Bài 41. Môi trường và các nhân tố sinh thái

Giờ thao giảng
Tiết 43: MÔI TRường và các nhân tố sinh thái
Giáo viên: Nguyễn Chiến Hữu
Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo và các em học sinh
Sinh vật - môi trường
? Môi trường là gì? Môi trường và sinh vật có mối quan hệ với nhau như thế nào ?
Phần II: sinh vật và môi trường
chương i: sinh vật và môi trường
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
1. Môi trường sống của sinh vật:
Quan sát tranh và cho biết Hươu sống trong rừng chịu tác động của các nhân tố nào?
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Hươu rừng
Đất
Nhiệt độ
ánh sáng
Không khí
Nước
Độ ẩm
Cây cỏ
Thú dữ
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
?
Môi trường sống của sinh vật là gì?
Môi trường sống là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh chúng có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên đời sống của sinh vật.
4
4
4
4
2
3
Quan sát H 41.1: Các loại môi trường sống:
Điền các môi trường chủ yếu vào bức tranh trên?
Môi trường trên mặt đất - Không khí

Môi trường trong đất
Môi trường nước
1
Môi trường
sinh vật
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Có những loại môi trường sống nào?
- Môi trường nước.
- Môi trường trên mặt đất và không khí.
- Môi trường trong đất.
- Môi trường sinh vật.
+ Có 4 loại môi trường sống:
Quan sát các tranh sau:
Đàn bò
Con giun đất
Cây thông đất
Vòng đời của sán
Dưới đáy đại dương
Điền nội dung thích hợp vào bảng 41.1 sau khi quan sát các bức tranh kết hợp với quan sát trong tự nhiên?
Bảng 41.1. Môi trường sống của sinh vật
Môi trường trên mặt đất và không khí
Môi trường trong đất
Môi trường trên mặt đất và không khí
Môi trường sinh vật
Môi trường nước
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
2. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
Nhân tố sinh thái là gì? Nhân tố sinh thái được chia thành mấy nhóm?
- Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật.
- Nhân tố sinh thái được chia thành 2 nhóm:
+ Nhân tố sinh thái vô sinh
+ Nhân tố sinh thái hữu sinh
Bài tập : Cho các nhân tố sinh thái sau:
Hãy lựa chọn và sắp xếp các nhân tố sinh thái theo từng nhóm
ánh sáng
Núi đá vôi
Không khí
Nước ngọt
Săn bắt cá
Gió, bão
Nước chảy
Chặt phá rừng
Trồng lúa
Trùng roi
Cá sấu
Căn cứ vào đâu mà người ta tách con người thành nhóm nhân tố sinh thái riêng ?
Rêu
?
Cải tạo môi trường
Vi sinh vật
Nấm
một số hoạt động của con người tác động đến môi trường
Rác thải sinh hoạt
Tràn dầu
Khí thải, tiếng ồn
Chặt phá, đốt rừng
Vớt dầu tràn trả lại môi trường sống cho sinh vật
Đắp đập ngăn lũ, tạo năng lượng sạch
Trồng cây gây rừng
Thông qua quan sát các bức tranh em hãy nêu những hoạt động của con người tác động vào môi trường ?
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
- Tác động tích cực: Trồng cây gây rừng, cải tạo môi trường ..
- Tác động tiêu cực: Chặt phá rừng, gây ô nhiễm môi trường ..
Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân tố sau:
- Trong một ngày (từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
- Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?
- Trong một ngày cường độ ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất tăng dần từ sáng tới trưa và sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đến tối.
Trong một năm nhiệt độ thay đổi theo mùa: Mùa xuân: ấm áp; mùa hè: nóng; mùa thu: mát mẻ, mùa đông: lạnh
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
- ở nước ta, độ dài ngày thay đổi theo mùa: mùa hè ngày dài đêm ngắn, mùa đông ngày ngắn đêm dài.
- ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ?
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Các nhân tố sinh thái tác động lên sinh vật thay đổi theo từng môi trường và thời gian.
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Qua bài tập em có nhận xét gì về sự thay đổi của các nhân tố sinh thái trên?
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Điểm gây chết
Điểm cực thuận
Giới hạn chịu đựng
Khoảng thuận lợi
t0 C
Giới hạn dưới
Giới hạn trên
Điểm gây chết
- Cá rô phi ở Việt Nam sống và phát triển ở nhiệt độ nào ?
- Nhiệt độ nào cá rô phi sinh trưởng và phát triển thuận lợi nhất ?
- Tại sao dưới 5oC và trên 42oC thì cá rô phi sẽ chết ?
Hình 41.2 Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam
Quan sát hình vẽ và cho biết :
42oC
30oC
3. Giới hạn sinh thái:
5oC
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Giới hạn sinh thái là gì?
- Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định.
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Môi trường sống của sinh vật là:
Là nơi sinh sống của sinh vật.
Là tất cả những gì bao quanh sinh vật.
Là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
A
B
C
Câu 2: Dãy các nhân tố nào sau đây là các nhân tố hữu sinh?
Rắn hổ mang, áp suất không khí, cây gỗ, gỗ mục.
Cây cỏ, thảm thực vật, hổ, cây rêu, vi khuẩn, nhiệt độ
Cây cỏ, thảm thực vật, hổ, cây rêu, vi rút
A
B
C
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Giới hạn sinh thái là:
Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với nhân tố sinh thái nhất định.
Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với 1 nhân tố sinh thái nhất định.
Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với caực nhân tố sinh thái nhất định.
A
B
C
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Bài tập trắc nghiệm
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Khái niệm môi trường sống của sinh vật
Có 4 loại môi trường chủ yếu:
- Môi trường nước.
- Môi trường trên mặt đất và không khí.
- Môi trường trong đất.
- Môi trường sinh vật.
Ghi nhớ:
Tiết 43: môi trường và các nhân tố sinh thái
Các nhân tố sinh thái của môi trường
Nhân tố vô sinh
Nhân tố hữu sinh
Nhân tố các sinh vật khác
Nhân tố con người
Hướng dẫn về nhà :
Học bài
Làm bài tập : 1, 2 , 3, 4 (Trang 121 - SGK)
Đọc trước bài: "ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật".
Bài tập 1:
Hãy lựa chọn và sắp xếp các nhân tố sinh thái theo từng nhóm
Hướng dẫn về nhà :
Bài tập 2:
Quan sát trong lớp học và những nhân tố sinh thái tác động tới học tập và sức khoẻ của học sinh vào bảng 41.3:
Hướng dẫn về nhà :
Điểm gây chết
Điểm cực thuận
Giới hạn chịu đựng
Khoảng thuận lợi
t0 C
Giới hạn dưới
Giới hạn trên
Điểm gây chết
Hình 41.2 Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam
42oC
30oC
5oC
Hướng dẫn về nhà :
Bài tập 3: (Như hình 41.2)