Bài 4. Những câu hát than thân

TRƯỜNG THCS Tây Sơn
NGỮ VĂN 7
Giáo viên: Lê Thị Xuân Đào
Sơ đồ
Con cò
Con kiến
Con hạc
Con cuốc
th­¬ng cho th©n phËn suèt ®êi bÞ kÎ kh¸c bßn rót søc lùc
thương cho thân phận thấp cổ bé họng, có nỗi khổ đau oan trái không được lẽ công bằng nào soi tỏ
thương cho cuộc đời phiêu bạt,lận đận và những cố gắng vô vọng của người lao động
thương cho nỗi khổ của những thân phận nhỏ nhoi suốt đời xuôi ngược vất vả làm lụng mà vẫn nghèo khó
NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
4. Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài cát hạt ra ruộng cày
5. Thân em như giếng giữa đàng
Người thanh rửa mặt người phàm rửa chân
NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM
I/ Tìm hiểu chung :
Đây là các bài ca dao về chủ đề châm biếm.
Bài 1 :
Cái cò lặn lội bờ ao
Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng ?
Chú tôi hay tửu hay tăm
Hay nước chè đặc hay nằm ngủ trưa
Ngày thì ước những ngày mưa
Đêm thì ước những đêm thừa trống canh
1/ Bài 1 :
- Bài này giới thiệu về chú tôi với ý giễu cợt, châm biếm : nghiện rượu, nghiện chè, nghiện ngủ, lười biếng.
- Hai dòng đầu có ý nghĩa sau :
+ Vừa bắt vần, vừa chuẩn bị giới thiệu nhân vật.
+ Nói Cô yếm đào ( cô gái đẹp ) là muốn đối lập với chú tôi ( có nhiều tật xấu ).
- Bài này châm biếm hạng người nghiện ngập và lười biếng trong xã hội.
Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự.
Một số bài có nội dung tương tự :

- Đời người có một gang tay
Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang
- Ăn no rồi lại nằm khoèo
Nghe giục trống chèo bế bụng đi xem
- Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa
Sang đâu đến kẻ say sưa tối ngày
…..
Bài 2 :
Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà
Số cô có mẹ có cha
Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông
Số cô có vợ có chồng
Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai.


- Bài 2 nhại lời của ai nói với ai ?
- Em có nhận xét gì về lời của thầy bói ?
- Bài này phê phán hiện tượng nào trong xã hội ?
2/ Bài 2 :
- Bài 2 nhại lời của thầy bói nói với người xem bói.
- Thầy bói nói kiểu nước đôi, ai cũng biết, có tác dụng lật tẩy bộ mặt lừa đảo của thầy.
- Bài này phê phán những kẻ hành nghề mê tín, lợi dụng lòng tin của người khác để kiếm tiền. Qua đó, cũng châm biếm những người ít hiểu biết, tin vào bói toán, phản khoa học.

Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự.
Một số bài có nội dung tương tự :

Tử vi xem số cho người
Số thầy thì để cho ruồi nó bâu
- Số cậu là số đào hoa
Vợ cậu con gái, đàn bà mà thôi
- Nhà bà có con chó đen
Người lạ nó cắn, người quen nó mừng
…..
3/ Ý nghĩa văn bản :

III/Tổng kết : Ghi nhớ SGK/53
Ca dao châm biếm thể hiện tinh thần phê phán của những con người thuộc tầng lớp bình dân.