Bài 35. Ưu thế lai

Kiểm tra bài cũ
- GV hỏi: Trong chọn giống người ta sử dụng hai phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần nhằm mục đích gì?
Vai trò của phương pháp tự thụ phấn và giao phối cận huyết trong chọn giống.
+ Cũng cố đặc tính mong muốn.
+ Tạo dòng thuần có cặp gen đồng hợp.
+ Phát hiện gen xấu để loại bỏ ra khỏi quần thể.
+ Chuẩn bị lai khác dòng để tạo ưu thế lai.
Tuần : 19 - Tiết : 38
Bài 35 ƯU THẾ LAI
Hoạt động 1
TÌM HIỂU HIỆN TƯỢNG ƯU THẾ LAI

- GV đưa vấn đề:
So sánh cây và bắp ngô ở hai dòng tự thụ phấn với cây và bắp ngô ở cơ thể lai F1 trong hình 35 (SGK tr. 102)
Hình
- HS đưa ra nhận xét sau khi so sánh thân và bắp ngô ở cơ thể lai F1 có nhiều đặc điểm trội hơn so với cây bố mẹ.
- HS trình bày và lớp bổ sung.
+ Ưu thế lai là gì: Cho ví dụ về ưu thế lai ở động vật và thực vật.
1. Khái niệm
- Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 có ưu thế hơn hẳn với bố mẹ về sự sinh trưởng phát triển khả năng chống chịu, năng xuất, chất lượng.
+ Tại sao khi lai 2 dòng thuần ưu thế lai thể hiện rõ nhất?
+ Ưu thế lai rõ vì xuất hiện nhiều gen trội ở con lai F�1.
+ Tại sao ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở thế hệ F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ?
+ Các thế hệ sau giảm do tỉ lệ dị hợp giảm (hiện tượng thoái hóa)
2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai.
- Lai 2 dòng thuần ( kiểu gen đồng hợp) con lai F1 có hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị hợp ? chỉ biểu hiện tính trạng của gen trội.
- Tính trạng số lượng (hình thái, năng suất) do nhiều gen trội quy định.
VD:
P: AAbbcc ? aaBBCC ? F1: AaBbCc.
Hoạt động 2
CÁC PHƯƠNG PHÁP TẠO ƯU THẾ LAI
Người ta có thể tạo ưu thế lai ở cây trồng và vật nuôi.
- GV hỏi:
+ Con người đã tiến hành tạo ưu thế lai ở cây trồng bằng phương pháp nào?
Lai khác dòng & lai khác thứ
+ Con người đã tiến hành tạo ưu thế lai ở động vật bằng phương pháp nào?
- HS nghiên cứu SGK tr. 103 và 104 kết hợp tranh ảnh về các giống vật nuôi để trả lời.
Kết Luận
1. Phương pháp tạo ưu thế lai ở cây trồng.
- Lai khác dòng: Tạo 2 dòng tự thụ phấn rồi cho giao phấn với nhau.
VD: Ở ngô tạo được ngô lai F1 năng suất cao hơn từ 25 ? 30% so với giống hiện có.
- Lai khác thứ: để kết hợp giữa tạo ưu thế lai và tạo giống mới.
+ Tại sao không dùng con lai để nhân giống?


Nếu nhân giống thì thế hệ sau các gen lặn gây hại ở trạng thái đồng hợp sẽ được biểu hiện tính trạng.
GV mở rộng
+ Lai kinh tế thường dùng con cái thuộc giống trong nước.
+ Áp dụng kĩ thuật giữa tính đông lạnh.
- Lai bò vàng Thanh Hóa với bò Hônsten Hà Lan ? con lai F1 chịu được nóng, lượng sữa tăng.

Kết Luận
2. Phương pháp tạo ưu thế lai ở vật nuôi.
- Lai kinh tế: Là cho giao phối giữa cặp vật nuôi bố mẹ thuộc 2 dòng thuần khác nhau rồi dùng con lai F1 làm sản phẩm.
VD: Lợn ỉ Móng Cái ? Lợn Đại bạch.
? Lợn con mới sinh nặng 0,8 kg tăng trọng nhanh, tỉ lệ nạc cao.
Kiểm tra đánh giá
- GV hỏi:
+ Ưu thế lai là gì? Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai?
+ Lai kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế như thế nào?
Dặn dò.
- Học bài trả lời câu hỏi SGK.
- Tìm hiểu thêm về các thành tựu thế lai và lai kinh tế ở Việt Nam.
- Xem trước bài 36 và chú ý những điểm sau
+ Vai trò của chọn giống
+ Các phương pháp chọn lọc hàng loạt và chọn lọc cá thể.