Bài 41. Môi trường và các nhân tố sinh thái

SINH HỌC
KHỐI LỚP 9
PHẦN :
SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG THCS MỸ THỦY
Giáo viên: Võ Thị Liễu
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43
--------*---------*-----------*---------
I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
- Môi trường sống là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
NHIỆT ĐỘ
ÁNH SÁNG
ĐỘ ẨM
MƯA
THỨC ĂN
THÚ DỮ
CON NGƯỜI
CHÁY RỪNG
H. 41.1. CÁC MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT
1 .Môi trường nước
2 . Môi trường trên mặt đất - không khí
3. Môi trường trong đất
4
4. Môi trường sinh vật
H : 41.1 Các môi trường sống của sinh vật
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
* Môi trường sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
* Có 4 loại môi trường chính :
- Môi trường nước
Môi trường trong đất
Môi trường trên mặt đất - không khí (môi trường cạn)
Môi trường sinh vật .
Quan sát trong tự nhiên, hãy điền tiếp nội dung phù hợp vào các ô trống trong bảng sau:
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
- Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật.
NHÂN TỐ VÔ SINH
NHÂN TỐ HỮU SINH
Nhân tố con người
Nhân tố các sinh vật khác
BẢNG 41.2 : BẢNG ĐIỀN CÁC NHÓM NHÂN TỐ SINH THÁI THEO TỪNG NHÓM.
* Phân loại các nhân tố sinh thái sau đây :
Bạch đàn
Cá sấu
Khỉ
Vi sinh vật
Phá rừng
Gió
Ánh sáng
Trồng lúa
Lượng mưa
Đánh bắt cá
Khí thải, tiếng ồn
Chặt, đốt rừng
Đắp đập ngăn lũ, tạo năng lượng sạch
Trồng cây gây rừng
Có hai nhóm nhân tố sinh thái:
* Nhân tố sinh thái vô sinh (không sống): ánh sáng, nhiệt độ, mưa, gió,.
* Nhân tố sinh thái hữu sinh:
+ Nhân tố sinh thái các sinh vật khác: thực vật, động vật và vi sinh vật
+ Nhân tố sinh thái con người: tác động tích cực hoặc tiêu cực đến môi trường.
1/ Trong một ngày (từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
2/ Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau ?
3/ Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?
Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân tố sau:
CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
BÀI 41 :
--------*---------*-----------*---------
I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
II. CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
III. GIỚI HẠN SINH THÁI :
- Cá rô phi ở Việt Nam sống và phát triển ở nhiệt độ nào ?
- Nhiệt độ nào cá rô phi sinh trưởng và phát triển thuận lợi nhất ?
- Tại sao dưới 5oC và trên 42oC thì cá rô phi sẽ chết ?
50 C
Điểm gây chết
420 C
Điểm cực thuận
Giới hạn chịu đựng
Hình 41.2 Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam
Khoảng thuận lợi
t0 C
Giới hạn dưới
Giới hạn trên
300C
Điểm gây chết
Chương I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43 :
--------*---------*-----------*---------
I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
II. CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
III. GIỚI HẠN SINH THÁI :
Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định .
Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Câu 1. Môi trường sống của sinh vật là:
A. Là nơi sinh sống của sinh vật.
B. Là tất cả những gì bao quanh sinh vật
C. Là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật.
Câu 2 . Vi khuẩn suối nước nóng có giới hạn nhiệt độ từ 00C đến 900C, có nghĩa là:
A .Giới hạn dưới là 900C , giới hạn trên là O0C.
B . Giới hạn trên là 900C , giới hạn dưới là 00C .
C . Ở nhiệt độ -50C và 950C vi khuẩn đã chết .
D . Cả 2 câu B , C đều đúng .
Bài tập 1 (SGK): Chuột sống trong rừng mưa nhiệt đới có thể chịu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái sau:
Mức độ ngập nước, kiến, độ dốc của đất, nhiệt độ không khí, ánh sáng, độ ẩm không khí, rắn hổ mang, áp suất không khí, cây gỗ, gỗ mục, gió thổi, cây cỏ, thảm lá khô, sâu ăn lá, độ tơi xốp của đất, lượng mưa.
Hãy sắp xếp các nhân tố đó vào từng nhóm nhân tố sinh thái.
+ Nhân tố vô sinh: Mức độ ngập nước, độ dốc của đất, nhiệt độ không khí, ánh sáng, độ ẩm không khí, áp suất không khí, gỗ mục, gió thổi, thảm lá khô, độ tơi xốp của đất, lượng mưa.
+ Nhân tố hữu sinh: kiến, rắn hổ mang, cây gỗ, cây cỏ, sâu ăn lá.
DẶN DÒ :
Học thuộc bài.
Làm bài tập số 1,2,3,4/ trang 121
Quan sát thực vật, động vật sống ở nơi ít ánh sáng và nhiều ánh sáng xem chúng có đặc điểm gì?
Nghiên cứu kĩ bài tiếp theo: Ánh sáng có ảnh hưởng đến thực vật và động vật như thế nào ?