Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Giáo viên dạy: Phạm Thị Mơ
Tru?ng THCS Quy?t Th?ng- Huyện Thanh Hà
nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo,
cô giáo về dự hội giảng
Môn Sinh học lớp 9
Kiểm tra bài cũ
Sinh vật sống trong môi trường chịu ảnh hưởng bởi những nhân tố sinh thái nào?
Trả lời:
Sinh vật sống trong môi trường chịu ảnh hưởng bởi:
+ Nhân tố vô sinh: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm.
+ Nhân tố hữu sinh: Nhân tố sinh vật
Nhân tố con người
I/ Quan hệ cùng loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
H.44.1a: Các cây thông mọc gần nhau trong rừng .
H.44. 1b : Cây bạch đàn đứng riêng lẻ bị gió thổi nghiêng về một bên .
H.44.1c : Trâu rừng sống thành bầy có khả năng tự vệ chống lại kẻ thù tốt hơn.
? Em hãy chọn những hình thể hiện mối quan hệ giữa các sinh vật cùng loài
Các cây thông mọc gần nhau trong rừng
Nhóm cá thể
Trâu rừng sống thành bầy
I/ Quan hệ cùng loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
? Em hiểu thế nào là nhóm cá thể
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
H.44.1a : Các cây thông mọc gần nhau trong rừng .
H.44. 1b : Cây bạch đàn đứng riêng lẻ bị gió thổi nghiêng về một bên .
?Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ
I/ Quan hệ cùng loài
H.44.1c :Tr�u r�ng s�ng th�nh b�y c� kh� n�ng t� vƯ ch�ng l�i kỴ th� t�t h�n.
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
? Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
? Vậy quan hệ hỗ trợ có ý nghĩa gì đối với sinh vật
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
-Trong một nhóm cá thể có mối q uan hệ: + Quan hệ hỗ trợ:
giúp sinh vật được bảo
vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn
? đoạn phim sau đây thể hiện mối quan hệ nào giữa các sinh vật cùng loài
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
? Vậy hiện tượng một số cá thể phải tách ra khỏi nhóm có ý nghĩa gì
Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau :
- Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm:
b, Làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
c, Làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng .
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
a, Laứm taờng khaỷ naờng caùnh tranh giửừa caực caự theồ .
c, Làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng .
-Trong một nhóm cá thể có mối q uan hệ: + Quan hệ hỗ trợ: giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn
+ Quan hệ cạnh tranh:
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
- Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

-Trong một nhóm cá thể có mối q uan hệ: + Quan hệ hỗ trợ: giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
ngăn ngừa sự gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn
? Nêu ý nghĩa của quan hệ cạnh tranh
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
+ Quan hệ cạnh tranh:
-Trong một nhóm cá thể có mối q uan hệ: + Quan hệ hỗ trợ: giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể.
-Trong một nhóm cá thể có những mối quan hệ: + Quan hệ hỗ trợ : giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn. + Quan hệ cạnh tranh : ngăn ngừa sự gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn.
Ví dụ 1:
a
c
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
-Trong một nhóm cá thể có những mối quan hệ: + Quan hệ hỗ trợ : giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn + Quan hệ cạnh tranh : ngăn ngừa sự gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn
Ví dụ 1:
? Em hãy cho biết đây là mối quan hệ nào
Quan hệ hỗ trợ cùng loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
-Trong một nhóm cá thể có những mối quan hệ: + Quan hệ hỗ trợ : giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn + Quan hệ cạnh tranh : ngăn ngừa sự gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn
* Trong chăn nuôi vịt, lợn.người dân đã lợi dụng mối quan hệ cùng loài để làm gì?
Trong chăn nuôi: vịt, lợn . người dân đã lợi dụng mối quan hệ cùng loài để :chăn nuôi theo đàn ? cạnh tranh nhau ăn ? nhanh lớn.
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
- Trong một nhóm cá thể có những mối quan hệ:
II/ Quan hệ khác loài
+ Quan hệ hỗ trợ : giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn + Quan hệ cạnh tranh : ngăn ngừa sự gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn
Hỗ trợ
Đối
địch
Quan hệ
Đặc điểm
Cộng sinh
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật .
Hội sinh
Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật , trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại.
Cạnh tranh
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn , nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường . Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau .
Kí sinh, nửa kí sinh
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng, máu...từ những sinh vật đó.
Sinh vật ăn sinh vật khác
Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ...
(Bảng 44. Các mối quan hệ khác loài)
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I/ Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống cùng nhau, liên hệ với nhau hình thành nên nhóm cá thể
- Trong một nhóm cá thể có những mối quan hệ:
II/ Quan hệ khác loài
+ Quan hệ hỗ trợ : giúp sinh vật được bảo vệ tốt hơn và dễ tìm kiếm thức ăn hơn + Quan hệ cạnh tranh : ngăn ngừa sự gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn
(Bảng 44. Các mối quan hệ khác loài)
Quan hệ khác loài
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Cạnh tranh
Hội sinh
Kí sinh,� nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I/ Quan hệ cùng loài
II/ Quan hệ khác loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I/ Quan hệ cùng loài
II/ Quan hệ khác loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Hình 2
Hình 3
Hình 4
Hình 5
Hình 6
Hình 7
Hình 8
Hình 9: Vi khuẩn trong nốt sần ở rễ cây họ đậu
Hình 10
Các hình sau minh họa cho 10 ví dụ trong sách giáo khoa
Phiếu học tập số 1: Hãy xác định các ví dụ bằng cách đánh dấu x tương ứng vào các mối quan hệ khác loài trong bảng sau: (Thời gian 5 phút)
Phiếu học tập số 1: Hãy xác định các ví dụ bằng cách đánh dấu x tương ứng vào các mối quan hệ khác loài trong bảng sau: (Thời gian 5 phút)
I/ Quan hệ cùng loài
II/ Quan hệ khác loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Tảo đơn bào
Nấm
Hình 1:(Hình 44.2) Địa y
I/ Quan hệ cùng loài
II/ Quan hệ khác loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Hình 9 (Hình 44.3 ): Vi khuẩn trong nốt sần ở rễ cây họ đậu
I/ Quan hệ cùng loài
II/ Quan hệ khác loài
tiết 46-Bài 44 : ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Hình 7: Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
Kén có ấu trùng sâu
* Người ta đã nuôi thả ong mắt đỏ để tiêu diệt sâu �ơc th�n lĩa .
Sinh vật ăn sinh vật khác.
Trong nông nghiệp con người đã lợi dụng mối quan hệ giữa các sinh vật khác loài để làm gì? Điều đó có ý nghĩa như thế nào?
Người ta đã lợi dụng mối quan hệ giữa các sinh vật khác loài để: dùng sinh vật có ích tiêu diệt sinh vật có hại. Đây là biện pháp sinh học và không gây ô nhiễm môi trường
Em hãy cho biết mối quan hệ giữa 2 loài sinh vật này ?
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
+ +
Dấu (+) : có lợi (-) : có hại (0): không có lợi cũng
* Sơ đồ tóm tắt về các mối quan hệ giữa các sinh vật khác loài
Loài A
Loài B
+ 0
- -
+ -
+ -
không có hại
* Dùng các kí hiệu sau đây để nêu lên đặc điểm của các mối quan hệ:
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn, nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau.
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật.
Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật , trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại.
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng, máu...từ những sinh vật đó.
Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ...
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh , nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
+ +
+ 0
- -
+ -
+ -
* Nêu sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch giữa các sinh vật khác loài ?
Quan hệ hỗ trợ
Quan hệ đối địch
- Là quan hệ có lợi ( hoặc ít nhất là không hại ) cho t�t c� c�c sinh v�t
- 1 bên sinh vật được lợi, còn 1 bên bị hại hoặc cả 2 cùng bị hại.
Phiếu học tập số 2:
Hãy sắp xếp các ví dụ sau vào các mối quan hệ bằng cách đánh dấu X vào các cột cho phù hợp.
(Thời gian: 2 phút )
Phiếu học tập số 2:
Hãy sắp xếp các ví dụ sau vào các mối quan hệ bằng cách đánh dấu X vào các cột cho phù hợp.
(Thời gian: 2 phút )
Học bài, trả lời câu 1,2,3, 4 / sgk / trang 134.
Đọc mục "Em có biết" .
Xem trước bài 45-46: kỴ b�ng 45.1 v� 45.2. ��c tr�íc y�u c�u cđa b�i th�c h�nh
Hướng dẫn về nhà
Chúc các thầy, cô mạnh khoẻ
hạnh phúc!
Chúc các em học tốt!