Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Chào mừng các thầy cô về thăm lớp dự giờ
Môn: Sinh học 9
Giáo viên: Phan Bảo Ngoan
Đơn vị: Trường THCS Tạ An Khương
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Bài: 44
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
Bài 44:
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Khi nào các sinh vật cùng loài hình thành nên nhóm cá thể?
 Khi các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể.
Các cây thông mọc gần nhau trong rừng
Cây bạch đàn đứng riêng lẻ bị gió thổi nghiên về một bên
Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng lẻ?
Trâu rừng sống thành bầy có khả năng tự vệ chống lại kẻ thù tốt hơn.
Đàn kiến cùng tha mồi
Chồn đồng cỏ quan sát kẽ thù
Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
Qua các hình ảnh, hãy cho biết các nhóm sinh vật đó thuộc quan hệ hỗ trợ hay canh tranh?
Tìm kiếm được nhiều thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn và tự vệ tốt hơn
Quan sát video, hãy xác định đây là quan hệ hỗ trợ hay cạnh tranh của sinh vật cùng loài?
Các sinh vật cùng loài cạnh tranh trong điều kiện nào?
 Điều kiện bất lợi: số lượng cá thể tăng quá cao, thiếu thức ăn, nơi ở,…
Kết quả của việc cạnh tranh giữa các sinh vật cùng một nhóm sẽ dẫn đến hiện tượng gì?
 Một số cá thể phải tách ra khỏi nhóm.
Tìm câu đúng trong số các câu sau:
a. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể.
b. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
c. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
Bài 44:
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau hình thành nhóm cá thể.
Trong nhóm có mối quan hệ: Hỗ trợ và cạnh tranh
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
Bài 44:
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI:
Hỗ trợ
Đối địch
Quan hệ khác loài
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật.
Sự hợp tác giữa 2 loài sinh vật, trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi cũng không có hại.
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn, nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau.
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng, máu… từ sinh vật đó.
Gồm các trường hợp: động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt con mồi, thực vật bắt sâu bọ…
 Xác định mối quan hệ sinh vật khác loài trong các ví dụ sau đây?
1/ Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H.44.2).
Tảo đơn bào
Sợi nấm
Hình 44.2. Địa y
2/ Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm.
Lúa
Cỏ dại
3/ Hươu, nai và hổ (hoặc báo) cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ (hoặc báo).
4/ Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
5/ Địa y sống bám trên cành cây.
Thân cây
Địa y
6/ Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
Cá ép
Rùa biển
7/ Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8/ Giun đũa sống trong ruột người.
9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3).
10/ Cây nắp ấm bắt côn trùng.
1. Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp.
2. Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm.
3. Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ.
4. Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
5. Địa y sống bám trên cành cây.
6. Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8. Giun đũa sống trong ruột người.
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu.
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng.
 Xác định mối quan hệ sinh vật khác loài trong các ví dụ sau đây?
Hỗ trợ (cộng sinh)
Đối địch (cạnh tranh)
Đối địch (sinh vật ăn sinh vật khác)
Đối địch (kí sinh, nửa kí sinh)
Hỗ trợ (hội sinh)
Hỗ trợ (hội sinh)
Đối địch (cạnh tranh)
Đối địch (kí sinh, nửa kí sinh)
Đối địch (sinh vật ăn sinh vật khác)
Hỗ trợ (cộng sinh)
Hỗ trợ
Đối địch
Quan hệ khác loài
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh, nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật.
Sự hợp tác giữa 2 loài sinh vật, trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi cũng không có hại.
Các sinh vật khác loài tranh giành nhau thức ăn, nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau.
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng, máu… từ sinh vật đó.
Gồm các trường hợp: động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt con mồi, thực vật bắt sâu bọ…
Là quan hệ có lợi (hoặc ít nhất không có hại) cho tất cả sinh vật.
Một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại.
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
Bài 44:
ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI:
Quan hệ khác loài gồm:
Hỗ trợ: Cộng sinh, Hội sinh
Đối địch: Cạnh tranh, kí sinh, nửa kí sinh, sinh vật ăn sinh vật khác.
- Về nhà học bài và xem trước bài 45, 46.
- Mỗi nhóm chuẩn bị:
+ Kẹp ép cây, giấy báo, kéo cắt cây.
+ Giấy kẻ ô li, bút chì.
DẶN DÒ