Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

PHÒNG GD&ĐT HÒN ĐẤT
Môn: Sinh học 9
Truờng THCS Bình Giang
Năm học 2011- 2012
Giáo án điện tử dự thi vòng tỉnh
Trong 2 nhóm sinh vật hằng nhiệt và biến nhiệt, sinh vật thuộc nhóm nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường ? Tại sao ?
* KIỂM TRA BÀI CŨ:
Sinh vật hằng nhiệt có khả năng chịu đựng cao hơn với sự thay đổi nhiệt độ môi trường. Vì cơ thể đã phát triển cơ chế điều hòa nhiệt và có trung tâm điều hòa nhiệt ở bộ não.
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Bài 44:
Quan sát các hình sau và cho biết những hình nào thể hiện quan hệ cùng loài, hình nào thể hiện quan hệ khác loài ?
Các cá thể linh dương trong Sư tử và ngựa vằn
đàn linh dương
Tê giác và chim sáo Các cá thể Sếu trong đàn Sếu
Quan hệ cùng loài
Quan hệ
khác loài
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Bài 44:
I. Quan hệ cùng loài:
? Khi nào các sinh vật hình thành nên nhóm cá thể ?
- Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với nhau tạo thành nhóm cá thể đặc biệt.
? Các sinh vật trong cùng một nhóm cá thể có quan hệ gì với nhau ?
Quan hệ hỗ trợ
Quan hệ cạnh tranh
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Bài 44:
I. Quan hệ cùng loài:
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với nhau tạo thành nhóm cá thể đặc biệt.
Các cá thể trong một nhóm có những mối quan hệ:
+ Hỗ trợ: tìm thức ăn, chống lại kẻ thù và các điều kiện bất lợi của môi trường …
+ Cạnh tranh: Thức ăn, chỗ ở, cạnh tranh đực cái…
? Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng lẻ ?
Thực vật sống thành nhóm cản bớt sức thổi của gió nên cây không bị ngả đổ.
Trâu rừng sống thành bầy có khả năng tự vệ chống lại kẻ thù tốt hơn.
Trâu rừng sống thành bầy có lợi gì ?
Động vật sống thành bầy có lợi trong việc tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù và tự vệ tốt hơn…
Xem đoạn phim , các hình sau và cho biết trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì ?
? Khi gặp điều kiện bất lợi các cá thể trong nhóm cạnh tranh nhau gay gắt, dẫn tới một số cá thể tách ra khỏi nhóm. Điều đó có ý nghĩa gì ?
a. Làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể.
b. Làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
c. Làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
c. Làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
Các em hãy tìm thêm một số ví dụ về các mối quan hệ cùng loài ?
VD: Sư tử hỗ trợ nhau khi săn mồi, chim cánh cụt tập trung thành đàn để sưởi ấm cho nhau…
Trong chăn nuôi người ta đã lợi dụng mối quan hệ cùng loài để kích thích chúng tranh nhau ăn giúp chúng ăn nhiều và sẽ nhanh lớn hơn.
Vậy trong chăn nuôi người ta đã lợi dụng mối quan hệ cạnh tranh cùng loài để làm gì ?
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Bài 44:
I. Quan hệ cùng loài:
II. Quan hệ khác loài :
Quan hệ giữa các sinh vật khác loài gồm những mối quan hệ gì ?
Hỗ trợ
Cộng sinh
Hội sinh
Đối địch
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật
Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại.
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn, nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau.
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng, máu … từ sinh vật đó.
Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ …
Quan sát bảng 44 và các hình trên màn chiếu để giải thích quan hệ nào là hỗ trợ và quan hệ nào là đối địch.
Tảo và nấm
Địa y và cây
Hổ và nai
Cỏ và lúa
Cá ép bám vào rùa biển
Rận và béc sống bám trên da trâu bò
Giun đũa kí sinh
Cây nắp ấm bắt côn trùng
Vi khuẩn nốt sần cây họ đậu
Dê và bò cùng ăn cỏ
Tảo và nấm
Quan hệ cộng sinh (Hỗ trợ)
Cỏ và lúa
Quan hệ cạnh tranh (Đối địch)
Hổ và nai
Quan hệ SV ăn SV (Đối địch)
Địa y và cây
Quan hệ hội sinh (Hỗ trợ)
Quan hệ SV ăn SV (Đối địch)
Rận và béc sống bám trên da trâu bò
Quan hệ kí sinh (Đối địch)
Cá ép bám vào rùa biển
Quan hệ hội sinh (Hỗ trợ)
Giun đũa kí sinh
Quan hệ kí sinh (Đối địch)
Dê và bò cùng ăn cỏ
Quan hệ cạnh tranh (Đối địch)
Vi khuẩn nốt sần cây họ đậu
Quan hệ cộng sinh (Hỗ trợ)
Cây nắp ấm bắt côn trùng
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì ?
Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ có lợi (hoặc ít nhất không có hại) cho tất cả các sinh vật. Trong quan hệ đối địch, một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại.
Củng cố :
Câu 1 : Chọn đáp án đúng nhất trong các câu sau :
Câu 2: Nêu sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch giữa các sinh vật khác loài ?
Quan hệ hỗ trợ
Quan hệ đối địch
Là quan hệ có lợi giữa các sinh vật hoặc trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại.
Là quan hệ một bên sinh vật có lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai cùng bị hại.
Dặn dò:
-Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài
-Đọc mục em có biết SGK trang 134.
-Sưu tầm tranh ảnh về sinh vật sống ở các môi trường.
-Kẻ bảng 45.1 trang 135, 45.2 trang 136 và 45.3 trang 137 SGK.