Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Tiết 47 - BÀI 44
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
Kiểm tra bài cũ
1.Thế nào là sinh vật biến nhiệt và sinh vật hằng nhiệt ? Ví dụ
Đáp án:
2. Là sinh vật hằng nhiệt, Vì sinh vật hằng nhiệt có khả năng duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định, nhờ cơ thể đã phát triển cơ chế điều hòa nhiệt và đã xuất hiện trung tâm điều hòa nhiệt ở bộ não.
1. - Sinh vật biến nhiệt: là Nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào nhiệt độ của môi trường. Như …..
- Sinh vật hằng nhiệt: là nhiệt độ cơ thể không phụ thuộc vào nhiệt độ của môi trường. Như……
2.Trong 2 nhóm sinh vật hằng nhiệt và biến nhiệt, sinh vật nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường ? Vì sao ?
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I. Quan hệ cùng loài:
Quan sát các tranh:
Cho biết tranh nào thể hiện mối quan hệ cùng loài ?
Đàn hươu
Rừng thông
Rừng cây nhiệt đới
R?ng ng?p m?n
Quan hệ cùng loài là như thế nào ?
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I. Quan hệ cùng loài:
?
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể
- Sinh vật trong một nhóm thường có mối quan hệ:
 Hổ trợ:
?
▲Các em hãy quan sát các hình và trả lời các câu hỏi:
H.44.1a : Các cây thông mọc gần nhau trong rừng.
H.44. 1b : Cây bạch đàn đứng riêng lẻ bị gió thổi nghiêng về một bên .
Khi có gió bão thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ
 Làm giảm bớt sức thổi của gió, giúp cây không bi đỗ ngã
Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
Sống thành bầy có khả năng tự vệ chống lại kẻ thù tốt hơn, ki?m th?c an nhi?u hon,...
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I. Quan hệ cùng loài:
?
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể
- Sinh vật trong một nhóm thường có mối quan hệ:
? H? tr?:
Khi điều kiện thuận lợi ( thức ăn, nơi ở, mật độ,…) các cá thể trong nhóm sẽ có khả năng bảo vệ, tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù….được tốt hơn.
 Cạnh tranh:
H : Qua đoạn phim trên , em hãy xác định mối quan hệ giữa các cá thể cùng loài ?
- Số lượng cá thể tăng cao
- Thiếu thức ăn
- Nơi ở chật chọi
- Đực cái giành nhau,…..
Cạnh tranh
Một số cá thể tách khỏi nhóm
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I. Quan hệ cùng loài:
?
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể
 Hổ trợ: Khi điều kiện thuận lợi ( thức ăn, nơi ở, mật độ,…) các cá thể trong nhóm sẽ có khả năng bảo vệ, tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù….được tốt hơn.
? C?nh tranh:
Khi điều kiện bất lợi ( thiếu thức ăn, nơi ở, mật độ,….) các cá thể trong nhóm cạnh tranh nhau gay gắt, dẫn đến một số cá thể tách khỏi nhóm
▲ Các em hãy tìm câu đúng trong số các câu sau:
a) Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể
c) Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng
b) Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng
D
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I. Quan hệ cùng loài:
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể
 Hổ trợ: Khi điều kiện thuận lợi ( thức ăn, nơi ở, mật độ,…) các cá thể trong nhóm sẽ có khả năng bảo vệ, tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù….được tốt hơn.
? C?nh tranh:
Khi điều kiện bất lợi ( thiếu thức ăn, nơi ở, mật độ,….) các cá thể trong nhóm cạnh tranh gay gắt, dẫn đến một số cá thể tách khỏi nhóm
II. Quan hệ khác loài:
?
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ
trợ
Đối
địch
Cộng sinh (1)
Hội sinh (2)
Cạnh tranh (3)
Kí sinh , nửa kí sinh (4)
Sinh vật ăn sinh vật khác (5)
+ +
+ 0
- -
+ -
+ -
+ : CÓ LỢI
- : CÓ HẠI
0 : KHÔNG CÓ HẠI
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật .
Một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại .
Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau.
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng , máu . . . từ những sinh vật đó .
Dộng vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật , thực vật bắt sâu bọ . . .
vd4
vd2
vd3
vd5
?
vd1
Sợi nấm
Tảo đơn bào
1. ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp
HỖ TRỢ ( cộng sinh )
?
5. Địa y sống bám trên thân cây
HỖ TRỢ ( hội sinh )
Địa y
Thân cây
?
2. Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm
LÚA
CỎ DẠI
ĐỐI ĐỊCH ( cạnh tranh )
?
4. Rận sống trên da heo, trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của heo, trâu, bò
ĐỐI ĐỊCH ( ký sinh)
?
3. Hươu nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng.
ĐỐI Đ?CH ( sinh vật ăn sinh vật khác )
?
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ
trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh , nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
+ +
+ 0
- -
+ -
+ -
2/ Nêu sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch giữa các sinh vật khác loài ?
Quan hệ hỗ trợ
Quan hệ đối địch
- Là quan hệ có lợi ( hoặc ít nhất là không hại )
- 1 bên sinh vật được lợi , còn 1 bên bị hại hoặc cả 2 cùng bị hại .
1/
II/ QUAN HỆ KHÁC LOÀI :
Quan h?
H? tr?
D?i d?ch
C?ng sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
H?i sinh
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
C?nh tranh
Kí sinh và nữa kí sinh
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Quan hệ hổ trợ: là mối quan hệ có lợi ( hoặc ít nhất không có hại )
Quan hệ đối địch: là một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng có hại
Sự khác nhau giữa quan hệ hỗ trợ và đối địch
?
?
Ví d?
Mối quan hệ
1.C?ng sinh
2.H?i sinh
3.C?nh tranh
4. Kí sinh.
n?a kí sinh
5.Sinh vật ăn
Sinh vật khác
7. Sơn dương và ngựa vằn cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8. Cái ghẻ đào hang dưới da đẻ trứng và gây ngứa ngáy ở người.
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu.
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng.
Trong các ví dụ dưới đây, các em hãy nêu rõ mối quan hệ của từng ví dụ
6. Cá ép bám váo rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
6. Cá ép bám váo rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
RÙA BIỂN
CÁ ÉP
CÁ ÉP
HỖ TRỢ ( hội sinh )
7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
ĐỐI Đ?CH ( cạnh tranh )
8. Giun dua s?ng trong ru?t ngu?i
ĐỐI ĐỊCH (ký sinh)
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu.
HỖ TRỢ (cộng sinh)
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng
ĐỐI ĐỊCH (sinh vật ăn sinh vật khác)
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể
 Hổ trợ: Khi điều kiện thuận lợi ( thức ăn, nơi ở, mật độ,…) các cá thể trong nhóm sẽ có khả năng bảo vệ, tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù….được tốt hơn.
? C?nh tranh:
Khi điều kiện bất lợi ( thiếu thức ăn, nơi ở, mật độ,….) các cá thể trong nhóm cạnh tranh nhau gay gắt, dẫn đến một số cá thể tách khỏi nhóm
II/ QUAN HEÄ KHAÙC LOAØI :
II/ QUAN HỆ KHÁC LOÀI :
Quan h?
H? tr?
D?i d?ch
C?ng sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
H?i sinh
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI :
C?nh tranh
Kí sinh và nữa kí sinh
Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Quan hệ hổ trợ: là mối quan hệ có lợi ( hoặc ít nhất không có hại )
Quan hệ đối địch: là một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng có hại
Sự khác nhau giữa quan hệ hỗ trợ và đối địch
CỦNG CỐ
Kén có ấu trùng sâu
3/ Người ta đã nuôi thả ong mắt đỏ để tiêu diệt sâu ăn lá cây . Em hãy cho biết mối quan hệ giữa 2 loài sinh vật này ?
Cộng sinh.
Hội sinh.
Cạnh tranh.
Sinh vật ăn sinh vật khác.
Sv ăn sv khác
Kí sinh
Cộng sinh
Các em hãy quan sát các hình sau và xác định chúng có mối quan hệ gì ?
Cộng sinh
Các em hãy quan sát các hình sau và xác định chúng có mối quan hệ gì ?
Sv ăn sv khác
Kí sinh
Sv ăn sv khác
Kí sinh
H?i sinh
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :
Học bài ( tập + nội dung bảng 44.)
Trả lời câu 3, 4 / sgk / trang 134.
Đọc mục "Em có biết" .
Xem trước bài 47 ( đọc bảng 47 kết hợp quan sát H.47 ) .