Bài 41. Môi trường và các nhân tố sinh thái

PHẦN II : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
?CHƯƠNG I:SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
TIẾT 43:MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN
TỐ SINH THÁI
--------*---------*-----------*---------
 I/ MOÂI TRÖÔØNG SOÁNG CUÛA SINH VAÄT:
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật , bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
* Môi trường là gì ?
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
H. 41.1. CÁC MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
1 .Môi trường nước
2 . Môi trường trên mặt đất - không khí
3. Môi trường trong đất
4
4
4
4
1
2
3
4. Môi trường sinh vật
H : 41.1 Các môi trường sống của sinh vật
* Quan sát và chú thích H.41.1
* Kể các loại môi trường sống chủ yếu của sinh vật ?
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
 - Moâi tröôøng laø nôi sinh soáng cuûa sinh vaät , bao goàm taát caû nhöõng gì bao quanh sinh vaät.
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
- Có 4 loại môi trường chính : môi trường nước , môi trường trong đất , môi trường trên mặt đất - không khí ( môi trường cạn ) , môi trường sinh vật .
Hãy quan sát các đoạn phim sau đây :
? Kể tên các sinh vật và môi trường sống của chúng .
CÁ , HÀ MÃ : MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Thực vật, tinh tinh: Môi trường cạn
Mối : Môi trong đất
Dơi: Môi trường cạn
Giun đũa, nấm : Môi trường sinh vật
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Ti?t 43 :
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật , bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
- Coù 4 loaïi moâi tröôøng chính : moâi tröôøng nöôùc , moâi tröôøng trong ñaát, moâi tröôøng treân maët ñaát – khoâng khí( moâi tröôøng caïn), moâi tröôøng sinh vaät .
 II/ CAÙC NHAÂN TOÁ SINH THAÙI CUÛA MOÂI TRÖÔØNG:
TIẾT 43
CHƯƠNG I
SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
Thức ăn
Nhiệt độ
Cây xanh
A�nh sáng
Thú ăn
thịt
Người đi săn
Trời mưa
Hình mô tả đời sống của khỉ ở rừng.
Quan sát hình bên, em hãy cho biết những yếu tố nào ảnh hưởng đến đời sống của khỉ ở rừng ?
1/ Nhân tố sinh thái là gì ?
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
?- Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động lên cơ thể sinh vật .
NHÂN TỐ VÔ SINH
NHÂN TỐ HỮU SINH
Nhân tố con người
Nhân tố các sinh vật khác
2/ Có mấy nhóm nhân tố sinh thái ?
THẢO LUẬN NHÓM :
Phân loại các nhân tố sinh thái sau đây:
- Cây đước
- Con khỉ
- Cá sấu
- Con chim
- Người phá rừng
- Người đánh bắt cá
- Gió bão
- D? d?c
- Người trồng lúa
- Vi sinh vật
- Lượng mưa
- Con rắn
NHÂN TỐ VÔ SINH
NHÂN TỐ HỮU SINH
Nhân tố con người
Nhân tố các sinh vật khác
BẢNG 41.2 : BẢNG ĐIỀN CÁC NHÓM NHÂN TỐ SINH THÁI THEO TỪNG NHÓM.
* Phân loại các nhân tố sinh thái sau đây :
Cây đước
Cá sấu
Con khỉ
Con chim
Con rắn
Vi sinh vật
Người phá rừng
Gió bão
D? d?c
Người trồng lúa
Lượng mưa
Người bắt cá
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Ti?t 43 :
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
?* Có 2 nhóm nhân tố sinh thái :
- Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh ( ánh sáng , nhiệt độ , độ ẩm . . .)
- Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh : con người và nhân tố các sinh vật khác ( thực vật , động vật , vi khuẩn . . . )
* Hoạt động của con người khác với hoạt động của các động vật khác . Vì con người có trí tuệ ? tác động có ý thức vào môi trường và làm thay đổi môi trường .
* Do đâu mà con người được tách ra thành 1 nhóm nhân tố sinh thái riêng ?
1/ Trong một ngày( từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
* Trong một ngày , cường độ ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất tăng dần từ sáng tới trưa và sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đến tối .
ĐÁP ÁN :
2/ Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ?
* Độ dài ngày thay đổi theo mùa : mùa hè có ngày dài hơn mùa đông
ĐÁP ÁN :
3/ Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?
* Trong năm nhiệt độ thay đổi theo mùa :
ĐÁP ÁN :
- Mùa xuân ? ấm áp
- Mùa hạ ? nóng
- Mùa thu ? mát mẻ
- Mùa đông ? lạnh
50 C
Điểm gây chết
Điểm gây chết
420 C
Điểm cực thuận
Giới hạn chịu đựng
Hình 41.2 . Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam
Khoảng thuận lợi
t0 C
Giới hạn dưới
Giới hạn trên
* GIỚI HẠN SINH THÁI LÀ GÌ ?
300C
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Ti?t 43 :
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
? III/ GIỚI HẠN SINH THÁI :

? Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định .
VD : xem hình 41.2 .
Tiết 43:
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
- Có 4 loại môi trường chủ yếu : môi trường nước , môi trường trong đất , môi trường trên mặt đất - không khí ( môi trường cạn ) , môi trường sinh vật .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG :
- Là những yếu tố của môi trường tác động lên cơ thểsinh vật .
- Có 2 nhóm nhân tố sinh thái :
?Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh ( ánh sáng , nhiệt độ , độ ẩm . . )
?Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh : con người và các nhân tố sinh vật khác ( thực vật , động vật , vi khuẩn . . . )
III/ GIỚI HẠN SINH THÁI :
Là giới hạn chịu đựng của cơ thể
sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định .
VD : xem hình 41.2 .
Củng cố
Các nhân tố sinh thái
Nhân tố sinh thái vô sinh
Nhân tố sinh thái hữu sinh
Mức độ ngập nước
Kiến
Độ dốc của đất
Nhiệt độ không khí
Cây cỏ
Độ tơi xốp của đất
Sâu ăn lá cây
A�nh sáng
* Hãy sắp xếp các nhân tố sinh thái sau đây vào từng nhóm nhân tố sinh thái .
* HÃY CHỌN ĐÁP ÁN ĐÚNG NHẤT TRONG CÂU SAU ĐÂY :
CÂU HỎI : Vi khuẩn suối nước nóng có giới hạn nhiệt độ từ 00C ? 900C , có nghĩa là :
A .Giới hạn dưới là 900C , giới hạn trên là O0C.
B . Giới hạn trên là 900C , giới hạn dưới là 00C .
C . Ở nhiệt độ -50C và 950C vi khuẩn đã chết .
D . Cả 2 câu B , C đều đúng .
O
O
50C
420C
300C
Điểm gây chết
Điểm gây chết
Điểm cực thuận
t0C
Mức độ sinh trưởng
HƯỚNG DẪN VẼ SƠ ĐỒ GIỚI HẠN SINH THÁI của cá rô phi ở Việt Nam ( có giới hạn nhiệt độ từ 5 0C đến 42 0C , trong đó điểm cực thuận là 30 0C ) .
Hình 41.2 . Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi
ở Việt Nam .
DẶN DÒ :
Học bài
Làm bài tập số 4/ trang 121
Đọc bài 42 / trang 122 - 123 -124
? Á�nh sáng có ảnh hưởng đến thực vật và động vật như thế nào ?
Tiết 43:
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
- Có 4 loại môi trường chủ yếu : môi trường nước , môi trường trong đất , môi trường trên mặt đất - không khí ( môi trường cạn ) , môi trường sinh vật .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG :
- Là những yếu tố của môi trường tác động lên cơ thểsinh vật .
- Có 2 nhóm nhân tố sinh thái :
?Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh ( ánh sáng , nhiệt độ , độ ẩm . . )
?Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh : con người và các nhân tố sinh vật khác ( thực vật , động vật , vi khuẩn . . . )
III/ GIỚI HẠN SINH THÁI :
Là giới hạn chịu đựng của cơ thể
sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định .
VD : xem hình 41.2 .