Bài 33. Đặc điểm sông ngòi Việt Nam

TRƯỜNG THPT THANH BÌNH 2
Tổ: Sử - Địa - GDCD
MÔN ĐỊA LÍ 12
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ.
Tiết 39, bài 33 : ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM
I. Đặc điểm chung :
- Đặc điểm mạng lưới sông ngòi Việt Nam ? Tại sao nước ta có nhiều sông suối, song phần lớn là sông nhỏ, ngắn và dốc ?
- Đặc điểm hướng chảy sông ngòi Việt Nam ? Tại sao sông ngòi nước ta chảy theo hai hướng đó ?
- Đặc điểm phù sa sông ngòi Việt Nam ? Tại sao sông ngòi nước ta có hàm lượng phù sa lớn ?
I. Đặc điểm sông ngòi Việt Nam
Hướng:
+ TB -ĐN
+ Vòng cung
Chế độ nước
theo mùa:
+ Mùa lũ
+ Mùa cạn
Hàm lượng
phù sa
lớn
- Mưa nhiều
Bề ngang hẹp
Nhiều đồi núi
Địa hình có 2
hướng chính:
+ TB -ĐN
+ Vòng cung
Chế độ mưa
theo mùa:
+ Mùa mưa
+ Mùa khô
- 3/4 diện tích
là đồi núi
Mưa nhiều,
theo mùa
Nguyên nhân
Mối quan hệ giữa sông ngòi với các nhân tố tự nhiên :

-Địa hình : quyết định độ dốc của lòng sông, hướng chảy và tốc độ dòng chảy.
-Khí hậu (lượng mưa và nhiệt độ) : quyết định lưu lượng nước, mùa nước, tính liên tục của dòng chảy (thường xuyên hay tạm thời)
- Xác định trên lược đồ một số sông chảy theo hướng TB - ĐN? Hướng vòng cung?
- Thành phố chúng ta có sông, hồ nào ?
? Dựa vào bảng số liệu dưới đây (bảng 33.1 sgk) em hay cho biết mùa lũ trên các lưu vực sông có trùng nhau không và giải thích vì sao có sự khác biệt ấy?
- Mùa lũ không trùng nhau vì chế độ mưa trên mỗi khu vực khác nhau, mùa lũ có xu hướng chậm dần từ Bắc vào Nam.
- Lũ ở miền Trung là chậm nhất.
Cảnh lũ lụt
Sau lũ lụt
Nhân dân ta đã tiến hành những biện pháp nào để khai thác nguồn lợi và hạn chế tác hại của lũ lụt ?
Những biện pháp của nhân dân ta khai thác nguồn lợi và hạn chế tác hại của lũ:
- Xây dựng các công trình thủy lợi.
- Đắp đê.
- Sống chung với lũ (nuôi cá lồng ở đồng bằng sông Cửu Long...).
Em hãy cho biết, lượng phù sa lớn như vậy đã có những tác động như thế nào tới thiên nhiên và đời sống của cư dân đồng bằng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long?
Thiên nhiên :- bồi đắp phù sa ->đất đai màu mỡ
- thau chua, rửa mặn cho đồng bằng
- nguồn lợi thuỷ sản tự nhiên dồi dào
Đời sống dân cư : - phong tục tập quán
- lịch canh tác nông nghiệp...
Ví dụ : nuôi trồng thuỷ sản trên lồng, trên bè ở ĐBSCL
II. Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông
1. Giá trị của sông ngòi
Thủy lợi (cung cấp nước cho sản xuất...)

Phát triển thủy điện
Nuôi trồng đánh bắt thủy sản
Phát triển giao thông vận tải

Du lịch
1. Giá trị của sông ngòi
- Dựa vào lược đồ em hãy xác định các hồ nước Hoà Bình, Trị An, Y-a-ly, Thác Bà, Dầu Tiếng và cho biết chúng nằm trên những dòng sông nào ?
3. Nguyên nhân :
Nước thải và rác thải của sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, sinh hoạt.
Đánh bắt thuỷ sản bằng hoá chất, điện, thuốc nổ.
- Vật liệu chìm đắm cản trở dòng chảy tự nhiên
2. Thực trạng
Sông ngòi nước ta đang bị ô nhiễm
Chất lượng nước gồm nhiều chỉ tiêu như độ đục, độ chua, màu sắc, nhiệt độ nước, chỉ số BOD, COD...
Ví dụ : nước sạch : màu trong, không mùi, nước có vị ngọt, mát...
Chỉ số BOD : là nồng độ oxy cần thiết để
tham gia quá trình oxy hoá các chất bẩn
trong nước bằng các biện pháp sinh học.
Chỉ số COD : là nồng độ oxy cần thiết để
tham gia quá trình oxy hoá các chất bẩn trong nước bằng các biện pháp hoá học.
4. Biện pháp bảo vệ
+ Chống ô nhiễm nguồn nước sông :
Bảo vệ rừng đầu nguồn
Xử lí nước thải, rác thải bằng các phương pháp công nghệ
Khơi thông các lòng sông
Khai thác đi đôi với bảo vệ môi trường (nghiêm cấm việc đánh bắt bằng hoá chất, điện, thuốc nổ...)
+ Biện pháp khai thác : xây dựng công trình thuỷ lợi, thuỷ điện, giao thông vận tải, thuỷ sản, du lịch.
4. Củng cố
Xác định các sông lớn chảy theo hướng TB-ĐN và hướng vòng cung ?
Xác định các hồ nước Hoà Bình, Trị An, Yaly, Thác Bà, Dầu Tiếng và cho biết chúng nằm trên những dòng sông nào ?
5.Dặn dò
- Về nhà học bài, làm bài tập 3 trang 120 sgk.
- Chuẩn bị bài tiếp theo, bài 34 "Các hệ thống sông lớn ở nước ta".