Bài 35. Ưu thế lai

BÀI 35: ƯU THẾ LAI




Câu 3: Trong choùn gioỏng ngửụứi ta sửỷ duùng hai phửụng phaựp tửù thuù phaỏn baột buoọc vaứ giao phoỏi ga�n nhaốm muùc ủớch gỡ ?
Câu 2: Thoái hoá giống là gì ? Cho ví dụ ? Tại sao tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây thoái hoá giống
Câu 1: Hoàn thành sơ đồ lai sau:
1- P : AA x aa ? F1 ...
2- P: AAbb x aaBB ? F1 ...
3- P: AAbbCC x aaBBcc ? F1 ...
Kiểm tra bài cũ

Aa
AaBb
AaBbCc
Hình 35. Hiện tượng ưu thế lai
a, c) Cây và bắp ngô ở 2 dòng tự thụ phấn
b) Cây và bắp của cơ thể lai F1
I. Hiện tượng ưu thế lai
Học sinh tự đọc thông tin và quan sát hình 35 sgk.
b
So sánh cây và bắp của cây lai F1 (b) với cây và bắp của 2 dòng tự thụ phấn (a,c)?
Cao hơn, khỏe hơn
Dài hơn, to hơn
Lớn hơn, nhiều hơn
a
b
c
a
b
c
Giống lúa lai F1 DT17
(Năng suất, chất lượng gạo cao)
Lợn lai F1 Đại Bạch - Ỉ
-Tỉ lệ nạc cao..
- Chống chịu tốt
-Tăng trọng nhanh
Giống Cà chua lai
Sinh trưởng khỏe,
kháng bệnh tốt,
khối lượng quả lớn,
năng suất cao.
Hiện tượng này cũng thể hiện khi lai khác thứ cây trồng của cùng 1 loài ví dụ : cà chua hồng Việt nam x cà chua Ba lan, lai các nòi của cùng 1 loài : gà Đông cảo x gà Ri ,
hoặc giữa 2 loài với nhau : Loài Vịt x loài Ngan
Có thể tạo ưu thế lai bằng cách nào ?
Ưu thế lai biểu hiện rõ nhất trong trường hợp lai các dòng bố mẹ thuần chủng , kiểu gen khác nhau
Đáng chú ý là ưu thế lai biểu hiện rõ nhất ở F1 sau đó lại giảm dần qua các thế hệ.
Ưu thế lai thể hiện rõ nhất trong trường hợp nào ?
P thuần chủng,cùng loài nhưng khác dòng, khác thứ, khác nòi hoặc lai khác loài
II. Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai
Câu 1:Tại sao khi lai giữa hai dòng thuần có kiểu gen khác nhau, ưu thế lai biểu hiện rõ nhất?
Câu 2: Tại sao ở thế hệ F1 ưu thế lai biểu hiện rõ nhất, sau đó giảm dần qua các thế hệ?
Câu 3: F1 chØ lµm s¶n phÈm . Muốn sö dông con lai F1 lµm gièng ta cã c¸ch nµo kh«ng ?
Các nhóm thảo luận (3 phút)
Đọc thông tin và trả lời các câu hỏi sau:
Hoạt động nhóm

Câu 1:Khi lai giữa 2 dòng thuần, khác nhau ở F1 có kiểu gen dị hợp các cặp gen ,có tất cả các gen trội của 2 bố mẹ nên biểu hiện tất cả các tính trạng tốt của 2 bố mẹ nên thể hiện ưu thế lai hơn .

Câu 2 :Ưu thế lai biểu hiện rõ nhất ở F1 sau đó lại giảm dần vì F1 có kiểu gen dị hợp đời sau F1 lại xuất hiện tỉ lệ cặp gen đồng lặn cao biểu hiện tính trạng xấu
Câu 3: D? duy trỡ uu th? lai ngu?i ta dựng phuong phỏp nhõn gi?ng vụ tớnh b?ng cỏch giõm c�nh, chi?t c�nh, ghộp cõy, vi nhõn gi?ng ..
Ví dụ: P: AAbbCC x aaBBcc AaBbCc
Trong chọn giống cây trồng và vật nuôi người ta dùng phương pháp nào để tạo ưu thế lai?
III. Các phương pháp tạo ưu thế lai
Giống lúa DT17
Lai khác thứ
P : Giống lúa DT10 x Giống lúa OM80
(Năng suất cao) (Chất lượng cao)
Giống ngô lai LVN10 chịu hạn, chống đổ, kháng sâu bệnh tốt, năng suất 8-12 tấn/ha
Lai khác dòng ( 2 dòng tự thụ phấn, rồi giao phấn)
Lai khác thứ
Giống lúa DT17
Lai khác dòng
Lai khác dòng: tạo 2 dòng tự thụ phấn rồi cho giao phấn với nhau.
vớ d?: Gi?ng ngụ lai LVN10

Lai khác thứ: t? h?p 2 hay nhi?u th? cú ki?u gen khỏc nhau c?a cựng 1 lo�i ? để kết hợp gi?a tạo ưu thế lai và tạo giống mới.
Vớ d? :
Gi?ng lỳa DT10 x Gi?ng lỳa OM80

DT17
Nang su?t, ch?t lu?ng g?o cao
Bò vàng Thanh Hóa
Bò sữa Hônsten Hà Lan
P : Bò vàng Thanh Hoá x Bò Hônsten Hà Lan
Bò lai sind
Gà Đông Cảo
Gà Hồ
X
? Con lai tăng trưởng nhanh , đẻ nhiều trứng .
Lợn Ỉ
Lợn Đại Bạch
Lợn lai Đại Bạch - Ỉ
P: ? Lợn Ỉ
? Lợn D?i B?ch
(Chống chịu tốt )
(tăng trọng nhanh,
x
F1 : Lợn Ñại Bạch –Ỉ
-Tỉ lệ nạc cao..
- Chống chịu tốt
-Tăng trọng nhanh
tỉ lệ nạc cao )
- Chống chịu tốt
-Tăng trọng nhanh
Bò vàng Thanh Hoá x Bò Hônsten Hà Lan
Bò lai sind
Lai khác dòng: tạo 2 dòng tự thụ phấn rồi cho giao phấn với nhau.
vớ d?: Gi?ng ngụ lai LVN10

Lai khác thứ: t? h?p 2 hay nhi?u th? cú ki?u gen khỏc nhau c?a cựng 1 lo�i ? để kết hợp gi?a tạo ưu thế lai và tạo giống mới.
Vớ d? :
Gi?ng lỳa DT10 x Gi?ng lỳa OM80
DT17
Nang su?t, ch?t lu?ng g?o cao
Lai kinh tế: Lµ cho giao phối giữa cặp vật nuôi bố mẹ thụôc 2 dòng thuần khác nhau rồi dùng con lai F1 làm sản phẩm không dùng làm giống
Ví dụ:
Chọn câu trả lời đúng
1. Dể tạo được ưu thế lai, khâu quan trọng đầu tiên là gỡ?
A. Lai khác dòng đơn.
B. Lai khác dòng kép.
C. Lai kinh tế.
D.Tạo ra các dòng thuần
2. ở cây trồng, biện pháp nào được dùng để duy trỡ ưu thế lai?
A. F1 được lai trở lại với bố hoặc mẹ.
B. Cho F1 lai với nhau.
C. Dùng phương pháp giâm, chiết, ghép.
D. Dùng phương pháp nuôi cấy mô.
Chọn câu trả lời đúng
3. Tại sao không sử dụng cơ thể lai F1 để nhân giống?
A.Tỷ lệ dị hợp ở cơ thể lai F1 sẽ bị giảm dần ở các thế hệ sau.
B.Cơ thể lai F1 dễ bị đột biến và ảnh hưởng xấu đến đời sau.
C.Cơ thể lai có đặc điểm di truyền không ổn định.
D. Cả A và B
4. ở nước ta tạo ưu thế lai bằng cách nào?
Dối với động vật, dùng phương pháp lai kinh tế.
Dối với thực vật, chủ yếu dùng phương pháp lai khác dòng (cho 2 dòng tự thụ phấn rồi cho chúng giao phấn với nhau).
Dùng phương pháp gây đột biến và gây đa bội thể ở sinh vật.
Cả A và B.
Kết luận chung
Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các tính trạng nang suất cao hơn trung bỡnh gi?a 2 bố mẹ hoặc vượt trội cả 2 bố mẹ.
Sự tập trung các gen trội có lợi ở cơ thể lai F1 là một nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai.
Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ.
Dể tạo ưu thế lai ở cây trồng người ta chủ yếu dùng phương pháp lai khác dòng còn trong chan nuôi thường dùng lai kinh tế để sử dụng ưu thế lai.
- Học thuộc phần tóm tắt cuối bài.
-Trả lời các câu hỏi SGK.
-Chu?n b? b�i : "Th?c h�nh ".
- D?c qua c�c thơng tin ? v� c�c l?nh ? SGK.
DẶN DÒ
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QÚY THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ