Bài 43. Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật

Trường THCS Hợp Thinh – Huyện Kỳ Sơn – Tỉnh Hòa Bình
Giáo án sinh 9
Giáo viên: Nguyễn Thanh Hoan

Tiết: 45
ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT

I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật
- Trong chương trình sinh học lớp 6 các em đã được học về quá trình quang hợp và hô hấp của cây xanh diễn ra bình thường ở nhiệt độ nào?
Các em qua sát các hình ảnh sau và nghiên cứu thông tin SGK
Cây soáng ôû vùng nhiệt đới
Cây soáng ôû vùng ôn đới
Gấu sống ở vùng lạnh
Gấu sống ở vùng nóng
Vi khuẩn suối nước nóng chịu được nhiệt độ 70-900C
Ấu trùng sâu ngô chịu được nhiệt độ -270C
Động vật vùng lạnh
Động vật vùng nóng
Có bộ lông dày, dài, kích thước cơ thể lớn, tai nhỏ .
Có bộ lông thưa, kích thước cơ thể nhỏ, tai lớn .
Chim di trú, rùa tránh nóng
Gấu trắng và đàn con ngủ đông, Gấu ngủ hè
Ví dụ 3:
Sinh vật sống được ở nhiệt độ như thế nào?
Sinh vật sống được ở nhiều nhiệt độ khác nhau từ nơi có nhiệt độ thấp như Bắc cực nơi có nhiệt độ ấm như vùng nhiệt đới…….
Qua quan sát hãy cho biết: Nhiệt độ ảnh hưởng đến đặc điểm nào của thực vật và Động vật?
- Vùng nhiệt đới:bề mặt lá có tầng cutin dày để hạn chế sự thoát hơi nước khi nhiệt độ lên cao.
- Vùng lạnh: Lông và lớp mỡ dưới da dày, kích thước cư thể lớn.
- Vùng ôn đới: Cây rụng lá về mùa đông, thân và rễ có lớp bần dày…. Để cách nhiệt và bảo vệ.
- Vùng ôn đới: Lông ngắn, thưa, cơ thể nhỏ.
Động vật có tập tính di trú, ngủ đông….
Ví dụ về sinh vật biến nhiệt và sinh vật hằng nhiệt
Sinh vật biến nhiệt
Sinh vật hằng nhiệt
H1
Cây cỏ mọc trên các
đụn cát ven biển
Xương rồng và cây bụi
vùng hoang mạc
HÌNH 43.3 SGK



Em hãy hoàn thành bảng 43.3 SGK
-Vi khuẩn cố định đạm
-Giun đất
-C� chép
-Ếch
- Rắn hổ mang
-Rễ cây họ đậu
-Trong đất
-Trong nước
-Hồ, ao, ruộng lúa
-Cánh đồng lúa, bụi cây
-Khæ
-Chim Boà caâu
-Chã…
-Trong rừng cây
-Vườn cây
-Trong nhà
Sinh vật được chia làm 2 nhóm:
- Sinh vaät bieán nhieät coù nhieät ñoä cô theå phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä moâi tröôøng.
Thuoäc nhoùm naøy coù caùc vi sinh vaät, naám, thöïc vaät, ñoäng vaät khoâng xöông soáng, caù, eách nhaùi, boø saùt.
- Sinh vaät haèng nhieät coù nhieät ñoä cô theå khoâng phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä moâi tröôøng.
Thuoäïc nhoùm naøy bao goàm caùc ñoäng vaät coù toå chöùc cao nhö: chim, thuù vaø con ngöôøi .
Kết luận
Nhiệt độ môi trường đã ảnh hưởng tới hình thái, hoạt động sinh lí, tập tính của sinh vật. Đa số các loài sống trong phạm vi nhiệt độ 0 o C – 500 C
II. Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật
Quan sát các hình ảnh và nhận xét:
Những ví dụ về ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật.
Cây sống nơi ẩm ướt, thiếu ánh sáng như dưới tán rừng, ven bờ suối có phiến lá mỏng, baûn laù roäng, mô giaäu kém phát triển.
Cây sống nơi ẩm ướt, nhưng có nhiều ánh sáng như ven bờ ruộng, ao hồ có phiến lá hẹp, mô giaäu phát triển.
Cây sống nơi khô hạn hoặc có cơ thể mọng nước, hoặc lá và thân tiêu giảm, lá biến thành gai.


Ếch, nhái là động vật sống nơi ẩm ướt. Khi gặp điều kiện khô hạn, lớp da trần của ếch nhái trưởng thành làm cơ thể chúng mất nước nhanh chóng.
Bò sát có da phủ vẩy sừng chống mất nước có hiệu quả cao hơn.
Cây lúa nước
Cây thài lài
Cây ráy
Ruộng lúa nước
Dưới tán rừng
Dưới tán rừng
Cây xương rồng
Cây thuốc bỏng
Cây thông
Bãi cát
Trồng trong vườn
Trên đồi
Ếch
Ốc sên
Giun đất
Hồ, ao
Trên cây trong vườn
Trong đất
Thằn lằn
Lạc đà
Vùng đất khô, đồi
Sa mạc
Trong sản xuất người ta có biện pháp kỹ thuật gì để tăng năng suất cây trồng, vật nuôi?

Cung cấp điều kiện sống.
Đảm bảo đúng thời vụ.
- Thực vật và động vật điều mang nhiều đặc điểm sinh thái thích nghi với môi trường có độ ẩm khác nhau:
KẾT LUẬN
- Thực vật được chia thành 2 nhóm:
Thực vật ưa ẩm:D?c m�ng, l�a nu?c,...
Động vật ch?u h?n: C�y xuong r?ng
- D?ng v?t được chia thành 2 nhóm:
D?ng vật ưa ẩm: c�, ?ch. nh�i,...
D?ng vật ưa khơ:c�c l�i bị s�t, chim c�nh c?t,...
DẶN DÒ
Trả lôøi câu hỏi và làm bài tập trong SGK tr.129. Ñoïc muïc”Em coù bieát”
Đọc và chuẩn bị trước bài “Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật” tr.131 SGK
Ghi vaøo vôû baøi taäp veà caùc ví duï trang 132 SGK.