Bài 35. Ưu thế lai

Bài cũ:
? Trong chọn giống, người ta sử dụng phương pháp tự thụ phấn bắt buộc ở thực vật và giao phối cận huyết ở động vật nhằm mục đích gì?
Củng cố và duy trì một số tính trạng mong muốn.
Tạo dòng thuần
Tiết 38:

ƯU THẾ LAI
I. HIỆN TƯỢNG ƯU THẾ LAI
Hiện tượng ưu thế lai ở ngô
a và c là cây ngô ở 2 dòng tự thụ phấn
b là cây ngô của cơ thể lai F1
? Ưu thế lai là gì?
? Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể F1 có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội cả hai bố mẹ.
Gà đông cảo
Gà ri
Đặc điểm: Hình thể độc đáo, thịt thơm ngon nhưng chậm lớn, sinh sản kém, gà giống giá rất cao.
Đặc điểm: Vóc dáng bé, trứng nhỏ và sản lượng ít, nhưng khả năng phát dục sớm, ít mẫn cảm với bệnh bạch cầu trùng.
 Con lai F1: Khả năng sinh sản tốt, sinh trưởng nhanh, chất lượng thịt không kém nhiều so với gà Đông Cảo thuần chủng, đặc biệt giá thành rẽ hơn rất nhiều lần.
X
II. NGUYÊN NHÂN CỦA HIỆN TƯỢNG ƯU THẾ LAI
Em hãy hoàn sơ đồ lai sau:
Ptc: AAbbCC x aaBBcc
G :
F1 :
? Tại sao khi lai hai dòng thuần, ưu thế lai biểu hiện rõ nhất?
? Vì hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị hợp.
II. NGUYÊN NHÂN CỦA HIỆN TƯỢNG ƯU THẾ LAI
Ptc: AAbbCC x aaBBcc
F1 : AaBbCc
? Uu th? lai bi?u hi?n r� nh?t ? F1 vì hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị hợp.
? Vậy để duy trì ưu thế lai thì phải dùng biện pháp gì?
 Dùng biện pháp nhân giống vô tính (giâm, chiết, ghép, nuôi cấy mô…)
III. CÁC PHƯƠNG PHÁP TẠO ƯU THẾ LAI
Nghiên cứu thông tin sgk và thảo luận nhóm hoàn thành bảng sau:
4’00s 3’30s 3’00s 2’30s 2’00s 1’30s 1’00 30s
Th?i gian th?o lu?n
H?T Gi?!
Lai kinh tế cho giao ph?i giữa cặp vật nuôi b? m? thuôc 2 dòng thuần chủng khác nhau r?i dùng con lai F1 làm sản ph?m, không dùng để làm giống.
Vd: Lợn lai kinh tế Ỉ móng cái với Đại Bạch có sức sống cao, lợn con mới đ? đã nặng 0.7-0.8kg, tăng trọng nhanh (80-100kg), tỷ lệ thịt nạc cao hơn.
Lai khác dòng: Tạo 2 dòng tự thụ
phấn rồi cho chúng giao phấn với
nhau.
Vd: Ngô lai cho năng suất cao hơn
25-30% so với các giống ngô tốt
nhất..

Lai khác thứ: T? h?p gi?a 2 hay
nhi?u th? c?a c�ng m?t lồi.
Vd: Gi?ng l�a
DT10 x OM80 ? DT17

Giống lúa cnr 36
Lúa Nhị ưu 725
Lúa nếp thơm
Cà chua lai HT7
Cà chua lai HT 144
CÂY ĂN QUẢ
L?n ?
L?n D?i B?ch
L?n D?i B?ch ?
x
Ch?ng chiu t?t,tang tr?ng nhanh, t? l? n?c cao
Ch?ng ch?u t?t
T? l? n?c cao,
tang tr?ng nhanh
Bò vàng Thanh Hóa
Bò sữa Hônsten Hà Lan
Bò lai sind
x
(Chịu khí hậu nóng, cho 1000kg sữa/con/năm)

Vịt
ngan
x
Con lai lớn nhanh hơn, lượng tiêu tốn thức ăn ít hơn, tuổi giết thịt ngắn hơn so với ngan, chất lượng thịt ngon hơn thịt vịt, trắng hơn thịt ngan và ít mỡ hơn...
KẾT LUẬN CHUNG
Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các tính trạng năng suất cao hơn trùng bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội cả hai bố mẹ.
Sự tập trung các gen trội có lợi ở cơ thể lai F1 là một nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai.
Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ.
Để tạo được ưu thế lai ở cây trồng, người ta chủ yếu dùng phương pháp lai khác dòng còn trong chăn nuôi thường dùng lai kinh tế để sử dụng ưu thế lai.
Chọn câu trả lời đúng
1. Để tạo ưu thế lai, khâu quan trọng đầu tiên là gì?
a. Lai khác dòng
b. Lai kinh tế
c. Lai khác thứ
d. Tạo dòng thuần
2. Ở cây trồng, biện pháp nào được dùng để duy trì ưu thế lai?
a. F1 được lai trở lại với bố , mẹ
b. Cho F1 lai với nhau
c. Dùng phương pháp nhân giống vô tính
d. Cả a, b và c
Đánh giá
3. Ở nước ta đã tạo ưu thế lai bằng cách nào?
a. Đối với động vật, dùng phương pháp lai kinh tế.
b. Đối với thực vật, chủ yếu dùng phương pháp lai khác dòng (cho 2 dòng tự thụ phấn rối cho chúng giao phấn với nhau).
c. Dùng phương pháp gây đột biến và gây đa bội thể ở sinh vật.
d. Cả a và b
Chọn câu trả lời đúng
Phương pháp lai giữa hoa bản địa và hoa nhập nội có thể tạo ra những giống hoa lai có hình dạng mới lạ, màu sắc phong phú.
- Học bài và trả lời các câu hỏi sgk
- Liên hệ các giống cây trồng vật nuôi lai ở địa phương.
- Chuẩn bị bài 37:
+ Đọc trước bài
+ Tìm hi?u c�c th�nh t?u n?i b? trong cơng t�c ch?n gi?ng c�y tr?ng v� v?t nuơi ? Vi?t Nam v� d?a phuong em
Dặn dò
Cảm ơn quý thầy cô và các em đã theo dõi