Bài 36. Các phương pháp chọn lọc

9
Chúng em nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự lớp.
GV: NGUYỄN THỊ PHỤNG
TRƯỜNG THCS MỸ HIỆP
KIỂM TRA BÀI CỦ
1/ Ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở kiểu gen nào sau đây?
a/ aabbcc. b/ Aabbcc. c/ AaBbcc. d/ AaBbCc
2/ Các phương pháp tạo ưu thế lai:
3/ Cơ thể lai F1 trong lai kinh tế được dùng để làm gì?
a/ Lai khác dòng.
b/ Lai kinh tế.
c/ Lai khác thứ.
d/ Hoặc a, hoặc b, hoặc c tuỳ đối tượng
a/ Làm giống. b/ Làm sản phẩm
c/ Cả a và b đúng. d/ Cả a và b sai.
+
+
+
KIỂM TRA BÀI CỦ
II/ Khái niệm ưu thế lai là gì?
Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội cả hai bố mẹ.

I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
Chọn giống có vai trò gì đối với thực tế sản xuất?

Tiết 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC

sinh học 9






Chọn giống là để phục hồi lại các giống đã thoái hoá, đánh giá chọn lọc đối với các dạng mới để tạo ra 1 giống mới khác hoặc cải tiến giống cũ
Chọn giống là hoạt động có ý nghĩa rất sáng tạo.
Do nhu cầu nhiều mặt và luôn thay đổi của con người
Các giống sau một thời gian trồng có biểu hiện thoái hoá.
Quá trình tạo ra giống mới bằng các phương pháp lai, đột biến, biến dị tổ hợp vừa tạo ra các tính trạng tốt vừa tạo ra các tính trạng xấu.
Vì vậy cần phải chọn lọc.
II)Chọn lọc hàng loạt
Trong chọn giống, có những phương pháp chọn lọc nào?
Năm II:
So sánh
Năm III:
So sánh
Hình 36.1 SƠ ĐỒ CHỌN LỌC HÀNG LOẠT
I
II
1
1
3
Trộn lẫn hạt
các cây tốt
I.Chọn lọc một lần
II. Chọn lọc hai lần
Giống tốt đang được sử dụng đại trà trong sản xuất
Giống A: Chọn lọc hàng loạt 1 lần vì mới bắt đầu giảm độ đồng đều về chiều cao và thời gian sinh trưởng
Giống B: Chọn lọc hàng loạt 2 lần vì đã có sai khác nhiều về 2 tính trạng nói trên
2- Có 2 giống lúa thuần chủng được tạo ra đã lâu: giống lúa A bắt đầu giảm độ đồng đều về chiều cao và thời gian sinh trưởng, giống lúa B có sai khác khá rõ rệt giữa các cá thể về 2 tính trạng nói trên. Em thử sử dụng phương pháp và hình thức chọn lọc nào để khôi phục lại 2 đặc điểm tốt ban đầu của 2 giống nói trên?


Thảo luận nhóm
1- Chọn lọc hàng loạt một lần và hai lần giống và khác nhau như thế nào?
Đáp án
Chọn lọc hàng loạt 1 lần:
Là gieo trồng giống khởi đầu để chọn lọc các cây ưu tú, phù hợp với mục đích chọn lọc.
Chọn lọc hàng loạt 2 lần:
Laàn 2 thöïc hieän trình töï nhö treân
Chỉ khác là trên ruộng chọn giống năm II, người ta gieo giống chọn lọc hàng loạt để chọn các cây ưu tú, hạt của những cây này cũng được thu hoạch để làm giống cho vụ sau
Hình 36.1 SƠ ĐỒ CHỌN LỌC HÀNG LOẠT
I
II
1
1
2
4
3
4
2
3
3
I. Chọn lọc một lần
II. Chọn lọc hai lần
1/ Phương pháp chọn lọc hàng loạt được tiến hành như thế nào?
2/ Chọn lọc hàng loạt có ưu điểm và nhược diểm gì?
Trả lời câu hỏi
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II) Choùn loùc haứng loaùt
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
* ệu ủieồm: ủụn giaỷn, deó laứm, ớt toỏn keựm, aựp duùng roọng raừi
* Nhược điểm: Chỉ dựa vào kiểu hình nên dễ nhầm với thường biến
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Choùn loùc haứng loaùt
Nhược điểm: Chỉ dựa vào kiểu hình nên dễ nhầm với thường biến

Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoặch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
ệu ủieồm: ủụn giaỷn, deó laứm, ớt toỏn keựm, aựp duùng roọng raừi
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I) Vai troứ cuỷa choùn loùc trong choùn gioỏng

II) Choùn loùc haứng loaùt
Nhửụùc ủieồm: Chổ dửùa vaứo kieồu hỡnh neõn deó nha�m vụựi thửụứng bieỏn
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoặch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
ệu ủieồm: ủụn giaỷn, deó laứm, ớt toỏn keựm, aựp duùng roọng raừi
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I) Vai troứ cuỷa choùn loùc trong choùn gioỏng

II) Choùn loùc haứng loaùt
Nhửụùc ủieồm: Chổ dửùa vaứo kieồu hỡnh neõn deó nha�m vụựi thửụứng bieỏn
đầu nhỏ

Đối với vật nuôi như vịt đẻ trứng
chọn con cái cổ dài

thân sau nở


Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoặch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
Ưu điểm: đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Phạm vi ứng dụng là:
cây giao phấn, tự thụ phấn và vật nuôi
Năm II:
So sánh
Hình 36.2 Sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
1
2
4
3
5
6
7
Ruộng giống khởi đầu
Giống khởi đầu
Giống đối chứng
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Chọn lọc hàng loạt
III) Chọn lọc cá thể
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
* Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, đạt kết quả nhanh
* Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu và chặt chẽ.
Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
Hỡnh 36.2. Sụ ủo� choùn loùc caự theồ moọt la�n
Nam th? 1
Ch?n caõy t?t
Nam th? 2: So saựnh
2
3
4
5
6
7
1
Cho biết cách tiến hành của chọn lọc cá thể?
Nêu ưu điểm và nhược điểm của phương pháp này?
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II) Choùn loùc haứng loaùt
III) Choùn loùc caự theồ
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
* Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, đạt kết quả nhanh
* Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu và chặt chẽ.
+ Thực vật: cây tự thụ phấn, cây nhân giống vô tính
+ Vật nuôi: kiểm tra đực giống qua đời con.
Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
*Phạm vi ứng dụng:
Phương pháp chọn lọc cá thể nhiều lần
Năm thứ 1
Chọn cây tốt
Ruộng chọn giống khởi đầu
Năm thứ 2
2
3
4
5
6
Năm thứ 3
Giống chọn từng cây
Giống
khởi đầu
Giống
đối chứng
7
1
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
SINH HọC 9
Ghi nhớ
- Chọn lọc hàng loạt là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm cá thể phù hợp nhất với mục tiêu chọn lọc để làm giống.
- Chọn lọc cá thể là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ theo từng dòng. Do đó, có thể kiểm tra được kiểu gen của mỗi cá thể.
I) Vai troứ cuỷa choùn loùc trong choùn gioỏng
II) Choùn loùc haứng loaùt
III) Choùn loùc caự theồ
Tr?n l?n h?t cây t?t
Nam th? 2:
So sánh
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 3:
So sánh
I
1
II
3
3
2
4
3
2
Hình 36.1 So đ? ch?n l?c hàng lo?t
Hỡnh 36.2. Sụ ủo� choùn loùc caự theồ moọt la�n
Tiết 39 Bài 36 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
7
6
5
3
4
2
1
4
1
Năm I, gieo trồng giống khởi đầu để chọn lọc các cây ưu tú, phù hợp với mục đích chọn lọc. Hạt thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau (năm II).
- Năm I, trên ruộng chọn giống khởi đầu, chọn những cá thể tốt nhất. Hạt của mỗi cây được gieo riêng thành từng dòng để so sánh.
- Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém nên có thể áp dụng rộng rãi. Thích hợp với cả cây giao phấn, cây tự thụ phấn và vật nuôi.
- Kiểm tra được kiểu hình và kiểu gen. Thích hợp với cây tự thụ phấn.
- Chỉ dựa vào kiểu hình nên dễ nhầm với thường biến phát sinh do vi khí hậu và địa hình.
- Đòi hỏi theo dõi công phu và chặt chẽ.
Các phương pháp chọn lọc cơ bản
- Năm II, so sánh các dòng với nhau, so với giống gốc và giống đối chứng để chọn dòng tốt nhất, đáp ứng mục tiêu đặt ra. Nếu chưa đạt yêu cầu thì tiến hành chọn lọc cá thể lần 2.
Cách tiến hành
Ưu điểm
Nhược điểm
- Năm II so sánh giống tạo ra bằng chọn lọc hàng loạt với giống khởi đầu và giống đối chứng. Nếu giống chọn hàng loạt đạt yêu cầu đặt ra, hơn hẳn giống khởi đầu và giống đối chứng thì không cần chọn lọc lần 2. Nếu chưa đạt yêu cầu thì tiếp tục chọn lọc lần 2, 3...
1. Chọn lọc hàng loạt
2. Chọn lọc cá thể

Bài tập
1- Chọn lọc hàng loạt một lần và hai lần giống và khác nhau như thế nào?
Đối tượng là ban đầu
- Bắt đầu thực hiện ở năm 2
Giống nhau: 3
Về biện pháp tiến hành
2- Trong choïn giong coù nhöõng phöông phaùp choïn loïc cô baûn naøo?
Phương pháp chọn lọc hàng loạt và phương pháp
chọn lọc cá thể.
- Hoùc baứi vaứ pha�n ghi nhụự (SGK)
- Traỷ lụứi caõu hoỷi 1 vaứ 2 cuoỏi baứi.
- Chuaồn bũ baứi 37: "Thaứnh tửùu choùn gioỏng ụỷ Vieọt Nam", go�m:
+ Caõy tro�ng
+ Vaọt nuoõi.


SINH HọC 9
Về nhà chuẩn bị
xin chân thành cảm ơn
Làm bài tập sau