Bài 36. Các phương pháp chọn lọc

Môn Sinh học 9
CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HƯỞNG ỨNG PHONG TRÀO ĐẨY MẠNH ỨNG DỤNG CNTT TRONG DẠY HỌC NĂM HỌC 2010-2011

? Ưu thế lai là gì? Nguyên nhân của ưu thế lai? Nêu các phương pháp tạo ưu thế lai?
KIỂM TRA BÀI CŨ
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC






? Vì sao trong chọn giống cần thiết phải chọn lọc.
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
- Do nhu cầu nhiều mặt và luôn thay đổi của con người
- Các giống sau một thời gian trồng có biểu hiện thoái hoá
- Quá trình tạo ra giống mới bằng các phương pháp lai, đột biến, biến dị tổ hợp vừa tạo ra các tính trạng tốt vừa tạo ra các tính trạng xấu
=> Vì vậy phải chọn lọc
? Chọn giống cã vai trò gì đối với thực tế sản xuất?
- Tạo ra giống mới
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người
II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
? Nghiên cứu thông tin SGK: Thế nào là chọn lọc hàng loạt.
Là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm cá thể phù hợp với mục tiêu chọn lọc để làm giống.
Năm II:
So sánh
Năm III:
So sánh
Hình 36.1 sơ đồ chọn lọc hàng loạt
I
II
1
1
3
Trộn lẫn hạt
các cây tốt
Chọn lọc một lần
Chọn lọc hai lần
Quan sát sơ đồ sau:
THẢO LUẬN NHÓM
1.Chọn lọc hàng loạt một lần và hai lần giống và khác nhau như thế nào?
2. Chọn lọc hàng loạt có ưu điểm và nhược điểm gì?
Hình 36.1 sơ đồ chọn lọc hàng loạt
I - Chọn lọc một lần II - chọn lọc hai lần
I
II
1
1
2
4
3
4
2
3
3
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC






I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người
II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
Các phương pháp chọn lọc hàng loạt
Là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm cá thể phù hợp với mục tiêu chọn lọc để làm giống.
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng.
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phương pháp chọn lọc
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ nhầm với thường biến.
? Qua n/c: Nêu cách tiến hành, ưu điểm, nhược điểm của chọn lọc hàng loạt.
1/ Chọn lọc hàng loạt
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9

quả to
quả đầu mùa
quả không sâu bệnh

TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng.
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phương pháp chọn lọc
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ nhầm với thường biến.
1/ Chọn lọc hàng loạt
Đối với cây
lấy quả: chọn

thịt
Đối với vật nuôi:
tạo ra giống có năng suất cao về trứng

sữa


TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng.
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phương pháp chọn lọc
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ nhầm với thường biến.
1/ Chọn lọc hàng loạt
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
đầu nhỏ

Đối với vật nuôi
như vịt đẻ trứng chọn con cái cổ dài

thân sau nở


* Ph?m vi ỏp d?ng: Cõy giao ph?n, t? th? ph?n, v?t nuụi.
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng.
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phương pháp chọn lọc
- Tạo ra giống mới,
- Cải tạo giống cũ đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ nhầm với thường biến.
Những đối tượng nào được áp dụng chọn lọc hàng loạt?
1/ Chọn lọc hàng loạt
Đáp án:
Giống A: Chọn lọc hàng loạt 1 lần vì có sự giảm đồng đều về các tính trạng chiều cao và thời gian sinh trưởng
Giống B: Chọn lọc hàng loạt 2 hay nhiều lần do có sự sai khác rõ rệt về 2 tính trạng nói trên

Câu hỏi 2: thảo luận nhóm
Có hai giống lúa thuần chủng được tạo ra đã lâu :giống lúa A bắt đầu giảm độ đồng đều về chiều cao và thời gian sinh trưởng, giống lúa B có sự sai khác khá rõ rệt giữa các cá thể về hai tính trạng nói trên. Em sử dụng phương pháp và hình thức chọn nào để khôi phục lại 2 đặc điểm tốt ban đầu của 2 giống nói trên? Cách tiến hành trên từng giống như thế nào?

TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
* Ph?m vi ỏp d?ng: Cõy giao ph?n, t? th? ph?n, v?t nuụi.
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng.
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ nhầm với thường biến.
Câu 2
Giống A: Chọn lọc hàng loạt 1 lần- so d? I
Giống B: Chọn lọc hàng loạt 2 hay nhiều lần-so d? II


3
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
* Ph?m vi ỏp d?ng: Cõy giao ph?n, t? th? ph?n, v?t nuụi.
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng.
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ nhầm với thường biến.

TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I. Vai trò của chọn lọc trong chọn giống
II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
* Ph?m vi ỏp d?ng: Cõy giao ph?n, t? th? ph?n, v?t nuụi.
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
- Thu hoạch chung để giống cho vụ sau
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng.
* Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Nhược điểm: Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không đánh giá được kiểu gen, dễ nhầm với thường biến.
2/ Chọn lọc cá thể
? Chọn lọc cá thể là gì?
Là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ thành từng dòng.
Năm II:
So sánh
Hình 36.2 sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
1
2
4
3
5
6
7
Ruộng giống khởi đầu
Giống khởi đầu
Giống đối chứng
Phương pháp chọn lọc cá thể nhiều lần
Năm thứ 1
Chọn cây tốt
Ruộng chọn giống khởi đầu
Năm thứ 2
2
3
4
5
6
Năm thứ 3
Giống chọn từng cây
Giống
khởi đầu
Giống
đối chứng
7
1
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

Nhược điểm : Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra được kiểu gen
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
* Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, kết quả nhanh
* Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu, chặt chẽ, khó áp dụng rộng rãi
* Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
Hình 36.2. Sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 2: So sánh
2
3
4
5
6
7
1
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
Nêu cách tiến hành?
? So với chọn lọc hàng loạt, chọn lọc cá thể có ưu, nhược gì?
II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
2/ Chọn lọc cá thể
* Ph?m vi ỏp d?ng: Cõy giao ph?n, t? th? ph?n, v?t nuụi.
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

Nhược điểm : Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra được kiểu gen
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, kết quả nhanh
* Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu, chặt chẽ, khó áp dụng rộng rãi
* Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
- Là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ thành từng dòng.
1/ Chọn lọc hàng loạt
2/ Chọn lọc cá thể
* Ph?m vi ỏp d?ng: Cõy giao ph?n, t? th? ph?n, v?t nuụi.
II. Các phương pháp chọn lọc
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
* Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, kết quả nhanh
* Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu, chặt chẽ, khó áp dụng rộng rãi
* Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
- Là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ thành từng dòng.
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
2/ Chọn lọc cá thể
Phạm vi ứng dụng:
Thực vật: cây nhân giống vô tính
cây tự thụ phấn
Vật nuôi: kiểm tra đực giống qua đời con
? Phương pháp chọn lọc cá thể thích hợp với đối tượng nào?
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

Nhược điểm : Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không xác định được kiểu gen
2/ Chọn lọc cá thể
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém,dễ áp dụng
Tr?n l?n h?t cây t?t
Nam th? 2:
So sánh
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 3:
So sánh
I
1
II
3
3
2
4
3
2
Hình 36.1 So d? ch?n l?c h�ng lo?t
Hình 36.2. Sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
Tiết 39
Bài 36: Các phương pháp chọn lọc
SINH HọC 9
7
6
5
3
4
2
1
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 2: So sánh
4
Cách tiến hành:
- Chọn những cá thể ưu tú phù hợp với mục đích chọn lọc.
Thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau.
- So sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng
1
Nam th? 1
Ch?n cây t?t
Nam th? 2: So sánh
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
II. Các phương pháp chọn lọc
1/ Chọn lọc hàng loạt
Hoàn thành bảng sau

c¸c ph­¬ng ph¸p chän läc c¬ b¶n
BÀI TẬP CỦNG CỐ - ĐÁNH GIÁ
- Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém nên có thể áp dụng rộng rãi. Thích hợp với cả cây giao phấn, cây tự thụ phấn và vật nuôi.
- Kiểm tra được kiểu hình và kiểu gen. Thích hợp với cây tự thụ phấn.
Chỉ dựa vào kiểu hình nên dễ nhầm với thường biến phát sinh do vi khí hậu và địa hình.

Cây tự thụ phấn, cây giao phấn, vật nuôi
Đòi hỏi theo dõi công phu và chặt chẽ.

Nhân giống vô tính, Cây thụ phấn,
Vật nuôi
Cách tiến hành
Ưu điểm
Nhược điểm
- D?i tu?ng áp d?ng
1. Chọn lọc hàng loạt
2. Chọn lọc cá thể
BÀI TẬP CỦNG CỐ - ĐÁNH GIÁ
- Chän nh÷ng c¸ thÓ tèt phï hîp víi môc tiªu chän läc
-Thu ho¹ch riªng råi nh©n lªn tõng dßng riªng rÏ
- So s¸nh c¸c dßng víi nhau vµ so s¸nh víi gièng khëi ®Çu, gièng ®èi chøng
các phương pháp chọn lọc cơ bản
Ghi nhớ
Chọn lọc hàng loạt là dựa trên kiểu hình chọn ra một nhóm cá thể phù hợp nhất với mục tiêu chọn lọc để làm giống.
Chọn lọc cá thể là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ theo từng dòng. Do đó có thể kiểm tra được kiểu gen của mỗi cá thể
TIẾT 39: CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC
I) Vai trò của chọn lọc trong chọn giống

Nhược điểm : Chỉ đánh giá dựa vào kiểu hình, không kiểm tra được kiểu gen
Ưu điểm: Đơn giản dễ làm, ít tốn kém, áp dụng rộng rãi
* Ưu điểm: Phối hợp chọn lọc dựa trên kiểu hình với việc kiểm tra kiểu gen, kết quả nhanh
* Nhược điểm: Đòi hỏi theo dõi công phu, chặt chẽ, khó áp dụng rộng rãi
* Cách tiến hành
- Chọn những cá thể tốt phù hợp với mục tiêu chọn lọc
-Thu hoạch riêng rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ
- So sánh các dòng với nhau và so sánh với giống khởi đầu, giống đối chứng
- Là chọn lấy một số ít cá thể tốt, nhân lên một cách riêng rẽ thành từng dòng.
1/ Chọn lọc hàng loạt
2/ Chọn lọc cá thể
*Ph?m vi ỏp d?ng: Cõy giao ph?n, t? th? ph?n, v?t nuụi.
II. Các phương pháp chọn lọc
* Phạm vi ứng dụng:
Thực vật: cây nhân giống vô tính, cây tự thụ phấn
Vật nuôi: kiểm tra đực giống qua đời con
Hướng dẫn về nhà
Học bài => nắm được các phương pháp chọn lọc
Trả lời câu hỏi SGK/107
Chuẩn bị bài 37 và sưu tầm tranh về " Thành tựu chọn giống Việt Nam``


xin chân thành cảm ơn