Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

lớp 9b trường thcs kim sơn
chào mừng các thầy cô về dự giờ
Kiểm tra bài cũ
? Môi trường sống là gì?nhân tố sinh thái là gì? Kể tên các loại nhân tố sinh thái?
Trả lời : Môi trường sống là nơi sinh sống của sinh vật,bao gồm tất cả những gì bao quanh có tác động trực tiếp lên sự sống,phát triền sinh sản của sinh vật.
Nhân tố sinh thái là các nhân tố tác động vào sinh vật
Nhân tố vô sinh: Khí hậu(ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm
Nhân tố hữu sinh: các sinh vật khác TV, ĐV,VSV,nấm
Con người có tác động tích cực và
tác động tiêu cực
Tiết 46 :
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
Khi nào các sinh vật hình thành nên nhóm cá thể? Cho vài ví dụ.
- Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với nhau hình thành nhóm cá thể
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Quan sát H44.1 SGK, thảo luận nhanh theo nhóm nhỏ, trả lời các câu hỏi sau?
- Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ?
- Trong tự nhiên động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
* Các sinh vật trong cùng một nhóm cá thể có quan hệ gì với nhau ?
H.44.1a : Các cây thông mọc gần nhau trong rừng.
Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng lẻ ?
* Thực vật sống thành nhóm cản bớt sức thổi của gió, l�m cây không bị đ?.
H.44. 1b : Cây bạch đàn đứng riêng lẻ bị gió thổi nghiêng về một bên .
Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi trong việc tìm kiếm được nhiều thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn và tự vệ tốt hơn.
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
Tiết 46 :
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Khi môi trường của nhóm cá thể thiếu thức ăn hoặc nơi ở chật chội,số lượng cá thể tăng quá cao,con đực tranh giành
con cái,vậy có một cố cá thể tách khỏi nhóm
Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau v? quan h? c�ng lồi:
a. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể .
b. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
c. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng .
c
Sinh vật cùng loài có những mối quan hệ nào?
Hỗ trợ và cạnh tranh
- Số lượng cá thể của loài ở mức độ nào thì giữa các cá thể cùng loài có quan hệ hỗ trợ?
Số lượng cá thể trong loài phù hợp với điều kiện sống của môi trường (Diện tích hợp lí, có nguồn sống đầy đủ).
- Các sinh vật cùng loài cạnh tranh lẫn nhau trong những điều kiện nào?
Cạnh tranh khi gặp điều kiện bất lợi như số lượng cá thể quá cao, thiếu thức ăn, nơi ở,..., dẫn tới một số cá thể phải tách ra khỏi nhóm.
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
- Caùc sinh vaät cuøng loaøi soáng gaàn nhau vaø lieân heä vôùi nhau taïo thaønh nhoùm caù theå.
---------- ? ----------
- Trong m?t nhĩm cĩ nh?ng m?i quan h?:
+ H? tr?: Sinh v?t du?c b?o v? t?t hon, ki?m du?c nhi?u th?c an hon.
+ C?nh tranh: Ngan ng?a gia tang s? lu?ng c� th? v� s? c?n ki?t ngu?n th?c an.
Tiết 46 :
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
Tiết 46 :
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Trong quan hệ khác loài
có những mối quan hệ nào?
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI :
Tiết 46 :
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Trong quan hệ khác loài có những mối quan hệ nào?
Hỗ trợ và đối địch
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật .
Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại.
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn, nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau .
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng, máu . . . từ những sinh vật đó.
Gồm các trường hợp : động vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ . . .
Các sinh vật khác loài cùng chung sống với nhau có những mối quan hệ
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
---------- ? ----------
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI :
Tiết 46 :
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
Học sinh nghiên cứu SGK trang 132, kết hợp với xem tranh, mẫu vật. Thảo luận theo nhóm (5 phút). Nêu tên các dạng quan hệ cụ thể (hội sinh, cộng sinh...) trong các ví dụ ở SGK.
1) Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ , nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H.44.2) .
Tảo đơn bào
Sợi nấm
Hình 44.2. Địa y
2)Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm .
LÚA
CỎ DẠI
3)Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .
4) Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
5) Địa y sống bám trên cành cây.
Thân cây
Địa y
6) Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
CÁ ÉP
RÙA BIỂN
7) Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8) Giun đũa sống trong ruột người.
9) Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3) .
10) Cây nắp ấm bắt côn trùng.
1. Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H.44.2)
2. Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm .
3. Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .
4. Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
5. Địa y sống bám trên cành cây.
6. Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8. Giun đũa sống trong ruột người.
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3).
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng.
(NHÓM: 1 - 2)
(NHÓM: 3 - 4)
Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp. quan hệ....
2. Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm .Qhệ...
3. Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .quan hệ........
4. Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.Quan hệ.......
5. Địa y sống bám trên cành cây.Qhệ....
6. Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.qhệ...
7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh d?ng �quan hệ...
8. Giun đũa sống trong ruột người.qhệ....
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3).
qhệ.....
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng.Qhệ......
1) Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ , nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H.44.2) .
Tảo đơn bào
Sợi nấm
Hình 44.2. Địa y
cộng sinh (Hỗ trợ)
2)Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm .
Cạnh tranh (d?i d?ch)
LÚA
CỎ DẠI
3)Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .
Sinh vật ăn sinh vật khác (D?i d?ch)
4) Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
Ký sinh (d?i d?ch)
5) Địa y sống bám trên cành cây.
Hội sinh (H? tr?)
Thân cây
Địa y
6) Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
Hội sinh (Hỗ trợ)
CÁ ÉP
RÙA BIỂN
7) Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
Cạnh tranh (D?i d?ch)
8) Giun đũa sống trong ruột người.
Ký sinh (D?i d?ch)
9) Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3) .
Cộng sinh (H? tr?)
10) Cây nắp ấm bắt côn trùng.
Sinh vật ăn sinh vật khác (D?i d?ch)
Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp quan hệ cộng sinh....
2. Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm .Qhệ cạnh tranh
3. Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ .quan hệ svật ăn sinh vật khác
4. Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.Quan hệ kí sinh
5. Địa y sống bám trên cành cây
.Qhệ hội sinh
6. Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.qhệ hội sinh
7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
Quan hệ cạnh tranh
8. Giun đũa sống trong ruột người.qhệ kí sinh
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3).
qhệ cộng sinh
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng.Qhệ svật ăn svật khác
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
---------- ? ----------
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI:
Quan hệ khác loài
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Cạnh tranh
Kí sinh và nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Hội sinh
(Bảng 44 sgk)
Tiết 46 :
ảNH hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật.
- Thực chất của mối quan hệ khác loài là quan hệ về mặt dinh dưỡng, nơi ở hay quan hệ sinh sản?
DINH DƯỠNG
- Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật của các sinh vật khác loài là gì?
Quan hệ hỗ trợ
Quan hệ đối địch
- M?t bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả 2 cùng bị hại .
- Là quan hệ có lợi (hoặc ít nhất là không hại) cho t?t c? c�c sinh v?t.
CỦNG CỐ
1. Chọn câu trả lời đúng:
Dạng quan hệ nào dưới đây là quan hệ nửa kí sinh?
A. Địa y.
B. Tầm gửi trên cây sung.
C. Dây tơ hồng trên cây cúc tần.
D. Giun sán trong ruột người.
Kén có ấu trùng sâu
3. Người ta đã nuôi thả ong mắt đỏ để tiêu diệt sâu ăn lá cây. Em hãy cho biết mối quan hệ giữa 2 loài sinh vật này?
Cộng sinh.
Hội sinh.
Cạnh tranh.
Sinh vật ăn sinh vật khác.
2. Hãy ghép các nội dung ở cột B với cột A sao cho phù hợp và ghi kết quả vào cột C trong bảng sau:
b, e
d
a, c
g
Điền từ thích hợp vào chỗ trống?
Trong tự nhiên, thường không có sinh vật nào ……(1)……….
với các sinh vật khác. Thông qua các mối quan hệ cùng loài và khác loài, các sinh vật luôn luôn ……(2)……………………….
Các sinh vật cùng loài hỗ trợ lẫn nhau trong các nhóm cá thể. Tuy nhiên, khi gặp điều kiện bất lợi các cá thể cùng loài cạnh tranh nhau dẫn tới một số cá thể sống……(3)……………...
Trong mối quan hệ khác loài, các sinh vật hoặc hỗ trợ hoặc đối địch với nhau.
……(4)………..là mối quan hệ có lợi (hoặc ít nhất không có hại cho tất cả các sinh vật.
………(5)………….., một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại.
Điền từ thích hợp vào chỗ trống?
Trong tự nhiên, thường không có sinh vật nào
với các sinh vật khác. Thông qua các mối quan hệ cùng loài và khác loài, các sinh vật luôn luôn
Các sinh vật cùng loài hỗ trợ lẫn nhau trong các nhóm cá thể. Tuy nhiên, khi gặp điều kiện bất lợi các cá thể cùng loài cạnh tranh nhau dẫn tới một số cá thể sống
Trong mối quan hệ khác loài, các sinh vật hoặc hỗ trợ hoặc đối địch với nhau.
là mối quan hệ có lợi (hoặc ít nhất không có hại cho tất cả các sinh vật).
một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại.
1,Sống tách biệt
2,hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn nhau
3,Tách ra khỏi nhóm
4,Quan hệ hỗ trợ
5,Quan hệ đối địch
Học bài + nội dung (bảng 44).
Trả lời câu 3, 4 / sgk / trang 134.
Đọc mục "Em có biết" .
Xem trước bài 45 (HỒN TH�NH v? b�i t?p, k?t h?p suu t?m m?u v?t d? �p).
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ MẠNH KHOẺ.
CHÚC CÁC EM HỌC SINH HỌC TẬP TỐT