Bài 36. Các phương pháp chọn lọc

9
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự hội thảo
Gv :Mai Văn Quang
TRƯờNG THCS TRựC ĐịNH
Kiểm tra bài cũ
Tại sao tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hóa giống?
Giống bị thoái hóa có ảnh hưởng gì đến năng suất và chất lượng của cây trồng và vật nuôi?


Đ/A:Tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao
phối gần ở động vật gây ra hiện tượng thoái hóa giống
là do các gen lặn có hại chuyển từ trạng thái dị hợp sang
trạng thái đồng hợp gây hại.
Giống bị thoái hoá làm giảm năng suất và chất lượng
của cây trồng và vật nuôi
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống




Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9







chọn giống vai trò
gì đối với thực tế sản xuất?
Tạo ra giống mới, cải tạo giống cũ đáp ứng
nhu cầu sản xuất cao hơn của con người
Do nhu cầu nhiều mặt và luôn thay đổi của con người
Các giống sau một thời gian trồng có biểu hiện thoái hoá
Quá trình tạo ra giống mới bằng các phương pháp lai, đột biến, biến dị tổ hợp vừa tạo ra các tính trạng tốt vừa tạo ra các tính trạng xấu
Vì vậy phải chọn lọc
II/ Phương pháp chọn lọc hàng loạt
- K/n: Chọn lọc hàng loạt là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm cá thể phù hợp nhất với mục tiêu chọn lọc để làm giống.

Năm II:
So sánh
Năm III:
So sánh
Hình 36.1 sơ đồ chọn lọc hàng loạt
I
II
1
1
3
Trộn lẫn hạt
các cây tốt
I. Chọn lọc một lần
Ii. Chọn lọc hai lần
Thảo luận nhóm
Chọn lọc hàng loạt một lần và hai lần giống và khác nhau như thế nào?
- Chọn lọc hàng loạt có ưu điểm và nhược điểm gì?
Hình 36.1 sơ đồ chọn lọc hàng loạt
I - Chọn lọc một lần II - chọn lọc hai lần
I
II
1
1
2
4
3
4
2
3
3
các phương pháp chọn lọc hàng loạt
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
SINH HọC 9
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra kiểu gen nên dễ nhầm với thường biến
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra kiểu gen nên dễ nhầm với thường biến
SINH HọC 9

Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra kiểu gen nên dễ nhầm với thường biến
SINH HọC 9
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
-Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không xác định được kiểu gen nên dễ nhầm với thường biến
SINH HọC 9
đầu nhỏ

Đối với vật nuôi như vịt đẻ trứng
chọn con cái cổ dài

thân sau nở


Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Phạm vi ứng dụng là cây giao phấn, tự thụ phấn và vật nuôi
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

Đáp án:
Giống A: Chọn lọc hàng loạt 1 lần vì có sự giảm đồng đều về các tính trạng chiều cao và thời gian sinh trưởng
Giống B: Chọn lọc hàng loạt 2 hay nhiều lần do có sự sai khác rõ rệt về 2 tính trạng nói trên

Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra được kiểu gen nên dễ nhầm với thường biến
Câu hỏi 2: thảo luận nhóm
Có hai giống lúa thuần chủng được tạo ra đã lâu:giống lúa A bắt đầu giảm độ đồng đều về chiều cao và thời gian sinh trưởng, giống lúa B có sự sai khác khá rõ rệt giữa các cá thể về hai tính trạng nói trên. Em sử dụng phương pháp và hình thức chọn nào để khôi phục lại 2 đặc điểm tốt ban đầu của 2 giống nói trên? Cách tiến hành trên từng giống như thế nào?

SINH HọC 9
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
II) Chọn lọc hàng loạt

Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Phạm vi ứng dụng là cây giao phấn, tự thụ phấn và vật nuôi
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Câu 2
Giống A: Chọn lọc hàng loạt 1 lần- so d? I
Giống B:Chọn lọc hàng loạt 2 hay nhiều lần-so d? II

Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra kiểu gen nên dễ nhầm với thường biến
SINH HọC 9
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc


Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Phạm vi ứng dụng là cây giao phấn, tự thụ phấn và vật nuôi
3
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
SINH HọC 9
III) Chọn lọc cá thể
Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không xác định được kiểu gen
nên dễ nhầm với thường biến


Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Phạm vi ứng dụng là cây giao phấn, tự thụ phấn và vật nuôi
K/n: Chọn lọc cá thể là chọn lấy một số ít cá
thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ theo từng
dòng.
Năm II:
So sánh
Hình 36.2 sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
1
2
4
3
5
6
7
Ruộng giống khởi đầu
Giống khởi đầu
Giống đối chứng
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Nhược điểm : Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra được kiểu gen
III) Chọn lọc cá thể
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, kết quả nhanh
Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu, chặt chẽ, khó áp dụng rộng rãi
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
Hình 36.2. Sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 2: So sánh
2
3
4
5
6
7
1
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Nhược điểm : Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra được kiểu gen
III) Chọn lọc cá thể
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, kết quả nhanh
Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu, chặt chẽ, khó áp dụng rộng rãi
Phạm vi ứng dụng:
Thực vật: cây nhân giống vô tính
cây tự thụ phấn
Vật nuôi: kiểm tra đực giống qua đời con
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
Phương pháp chọn lọc cá thể nhiều lần
Năm thứ 1
Chọn cây tốt
Ruộng chọn giống khởi đầu
Năm thứ 2
2
3
4
5
6
Năm thứ 3
Giống chọn từng cây
Giống
khởi đầu
Giống
đối chứng
7
1
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
Nhược điểm : Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không xác định được kiểu gen
III) Chọn lọc cá thể
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém,dễ áp dụng
Tr?n l?n h?t cây t?t
Nam th? 2:
So sánh
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 3:
So sánh
I
1
II
3
3
2
4
3
2
Hình 36.1 So d? ch?n l?c h�ng lo?t
Hình 36.2. Sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
7
6
5
3
4
2
1
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 2: So sánh
4
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
1
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 2: So sánh
Ho�n th�nh b?ng sau
Các phương pháp chọn lọc cơ bản

Năm I, gieo trồng giống khởi đầu để chọn lọc các cây ưu tú, phù hợp với mục đích chọn lọc. Hạt thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau (năm II).
- Năm I, trên ruộng chọn giống khởi đầu, chọn những cá thể tốt nhất. Hạt của mỗi cây được gieo riêng thành từng dòng để so sánh.
- Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém nên có thể áp dụng rộng rãi. Thích hợp với cả cây giao phấn, cây tự thụ phấn và vật nuôi.
- Kiểm tra được kiểu hình và kiểu gen. Thích hợp với cây tự thụ phấn.
- Chỉ dựa vào kiểu hình nên dễ nhầm với thường biến phát sinh do vi khí hậu và địa hình.
- Đòi hỏi theo dõi công phu và chặt chẽ.
Các phương pháp chọn lọc cơ bản
- Năm II, so sánh các dòng với nhau, so với giống gốc và giống đối chứng để chọn dòng tốt nhất, đáp ứng mục tiêu đặt ra. Nếu chưa đạt yêu cầu thì tiến hành chọn lọc cá thể lần 2.
Cách tiến hành
Ưu điểm
Nhược điểm
- Năm II so sánh giống tạo ra bằng chọn lọc hàng loạt với giống khởi đầu và giống đối chứng. Nếu giống chọn hàng loạt đạt yêu cầu đặt ra, hơn hẳn giống khởi đầu và giống đối chứng thì không cần chọn lọc lần 2. Nếu chưa đạt yêu cầu thì tiếp tục chọn lọc lần 2, 3...
1. Chọn lọc hàng loạt
2. Chọn lọc cá thể
Bài tập trắc nghiệm
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
Ghi nhớ
Chọn lọc hàng loạt là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm cá thể phù hợp nhất với mục tiêu chọn lọc để làm giống.
Chọn lọc cá thể là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ theo từng dòng. Do đó có thể kiểm tra được kiểu gen của mỗi cá thể
Hướng dẫn về nhà
Học bài => nắm được các phương pháp chọn lọc
Trả lời câu hỏi SGK/107
Chuẩn bị bài 37 và sưu tầm tranh về " Thành tựu chọn giống Việt Nam``


SINH HọC 9
xin chân thành cảm ơn