Bài 41. Môi trường và các nhân tố sinh thái

TRƯỜNG THCS BƯNG BÀNG
Chào Mừng Quý Thầy-Cô
Tham Dự Tiết Học Hội Giảng Môn Sinh Học 9
PH?N II : SINH V?T - MÔI TRƯỜNG.
BÀI 41:
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật , bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
* Môi trường là gì ?
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
THỎ RỪNG
NHIỆT ĐỘ
ÁNH SÁNG
ĐỘ ẨM
MƯA
THỨC ĂN
THÚ DỮ
H. 41.1. CÁC MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
1 .Môi trường nước
2 . Môi trường trên mặt đất - không khí
3. Môi trường trong đất
4
4
4
4
1
2
3
4. Môi trường sinh vật
H : 41.1 Các môi trường sống của sinh vật
* Quan sát và chú thích H.41.1
* Kể các loại môi trường sống chủ yếu của sinh vật ?
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật , bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
- Có 4 loại môi trường chính : môi trường nước , môi trường trong đất , môi trường trên mặt đất - không khí ( môi trường cạn ) , môi trường sinh vật .
* Kể các loại môi trường sống chủ yếu của sinh vật ?
Hãy quan sát các hình ?nh sau đây :
? Kể tên các sinh vật và môi trường sống của chúng .
MÔI TRƯỜNG NƯỚC ( CÁ , SEN )
MÔI TRƯỜNG TRÊN MẶT ĐẤT - KHÔNG KHÍ

Môi trường cạn (Thực vật , bò , trâu , chim )
Môi trường trong đất ( giun đất )
Môi trường sinh vật ( bọ chét )
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật , bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
- Có 4 loại môi trường chính : môi trường nước , môi trường trong đất, môi trường trên mặt đất - không khí( môi trường cạn), môi trường sinh vật .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
NHÂN TỐ VÔ SINH
NHÂN TỐ HỮU SINH
Nhân tố con người
Nhân tố các sinh vật khác
* Yêu cầu thảo luận nhóm : Sau khi quan s�t tranh hình sau đây ? Hãy hoàn thành bảng 41.2
BẢNG 41.2 : BẢNG ĐIỀN CÁC NHÓM NHÂN TỐ SINH THÁI THEO TỪNG NHÓM.
1/ Nhân tố sinh thái là gì ?
2/ Có mấy nhóm nhân tố sinh thái ?
MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI.
THẢO LUẬN NHÓM 3 phut
Phân loại các nhân tố sinh thái sau đây:
Thời gian thảo luận

( 3 phút )
- Đước
- Khỉ
- Cá sấu
- Chim
- Phá rừng
- Đánh bắt cá
- Gió
- Ánh sáng
- Trồng lúa
- Vi sinh vật
- Lượng mưa
- Rắn
NHÂN TỐ VÔ SINH
NHÂN TỐ HỮU SINH
Nhân tố con người
Nhân tố các sinh vật khác
BẢNG 41.2 : BẢNG ĐIỀN CÁC NHÓM NHÂN TỐ SINH THÁI THEO TỪNG NHÓM.
* Phân loại các nhân tố sinh thái sau đây :
Đước
Cá sấu
Khỉ
Chim
Rắn
Vi sinh vật
Phá rừng
Gió
Ánh sáng
Trồng lúa
Lượng mưa
Đánh bắt cá
* Hoạt động của con người khác với hoạt động của các động vật khác . Vì con người có trí tuệ ? tác động có ý thức vào môi trường tr�n quy mơ r?ng l?n và làm thay đổi m?nh m? môi trường .
* Do đâu mà con người được tách ra thành 1 nhóm nhân tố sinh thái riêng ?
1/ Trong một ngày( từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
2/ Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ?
3/ Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?
YÊU CẦU : Thảo luận theo b�n
( Thời gian : 3 phút )
1/ Trong một ngày( từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
* Trong một ngày , cường độ ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất tăng dần từ sáng tới trưa và sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đến tối .
ĐÁP ÁN :
2/ Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ?
* Độ dài ngày thay đổi theo mùa : mùa hè có ngày dài hơn mùa đông .
ĐÁP ÁN :
3/ Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?
* Trong năm nhiệt độ thay đổi theo mùa :
ĐÁP ÁN :
- Mùa xuân ? ấm áp
- Mùa hạ ? nóng
- Mùa thu ? mát mẻ
- Mùa đông ? lạnh
CHƯƠNG I : SINH V?T V� MễI TRU?NG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
* Là những yếu tố môi trường tác động lên cơ thể sinh vật .
* Có 2 nhóm nhân tố sinh thái :
- Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh ( khí h?u, nu?c, d?a hình. . .)
- Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh : con người và nhân tố các sinh vật khác ( thực vật , động vật , vi khuẩn . . . )
III/ GIỚI HẠN SINH THÁI :
2/ Có mấy nhóm nhân tố sinh thái ?
1/ Nhân tố sinh thái là gì ?
50 C
Điểm gây chết
Điểm gây chết
420 C
Điểm cực thuận
Giới hạn chịu đựng
Hình 41.2 . Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam
Khoảng thuận lợi
t0 C
Giới hạn dưới
Giới hạn trên
* GIỚI HẠN SINH THÁI LÀ GÌ ?
300C
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
III/ GIỚI HẠN SINH THÁI :
Là giới hạn chịu đựng
của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định . VD : xem hình 41.2 .
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
- Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
- Có 4 loại môi trường chủ yếu : môi trường nước , môi trường trong đất , môi trường trên mặt đất - không khí ( môi trường cạn ) , môi trường sinh vật .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG :
- Là những yếu tố của môi trường tác động lên cơ thểsinh vật .
- Có 2 nhóm nhân tố sinh thái :
?Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh ( ánh sáng , nhiệt độ , độ ẩm . . )
?Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh : con người và các nhân tố sinh vật khác ( thực vật , động vật , vi khuẩn . . . )
III/ GIỚI HẠN SINH THÁI :
Là giới hạn chịu đựng của cơ thể
sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định .VD : xem hình 41.2 .
BÀI TẬP
Các nhân tố sinh thái
Nhân tố sinh thái vô sinh
Nhân tố sinh thái hữu sinh
Mức độ ngập nước
Kiến
Độ dốc của đất
Nhiệt độ không khí
Cây cỏ
Độ tơi xốp của đất
Sâu ăn lá cây
Gỗ mục
* Hãy sắp xếp các nhân tố sinh thái sau đây vào từng nhóm nhân tố sinh thái .
* HÃY CHỌN ĐÁP ÁN ĐÚNG NHẤT TRONG CÂU SAU ĐÂY :
CÂU HỎI : Vi khuẩn suối nước nóng có giới hạn nhiệt độ từ 00C ? 900C , có nghĩa là :
A .Giới hạn dưới là 900C , giới hạn trên là O0C.
B . Giới hạn trên là 900C , giới hạn dưới là 00C .
C . Ở nhiệt độ -50C và 950C vi khuẩn đã chết .
D . Cả 2 câu B , C đều đúng .
O
O
50C
420C
300C
Điểm gây chết
Điểm gây chết
Điểm cực thuận
t0C
Mức độ sinh trưởng
HƯỚNG DẪN VẼ SƠ ĐỒ GIỚI HẠN SINH THÁI của cá rô phi ở Việt Nam ( có giới hạn nhiệt độ từ 5 0C đến 42 0C , trong đó điểm cực thuận là 30 0C ) .
Hình 41.2 . Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi
ở Việt Nam .
VỀ NHÀ :
Học bài
Làm bài tập số 4/ trang 121
Đọc bài 42 / trang 122 - 123 -124
Á�nh sáng có ảnh hưởng đến thực vật và động vật như thế nào ?
KỴ v� h�an th�nh b�ng 43.1 v� 43.2 SGK
Nhân tố vô sinh :
Khí h?u : Nhi?t d?, �nh s�ng, giĩ, mua, d? ?m..
Nu?c : nu?c ng?t, nu?c m?n, nu?c l?
D?a hình : th? nhu?ng, d? cao, d? d?c, lo?i d?t..
Nhân tố con người
Tác động tích cực : Cải tạo, nuôi dưỡng, lai ghép.
Tác động tiêu cực : Săn bắn, đốt phá, thải rác…
Sụ can thiệp của con người vào thiên nhiên có thể mô tả qua các giai đoạn :
Hái lượm Săn bắt và đánh cá  Chăn thả  Nô ng nghiệp --. Công nghiệp  Đô thị hóa  Siêu đô thị hóa
GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG
Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa sinh vật và môi trương sống của chúng ?