Bài 41. Môi trường và các nhân tố sinh thái

NĂM HỌC 2006 - 2007
Kính chào thầy cô giáo và các em học sinh
PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN EAKAR
BÀI THI GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
Giáo viên thực hiện : Hồ Văn Thiện
Tổ Khoa học Tự Nhiên
Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm - DakLak
SINH HỌC 9
SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Chương I
TIẾT 43
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Bài 41
NỘI

DUNG

BÀI

HỌC
1. Môi trường sống của sinh vật
2. Các nhân tố sinh thái của môi trường
3. Giới hạn sinh thái
4. Kiểm tra củng cố
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
? Hãy quan sát hình ảnh trong tự nhiên điền nội dung vào ô trống ở bảng 41.1 môi trường sống của sinh vật ?
Trong đất
nước
Đất-không khí
Sinh vật
Đất-không khí
Mặt đất
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật:
Bảng 41.1
Trong đất
nước
Đất-không khí
Sinh vật
Đất-không khí
Mặt đất
Em hãy cho biết môi trường sống là gì ?
+ Môi trường sống
là nơi sinh sống của
sinh vật, bao gồm
tất cả những gì
bao quanh chúng
Trong đất
nước
Đất-không khí
Sinh vật
Đất-không khí
Mặt đất
Qua bảng môi trường sống của sinh vật- Em hãy cho biết có những loại môi trường chủ yếu nào nào ?
Có 4 loại môi trường chủ yếu:
+ Môi trường mặt đất-
không khí. (trên cạn)
+ môi trường trong đất.
+ Môi trường sinh vật
+ Môi trường nước.
Nước mặn, nước lợ, nước ngọt
Gồm mặt đất và bầu khí quyển
Các loại đất khác nhau trong đó có các SV đang sống
Thực vật, động vật và con người là nơi sống của SV ký sinh
- Mỗi loài có mỗi môi trường sống đặc trưng. Sinh vật không thể sống tách khỏi môi trường
? Mối quan hệ giữa SV và môi trường được thể hiện ở điểm nào ?
Ví du: con gà không sống được trong môi trường nước.
? Môi trường sống của con người có điểm khác cơ bản nào so với môi trường sống của sinh vật ?
Ngoài 4 môi trường chung của sinh vật, con người còn có hai loại môi trường nữa là : Môi trường Xã hội, môi trường nhân tạo.
BÀI TẬP
a. Nguồn thức ăn, nước cung cấp cho sinh vật.
b. Các yếu tố về nhiệt độ, độ ẩm.
b. Các yếu tố khí hậu tác động lên sinh vật.
d. Tập hợp tất cả các yếu tố bao quah sinh vật.
Chọn ý đúng trong câu sau.
Môi trường là :
Tại sao con ếch, cánh đồng lúa tồn tại được?
I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
? Cây hoa hồng sống trong môi trường là đất. Vậy cây hoa hồng lấy trong đất những gì để tồn tại và phát triển ?
Trong đất có các nhân tố như : Cấu tượng đất, lượng muối khoáng hoà tan, oxi trong đất, độ ẩm, các sinh vật phân giải .
Thế nào là nhân tố sinh thái ?
?Nhân tố nào là nhân tố sinh thái vô sinh (không sống), nhân tố sinh thái hữu sinh(sống) ?
Nhân tố ST vô sinh:
- Cấu tượng đất,
- độ ẩm,
- lượng muối khoáng - hoà tan,
- oxi trong đất

Nhân tố ST hữu sinh:
- giun đất .
- Các sinh vật phân giải
Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật
I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
Hãy điền vào bảng 41. 2 tên các nhân tố sinh thái của môi trường tự nhiên. Lựa chọn sắp xếp các nhân tố sinh thái theo từng nhóm.
Nhân tố sinh thái con người
Nhân tố sinh thái vô sinh (không sống
Nhân tố sinh thái hữu sinh (sống)
2 nhóm nhân tố sinh thái
Nhân tố sinh thái sinh vật
Nhân tố con người được tách ra thành một nhóm nhân tố sinh thái riêng
+Ánh sáng
+khai thác thiên nhiên +nhiệt độ
+nước
+Cạnh tranh
+Tàn phá môi trường
+cộng sinh
+chăn nuôi, trồng trọt +độ ẩm
+hội sinh
+Xây dựng cầu đường
+Ký sinh
I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
A�nh sáng
nhiệt độ
nước
Độ ẩm
Khai thác
thiên nhiên
Xây dựng
Cầu đường
Chăn nuôi
trồng trọt
Tàn phá
môi trường
Cạnh tranh
Hữu sinh
Cộng sinh
Hội sinh
Lựa chọn sắp xếp các nhân tố sinh thái theo từng nhóm. Điền vào bảng 41. 2 tên các nhân tố sinh thái của môi trường tự nhiên.
Ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái tuỳ thuộc vào mức độ tác động của chúng
+ Trong chăn nuôi trồng trọt như trồng cà phê, lúa, ngô. chúng ta bổ sung cho môi trường những gì ?
Một số hình ảnh các nhân tố sinh thái ảnh hưởng tới sinh vật
- Biết được các nhân tố sinh thái ảnh hưởng đến đời sống SV, con người chủ động trong trồng trọt và chăn nuôi cũng như các lĩnh vực khác.
Nấm ký sinh trên carot
Bọ cánh cứng phá hại TV
Ruộng lúa thiếu nước bị khô hạn.
môi trường nước bị ô nhiễm
môi trường không khí Ô nhiễm
Ô nhiễm môi trường không khí ảnh hưởng đé ĐS TV
Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân tố sau :
Trong một ngày (từ sáng tới tối) ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
ở nước ta độ dài ngày về mùa hè và mùa đông có gì khác nhau?
Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào?
Trong một ngày ánh sáng mặt trời chiếu lên mặt đất tăng dần từ sáng đến trưa, sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đén tối
Độ dài ngày thay đổi theo mùa: Mùa hè có ngày dài hơn mùa đông.
Trong năm nhiệt độ thay đổi theo mùa:
Mùa hè nóng nực
Mùa thu mát mẻ .
Mùa đông lạnh lẽo.
Mùa xuân ấm áp.
NHẬN XÉT
Làm bài tập số 2 SGK:
Quan sát trong lớp học điền thêm những nhân tố sinh thái tác động tới việc học tập và sức khoẻ của học sinh vào bảng.
Đủ ánh sáng
để đọc sách
Tiếng thầy cô giản bài
Tiếng ồn...
Quan sát, ghi chép
Nóng, lạnh...
Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở việt nam.
I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
III. Giới hạn sinh thái:
Quan sát sơ đồ
và cho biết : Cá rô
phi sinh trưởng tốt
nhất ở khoảng nhiệt
độ nào ? Giới hạn
chịu đựng nhiệt độ
Của cá rô phi là bao
nhiêu ?
Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở việt nam.
III. Giới hạn sinh thái:
+ Cá rô phi ở Việt Nam chết ở nhiệt dộ đưới 50C và trên 420C.
+ Phát triển thuận lợi nhất ở 300C.
+ Nhệt độ 50C được gọi là giới hạn dưới.
+ Nhiệt độ 420C được gọi là giới hạn trên.
+ 300C là điểm cực thuận của cá rô phi ở VN.
+ Từ 50C đến 420C goi là giới hạn chịu đựng(giới hạn sinh thái) về nhiệt độ của cá rô phi ở VN.
Thế nào là giới hạn sinh thái?
Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định.
+ Giới hạn về nhiệt độ của cá rô phi và cá chép ở Việt Nam (cá chép chết ở nhiệt độ dưới 20C và trên 440C ) loài nào có giới hạn về nhiệt độ rộng hơn? Loài nào có vùng phân bố rộng hơn.
BÀI TẬP
+ Giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá rô phi :
42 - 5 = 370C. Cá chép : 44 - 2 = 420C.
+ Cá chép có giới hạn sinh thái về nhiệt độ rộng hơn cá rô phi. Do đó có vùng phân bố rông hơn.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1
Câu 2
Câu 3
Câu 4
Hướng dẫn học ở nhà
+ Nắm vững các khái niệm : Môi trường sống của sinh vật, nhân tố sinh thái, giới hạn sinh thái.

+ Hoàn thành câu hỏi và bài tập SGK.
TIẾT HỌC KẾT THÚC
+ Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã đến dự giờ .
+ Kính chúc các Thầy cô giáo mạnh khoẻ, hạnh phúc và thành đạt.chúc các em chăm ngoan học giỏi.

Chọn câu trả lời đúng ?
Trong các nhân tố sinh thái: Ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, muối khoáng, nhân tố nào vừa có tác động trực tiếp, vừa có tác động gián tiếp rõ nhất đối với sinh vật?
Câu 1
c. Độ ẩm d. Muối khoáng
Nhân tố sinh thái nào có tác động lớn nhất đối với động vật ?
Câu 2
c. Độ ẩm d. Muối khoáng
Nhóm nhân tố sinh thái nàolà nhân tố sinh thái vô sinh ?
Câu 3
c. Độ ẩm , cộng sinh d. Muối khoáng, ký sinh
Xương