Ký sinh (Đối địch)
9) Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3) .
Cộng sinh (Hổ trợ)
10) Cây nắp ấm bắt côn trùng.
Sinh vật ăn sinh vật khác (Đối địch)
Quan hệ khác loài
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Cạnh tranh
Kí sinh và nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Hội sinh
I. QUAN H? C�NG LỒI.
---------- ? ----------
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Tiết 46 - B�i 44
II. QUAN H? KH�C LỒI.

- Trong nông nghiệp và lâm nghiệp con người đã lợi dụng mối quan hệ giữa các SV khác loài( SV ăn SV ) để làm gì ?

Đáp án: Dùng SV có ích tiêu diệt sinh vật gây hại, không làm ảnh hưởng tới môi trường.
- Thực chất của mối quan hệ khác loài là quan hệ về mặt dinh dưỡng, nơi ở hay quan hệ sinh sản?
Quan hệ về mặt dinh dưỡng là chủ yếu
- Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì?
Quan h? h? tr?
Quan h? d?i d?ch
- M?t b�n sinh v?t du?c l?i, cịn b�n kia b? h?i ho?c c? hai c�ng b? h?i.
- L� quan h? cĩ l?i ( ho?c ít nh?t khơng cĩ h?i ) cho t?t c? c�c sinh v?t
1. Chọn câu trả lời đúng:
Dạng quan hệ nào dưới đây là quan hệ nữa kí sinh ?
A. Địa y.
B. Tầm göi trên cây hồng.
C. Dây tơ hồng trên cây cúc tần.
D. Giun sán trong ruột người.
K�n cĩ ?u tr�ng s�u
2. Ngu?i ta nuơi ong m?t d? d? ti�u di?t s�u an l� c�y. Em h�y cho bi?t m?i quan h? gi?a 2 lồi sinh v?t n�y ?
A. C?ng sinh.
B. Ho?i sinh.
C. C?nh tranh.
D. Sinh v?t an sinh v?t kh�c.
3. Hãy ghép các nội dung ở cột B với cột A sao cho phù hợp và ghi kết quả vào cột C trong bảng sau:
b, e
d
a, c
g
- H?c b�i cu.
- Tr? l?i c�u h?i 3, 4 / sgk / trang 134.
- D?c m?c "Em cĩ bi?t" .
- Xem tru?c b�i 45 ( k? b?ng 45.1, 45.2 v� 45.3 v�o v? b�i t?p, k?t h?p suu t?m m?u v?t d? �p).
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ