Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
Kiểm tra bài cũ
1. Độ ẩm có ảnh hưởng như thế nào đến đời sống sinh vật? Ví dụ chứng minh
Đáp án:
2. Sinh vật hằng nhiệt vì chúng có khả năng duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định nên khi nhiệt độ môi trường thay đổi nhiệt độ cơ thể vẫn không biến đổi theo sẽ không ảnh hưởng đến quá trình sinh lí trong cơ thể.
1. Độ ẩm ảnh hưởng đặc điểm hình thái và sinh lí của sinh vật. Ví dụ cây sống nơi khô hạn có thân mọng nước lá tiêu giảm hoặc biến thành gai,ếch nhái sống nơi ẩm ướt có da trần…
2.Trong 2 nhóm sinh vật hằng nhiệt và biến nhiệt, sinh vật nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường ? Vì sao ?
CHỦ ĐỀ: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG (Tiết 4)
Tiết 46- Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Quan sát các tranh:
Cho biết tranh nào thể hiện mối quan hệ cùng loài ?
Đàn hươu
Rừng thông
Rừng cây nhiệt đới
R?ng ng?p m?n
Quan hệ cùng loài biểu hiện như thế nào ?
I. Quan hệ cùng loài:
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể.
- Sinh vật trong một nhóm thường có mối quan hệ:
CHỦ ĐỀ: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG (Tiết 4)
Tiết 46- Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Các cây mọc
trong rừng.
Cây đứng riêng r?
Khi có gió bão thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ?
 Làm giảm bớt sức thổi của gió, dựa vào nhau giúp cây không gãy đổ
Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
I. Quan hệ cùng loài:
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể.
- Sinh vật trong một nhóm thường có mối quan hệ:
H? tr?:
Khi điều kiện thuận lợi (thức ăn, nơi ở, mật độ,…) các cá thể trong nhóm sẽ có khả năng bảo vệ, tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù….được tốt hơn.
Cạnh tranh: Khi điều kiện bất lợi (số lượng cá thể tăng quá cao, thiếu thức ăn, nơi ở chật chội, đực cái giành nhau,…) chúng cạnh tranh nhau, một số cá thể tách ra khỏi nhóm.




CHỦ ĐỀ: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG (Tiết 4)
Tiết 46- Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
▲ Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau:
a) Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể.
c) Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
b) Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
I. Quan hệ cùng loài:
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể.
- Sinh vật trong một nhóm thường có mối quan hệ:
H? tr?:
Khi điều kiện thuận lợi (thức ăn, nơi ở, mật độ,…) các cá thể trong nhóm sẽ có khả năng bảo vệ, tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù….được tốt hơn.
Cạnh tranh: Khi điều kiện bất lợi (số lượng cá thể tăng quá cao, thiếu thức ăn, nơi ở chật chội, đực cái giành nhau,…) chúng cạnh tranh nhau, một số cá thể tách ra khỏi nhóm.




II. Quan hệ khác loài:
CHỦ ĐỀ: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG (Tiết 4)
Tiết 46- Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ
trợ
Đối
địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh , nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
+ +
+ 0
- -
+ -
+ -
+ : CÓ LỢI
- : CÓ HẠI
0 : KHÔNG CÓ HẠI
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật .
Một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại .
Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau.
Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng , máu . . . từ những sinh vật đó .
Dộng vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật , thực vật bắt sâu bọ . . .
Sợi nấm
Tảo đơn bào
1. ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp
HỖ TRỢ ( cộng sinh )
5. Địa y sống bám trên thân cây
HỖ TRỢ ( hội sinh )
Địa y
Thân cây
2. Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm
ĐỐI ĐỊCH ( cạnh tranh )
4. Rận sống trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò
ĐỐI ĐỊCH ( ký sinh)
3. Hươu nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng.
ĐỐI Đ?CH ( sinh vật ăn sinh vật khác )
?
Quan hệ
Đặc điểm
Hỗ
trợ
Đối địch
Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh , nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
+ +
+ 0
- -
+ -
+ -
2/ Nêu sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch giữa các sinh vật khác loài ?
Quan hệ hỗ trợ
Quan hệ đối địch
- Là quan hệ có lợi ( hoặc ít nhất là không hại )
- 1 bên sinh vật được lợi , còn 1 bên bị hại hoặc cả 2 cùng bị hại .
1/
I. Quan hệ cùng loài:
II. Quan hệ khác loài:
CHỦ ĐỀ: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG (Tiết 4)
Tiết 46- Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Ví d?
Mối quan hệ
C?ng sinh
H?i sinh
C?nh tranh
Kí sinh.
n?a kí sinh
Sinh vật ăn
Sinh vật khác
7. Sơn dương và ngựa vằn cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8. Cái ghẻ đào hang dưới da đẻ trứng và gây ngứa ngáy ở người.
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu.
10. Cây nắp ấm bắt côn trùng.
Trong các ví dụ dưới đây, các em hãy nêu rõ mối quan hệ của từng ví dụ
6. Cá ép bám váo rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
6. Cá ép bám váo rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
RÙA BIỂN
CÁ ÉP
CÁ ÉP
HỖ TRỢ ( hội sinh )
7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
ĐỐI Đ?CH ( cạnh tranh )
8. Giun dua s?ng trong ru?t ngu?i
ĐỐI ĐỊCH (ký sinh)
9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu.
HỖ TRỢ (cộng sinh)
10.Cây nắp ấm bắt côn trùng
ĐỐI ĐỊCH (sinh vật ăn sinh vật khác)
Kén có ấu trùng sâu
3/ Người ta đã nuôi thả ong mắt đỏ để tiêu diệt sâu ăn lá cây . Em hãy cho biết mối quan hệ giữa 2 loài sinh vật này ?
Cộng sinh.
Hội sinh.
Cạnh tranh.
Sinh vật ăn sinh vật khác.
Sv ăn sv khác
Kí sinh
Cộng sinh
Các em hãy quan sát các hình sau và xác định chúng có mối quan hệ gì ?
Kí sinh
Các em hãy quan sát các hình sau và xác định chúng có mối quan hệ gì ?
Sv ăn sv khác
Kí sinh
Hướng dẫn về nhà :
Học bài
Trả lời câu 3, 4 / sgk / trang 134.
Đọc mục "Em có biết" .
Xem trước bài 47 ( đọc bảng 47 kết hợp quan sát H.47 ) .