Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Kiểm tra bài cũ
Tiết 43
ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
 - Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau sẽ hình thành lên nhóm cá thể
H 44.1c: Bầy trâu sống thành bầy có khả năng tự về chống lại kẻ thù tốt hơn
H44.1a: Các cây thông mọc gần nhau trong rừng
H44.1b: Cây bạch đàn đứng riêng lẻ bị gió thổi nghiêng về một bên
▼ Quan sát các hình hãy trả lời các câu hỏi sau:
▼ Hãy xem đoạn phim sau:
▼ Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau:
- Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể
- Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng
- Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể,hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng
Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật,trong đó một bên
có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại
Hội sinh
Sinh vật ăn sinh vật
Kí sinh
nửa kí sinh
Cạnh tranh
Cộng sinh
Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật ,thực vật bắt sâu bọ
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể sinh vật khác,lấy các chất dinh dưỡng,máu…..từ sinh vật đó
Các sinh vật khác nhau tranh giành thức ăn,nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường.Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau
Đối địch
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật
Hỗ trợ
Đặc điểm
Quan hệ
Bảng 44: Các mối quan hệ khác loài
 Trong các ví dụ sau đây, quan hệ nào là hỗ trợ, đối địch?
1/ Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoảng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H.44.2).
2/ Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm.
3/ Hươu, nai và báo cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ.
4/ Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu cỷa trâu, bò.
5/ Địa y sống bám trên cành cây.
6/ Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đi xa.
7/ Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8/ Giun đũa sống trong ruột người.
9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ đậu (H 44.3).
10/ Cây nắp ấm bắt côn trùng.
1/ Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoảng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H.44.2).
Tảo đơn bào
Sợi nấm
Hình 44.2. Địa y
HỖ TRỢ (Cộng sinh)
2/ Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm.
ĐỐI ĐỊCH (cạnh tranh)
Lúa
Cỏ dại
3/ Hươu, nai và báo cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ.

ĐỐI
ĐỊCH
(sinh
vật
ăn
thịt
con
mồi)
ĐỐI
ĐỊCH
(kí sinh)
4/ Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
5/ Địa y sống bám trên cành cây.
HỖ TRỢ (hội sinh)
Thân cây
Địa y
6/ Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đi xa.
HỖ TRỢ (hội sinh)
7/ Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
ĐỐI
ĐỊCH
(cạnh
tranh)
8/ Giun đũa sống trong ruột người.
ĐỐI ĐỊCH
(KÍ SINH)
9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ đậu (H 44.3).
HỖ TRỢ (cộng sinh)
10/ Cây nắp ấm bắt côn trùng.
ĐỐI ĐỊCH (sinh vật ăn sinh vật khác)
Trong quan hệ khác loài bao gồm những mối quan hệ nào?
Quan hệ khác loài
Hỗ trợ
Đối địch
Cộng sinh
Cạnh tranh

Kí sinh và nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Hội sinh
Bài tập
1/ Dùng các kí hiệu sau đây để nêu lên đặc điểm của các mối quan hệ
+ : Có lợi
- : Có hại
0: không có hại
Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật,trong đó một bên
có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại
Hội sinh
Sinh vật ăn sinh vật
Kí sinh
nửa kí sinh
Cạnh tranh
Cộng sinh
Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật ,thực vật bắt sâu bọ
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể sinh vật khác,lấy các chất dinh dưỡng,máu…..từ sinh vật đó
Các sinh vật khác nhau tranh giành thức ăn,nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường.Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau
Đối địch
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật
Hỗ trợ
Đặc điểm
Quan hệ
+ : Có lợi - : Có hại 0: không có hại
+ +
+ 0
- -
+ -
+ -
Nêu sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch giữa các sinh vật khác loài?
Hỗ trợ
Đối địch
- Là quan hệ có lợi (hoặc ít nhất là không hại)
1- bên sinh vật được lợi, còn 1 bên bị hại hoặc cả 2 cùng bị hại.
Quan hệ cùng loài
Quan hệ khác loài
Cạnh tranh
Hỗ trợ
Đối địch
Hỗ trợ
Hội sinh
Cộng sinh
Kí sinh, nửa kí sinh
Cạnh tranh
Vật ăn thịt- con mồi
Câu 1: Tò vò xây tổ bằng đất, trước khi đẻ trứng thường bắt Nhện bỏ vào đấy. Khi đẻ xong, nó liền lấp tổ lại. Ít lâu sau, Tò vò con nở và chui ra ngoài, nhưng trong tổ chẳng thấy con Nhện nào. “Tò vò ngồi khóc tỉ ti” và than rằng, “Nhện ơi, nhện hỡi, nhện đi đằng nào”. Đó là mối quan hệ gì giữa Tò vò và Nhện?
C. Vật chủ- Vật kí sinh
D. Cộng sinh
A. Cạnh tranh
B. Con mồi- Vật ăn thịt
Tiếc quá sai rồi
Kén có ấu trùng sâu
2/ Ong mắt đỏ đẻ trứng vào ấu trùng sâu ngô
B. Hội sinh
C. Cạnh tranh
A. Cộng sinh
D. Sinh vật ăn thịt- con mồi
Tiếc quá sai rồi
3/ Trong các quan hệ giữa các loài dưới đây, mối quan hệ nào là quan hệ cộng sinh?
B. Các cây bạch đàn liễu sống với nhau trên đồi.
C. Cá con, tôm con kiếm kí sinh trùng trên da cá lịch biển làm thức ăn.
A. Dây tơ hồng và các cây khác
D. Ốc mượn hồn (hay tôm kí cư) và hải quỳ trên bãi biển
Tiếc quá sai rồi !
- Đọc trước kỹ bài 45: Thực hành
Làm câu hỏi và bài tập cuối bài