Bài 34. Thoái hoá do tự thụ phấn và do giao phối gần

PHÒNG GD&ĐT TRẢNG BÀNG - Trường THCS An Thành
2010 - 1011
Chào Thầy, Cô đến dự giờ thăm lớp - Trường THCS An Thành - Người thực hiện: Bùi Thị Xuân Mai
9
Câu 2: Trong chọn giống thực vật loại tia nào sau đây được dùng để xử lí hạt nảy mầm, bầu nhụy, hạt phấn, mô nuôi cấy?
Tia X, tia gamma, tia anpha, tia bêta

B. Tia X, tia tử ngoại, tia gamma, tia anpha

C. Tia hồng ngoại, tia X, tia tử ngoại, tia gamma

D. Tia tử ngoại, tia gamma, tia anpha, tia bêta
Câu 1: Hãy nêu những thành tựu của việc sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống: vi sinh vật, cây trồng, động vật?
Vi sinh vật: Có hoạt tính cao, sinh trưởng mạnh, sức sống giảm đóng vai trò là một kháng nguyên
Cây trồng: Tạo ra giống lai mới, có năng suất cao, chống chịu tốt, kháng được sâu bệnh
Vật nuôi: Chỉ sử dụng đối với động vật bậc thấp
KIỂM TRA MIỆNG
Cây ngô là cây giao phấn có hoa đơn tính trên cùng một cây
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
? Tự thụ phấn và giao phấn khác nhau ở điểm căn bản nào?
Tự thụ phấn bắt buộc
.
.
Giao phấn
.
.
.
.
A
B
?Sự thụ phấn là gì?
? Tạo dòng thuần ở cây giao phấn được tiến hành như thế nào?
Việc tạo dòng thuần ở cây giao phấn được tiến hành bằng cách cho các cây giao phấn tự thụ phấn bắt buộc và phương pháp nuôi cấy hạt phấn tạo cây đơn bội
CÁCH THỰC HIỆN
+ Tự thụ phấn bắt buộc:
- Dùng túi cách ly lấy phấn cây nào thì rắc lên đầu nhuỵ cây đó.
- Sau đó, lấy hạt của từng cây gieo riêng thành từng hàng .
- Chọn những cây có đặc điểm mong muốn cho tự thụ phấn.
- Làm như vậy qua nhiều thế hệ sẽ tạo được dòng thuần.
+ Nuôi cấy hạt phấn tạo cây đơn bội: Dùng cônsixin tác động lên hạt phấn đang phân chia tạo cây lưỡng bội ? rút ngắn được thời gian tạo dòng thuần)
? Thực hiện tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn nhằm mục đích gì?
Việc thực hiện tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn nhằm mục đích tạo dòng thuần
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1) Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:
Kết quả quá trình tự thụ phấn bắt buộc ở cây ngô
2,93m
2,46m
2,34 m
Tự
thụ
phấn qua 15 thế hệ
Tự
thụ
phấn qua 30 thế hệ
Ns: 47,6 tạ/ha
Ns: 24,1 tạ/ha
Ns: 15,2 tạ/ha
Thoái hóa
Ban đầu
? Giống thoái hóa so với giống ban đầu được biểu hiện như thế nào?
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1) Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:
? Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn biểu hiện như thế nào? Và rõ nhất ở điểm nào?
Phát triển chậm
Chiều cao giảm
Năng suất giảm
Bộc lộ nhiều tính trạng xấu, dị dạng, nhiều cây bị chết
Phát triển chậm, chiều cao cây và năng suất giảm dần, nhiều cây bị chết. Rõ nhất là năng suất giảm
? Tìm ví dụ về hiện tượng thoái hoá giống ở thực vật?
Ví dụ:
- Hồng xiêm thoái hoá: quả nhỏ, không ngọt, ít quả
- Bưởi thoái hoá: quả nhỏ, khô
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
TIẾT: 37, BÀI 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật:
F1
hoặc F1 x P
Giao phối gần
x F1
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật:
Giao phối gần là sự giao phối giữa con cái sinh ra từ một cặp bố mẹ hoặc giữa bố mẹ với con cái
Biểu hiện của thoái hóa ở thực vật
Phát triển chậm
Chiều cao giảm
Năng suất giảm

Bộc lộ đặc điểm xấu, dị dạng, bị chết
Biểu hiện của thoái hóa ở động vật
Sinh trưởng, phát triển yếu
Năng suất giảm, Sinh sản giảm
Dị tật, quái thai, chết non
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật:
- Giao phối gần là sự giao phối giữa con cái sinh ra từ một cặp bố mẹ hoặc giữa bố mẹ với con cái
? Biểu hiện của hiện tượng thoái hóa giống ở động vật?
- Biểu hiện: Sinh trưởng và phát triển yếu, khả năng sinh sản giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh, chết non
Sức sống giảm dần
Năng suất giảm dần
Bộc lộ nhiều tính trạng xấu
? Vậy biểu hiện chung của thoái hoá giống là gì?
* Hiện tượng thoái hoá giống: Là hiện tượng các thế hệ con cháu có sức sống giảm dần, năng suất giảm bộc lộ nhiều tính trạng xấu.
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật:
II. Nguyên nhân của hiện tượng thoái hoá giống:
100
0
50=(1/2)1
50
75
25 = (1/2)2
87,5
1,25=(1/2)3
Quan sát sơ đồ sau: cho biết AA, Aa: tốt ; aa: xấu
Câu 1: Qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết, tỉ lệ thể đồng hợp và thể dị hợp biến đổi như thế nào?
Câu 2: Tại sao tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá?
THẢO LUẬN
.
.
.
.
ĐÁP ÁN
Câu 1: Tỉ lệ đồng hợp tăng (AA, aa), tỉ lệ dị hợp (Aa) giảm
Câu 2: Gen lặn (a) thường là tính trạng xấu gây hại khi ở trạng thái đồng hợp lặn (aa) và được biểu hiện ra kiểu hình, còn gen lặn gây hại ở thể dị hợp (Aa) không biểu hiện
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật:
II. Nguyên nhân của hiện tượng thoái hoá giống:
? Vậy nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng thoái hoá giống?
Nguyên nhân: do tự thụ phấn và giao phối gần (cận huyết) vì qua nhiều thế hệ tạo ra các cặp gen đồng hợp lặn gây hại
* Tại Brazin, ở một hòn đảo nhỏ
có một cộng đồng khoảng 300
người. Do cách li, họ phải
kết hôn gần nên sinh ra
một lớp người bị bạch tạng.
? Tại sao cấm những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn?
Vì khả năng con sinh ra sinh trưởng và phát triển yếu, khả năng sinh sản giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh
* Ở người 20-30% số con của các cặp bố mẹ kết hôn gần bị chết non hay mang các dị tật bẩm sinh
- Một số loài như: đậu Hà Lan, cà chua, chim bồ câu, chim cu gáy, . không bị thoái hóa khi tự thụ phấn hay giao phối cận huyết ? vì hiện tại chúng đang mang những cặp gen đồng hợp không gây hại cho chúng
? Vì sao một số loài như: đậu Hà Lan, cà chua, chim bồ câu, chim cu gáy, . không bị thoái hóa khi tự thụ phấn hay giao phối cận huyết?
THOÁI HÓA DO TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
II. Nguyên nhân của hiện tượng thoái hoá giống:
III. Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết:
? Tại sao tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần gây ra hiện tượng thoái hoá nhưng vẫn được con người sử dụng trong chọn giống?
Củng cố và duy trì một số tính trạng mong muốn, tạo dòng thuần (có cặp gen đồng hợp)
P: AA x aa
F1: Aa
F1 x F1: Aa x Aa
F2: 1AA : 2Aa : 1aa
Giống thoái hóa
BÀI TẬP
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Đối với tiết học này:
- Trả lời câu hỏi 1, 2 SGK/ 101
- Học thuộc bài ghi
- Tìm hiểu vai trò của tạo dòng thuần trong chọn giống

Đối với tiết học sau:
- Chuẩn bị bài "ưu thế lai"
- Xem lại tiết 26 - Bài 25 : THƯỜNG BIẾN. (Phần II và III)
Câu 1 : Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào yếu tố nào?
Câu 2 : Tính trạng số lượng thường chịu ảnh hưởng của yếu tố nào? Trong sản xuất cần chú ý điều gì?
Câu 3 : Mức phản ứng là gì? Mức phản ứng do yếu tố nào qui định?
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
cùng các em học sinh đã tham dự tiết học này