Bài 41. Môi trường và các nhân tố sinh thái

9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
1
BÀI GIẢNG SINH HỌC 9
Trường THCS Tân Bình
GV : TRẦN THỊ THU HỒNG
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
2
SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

BÀI 41.
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ
SINH THÁI
TRẦN THỊ THU HỒNG
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
3

Thú dữ Độ ẩm


Ánh sáng Nhiệt độ


Thức ăn Mưa
Môi trường sống là gì?
BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
Môi trường sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
4
Quan sát hình 41.1:
Hãy cho biết có mấy loại môi trường sống chủ yếu ?
BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
5
I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT

MÔI TRƯỜNG SỐNG
CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG NƯỚC
MÔI TRƯỜNG
ĐẤT-KHÔNG KHÍ
MÔI TRƯỜNG SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG TRONG
ĐẤT
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
6
 - Có 4 loại môi trường sống chủ yếu :
+ Môi trường nước
+ Môi trường trong đất
+ Môi trường đất – không khí (Môi trường trên cạn)
+ Môi trường sinh vật
I. Môi trường sống của sinh vật :

 - Môi trường sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
7
▼Quan sát trong tự nhiên, hãy điền tiếp nội dung phù hợp vào các ô trống trong bảng 41.1
Bảng 41.1 . Môi trường sống của sinh vật
Giun đất
Vi khuẩn
Địa y
Trong đất
Sinh vật
Nước,Không khí, Trong đất, Sinh vật
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
8
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Cá ngừ
Cá đuối
Cá chim mỏ chuột vàng
Cá nục
Cá đối
Cá thu
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
9
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Bạch tuộc
Rùa
Cá ngựa
San hô
Cua

Sứa
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
10
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG NƯỚC
Rong
Sú
Đước
Sen
Bèo hoa dâu
Lục bình
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
11
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG SINH VẬT
Cây tầm gửi sống ký sinh trên nhiều cây khác
Cây tơ hồng đang tiến đến và ký sinh trên thân cây cà chua.
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
12
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG SINH VẬT
Bọ chét
Mối ong ký sinh
trên nhộng ong
Sán lá gan
Vòng đời sán lá gan
ký sinh
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
13
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG ĐẤT - KHÔNG KHÍ
Bò
Trâu
Vịt
Gà
Mèo
Lợn
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
14
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG ĐẤT - KHÔNG KHÍ
Cò
Chuồn chuồn
Bướm
Ong
Chim
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
15
MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG TRONG ĐẤT
Kiến
Chuột chũi
Giun đất
Rít
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
16
▼Hãy điền vào bảng 41.2 tên các nhân tố sinh thái của môi trường tự nhiên, lựa chọn và sắp xếp các nhân tố sinh thái theo từng nhóm:
Nhóm 1,2 điền phần nhân tố vô sinh
Nhóm 3,4 điền phần nhân tố con người
Nhóm 5,6 điền phần nhân tố các sinh vật khác
Thú dữ Độ ẩm

Ánh sáng Nhiệt độ

Thức ăn Mưa
BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
17
Bảng 41.2 Bảng điền các nhân tố sinh thái theo từng nhóm
Khí hậu : Nhiệt độ, ánh sáng, gió, độ ẩm…
Tác động tích cực : Cải tạo thiên nhiên, nuôi dưỡng,lai ghép…
Các vi sinh vật
Nước : Nước ngọt,mặn, lợ….
Tác động tiêu cực : Săn bắn, đốt phá, khai thác tài nguyên thiên nhiên bừa bãi…
Nấm, địa y
Địa hình, độ cao, loại đất…
Thực vật, động vật
BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
18
CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG
NHÂN TỐ SINH THÁI
NHÂN TỐ HỮU SINH
NHÂN TỐ VÔ SINH
NHÂN TỐ CÁC
SINH VẬTKHÁC
NHÂN TỐ CON NGƯỜI
Kết luận gì về nhân tố sinh thái ?
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
19
 Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật. Các nhân tố sinh thái được chia thành hai nhóm : Nhóm nhân tố vô sinh và nhóm nhân tố hữu sinh. Nhóm nhân tố hữu sinh bao gồm nhân tố sinh thái con người và nhân tố sinh thái các sinh vật khác.
BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật :
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường :
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
20
Nước thải từ công ty Veadan
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
21
Cá tôm chết  do Sông bị ô nhiễm
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
22
Khí thải công nghiệp
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
23
Rừng trồng ở Phiêng Bung (Nà Hang).
Bác Hồ chăm sóc cây
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
24
▼ Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân tố sau :
Ánh sáng trong ngày tăng dần vào buổi trưa rồi lại giảm
Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?

Mùa hè ngày dài hơn mùa đông
Mùa hè nhiệt độ cao, mùa đông nhiệt độ xuống thấp
Ở nước ta , độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ?
Trong một ngày (từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
25

Bài 1:

Nhân tố vô sinh : Mức độ ngập nước, độ dốc của đất, nhiệt độ không khí, ánh sáng, độ ẩm không khí, áp suất không khí, gỗ mục, gió thổi, thảm lá khô, độ tơi xốp của đất, lượng mưa.

Nhân tố hữu sinh : Kiến, rắn hổ mang, cây gỗ, cây cỏ, sâu ăn lá cây.
GIẢI BÀI TẬP SGK TR.121
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
26
Bài 2 :

Bảng 41.3 . Bảng điền các nhân tố sinh thái trong lớp học
Tiếng ồn
Lắng nghe lời giảng
Nhiệt độ
Viết và trao đổi nhóm
Tư thế ngồi, viết bài…
Bàn ghế
GIẢI BÀI TẬP SGK TR.121
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
27
Bài 3:
Cây phong lan sống trong rừng rậm thường ở dưới tán rừng nên ánh sáng chiếu vào cây thường yếu (rừng thường có nhiều tầng cây), khi chuyển về vườn nhà cây cối mọc thưa hơn nên ánh sáng chiếu vào cây phong lan mạnh, độ ẩm trong rừng cao hơn trong vườn, nhiệt độ trong rừng ổn định hơn ở ngoài rừng…
GIẢI BÀI TẬP SGK TR.121
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
28
III. Giới hạn sinh thái :

BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
29
Giới hạn sinh thái là gì?
BÀI 41.MÔI TRƯỜNG
VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
 1. Khái niệm : Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định.
 2. Ví dụ: giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam.
(Vẽ hình 41.2 SGK trang 120 vào vở bài học)

III. Giới hạn sinh thái :
I. Môi trường sống của sinh vật :

II. Các nhân tố sinh thái của môi trường :
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
30
Giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam :
420C – 50C = 370C
Giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá chép ở Việt Nam :
440C – 20C = 420C
Cá chép có giới hạn sinh thái rộng hơn cá rô phi. Do đó, cá chép có vùng phân bố rộng hơn cá rô phi.
CỦNG CỐ
Cá chép ở Việt Nam chết ở nhiệt độ dưới 20C và trên 440C, phát triển thuận lợi nhất ở 280C. So sánh với cá rô phi ở Việt Nam thì loài nào có giới hạn sinh thái về nhiệt độ rộng hơn ? Loài nào có vùng phân bố rộng hơn ?
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
31

Bài tập về nhà: bài tập 4 SGK trang 121
Chuẩn bị bài mới: Bài 42. ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT và kẻ bảng 42.1 SGK trang 123 vào vở bài tập
DẶN DÒ
9/20/2011
TRẦN THỊ THU HỒNG
32
CẢM ƠN SỰ QUAN TÂM THEO DÕI CỦA BAN GIÁM KHẢO VÀ CÁC EM HỌC SINH