Bài 32. Công nghệ gen

1
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
Tiết 33: Bài 32: CÔNG NGHỆ GEN
Kiểm tra đầu giờ
? Công nghệ tế bào là gì? Gồm những công đoạn chủ yếu nào ?
Tiết 33: Bài 32: CÔNG NGHỆ GEN
I. Khái niệm kĩ thuật gen và công nghệ gen.
? Kĩ thuật gen là gì? Mục đích của kĩ thuật gen
? Kĩ thuật gen gồm những khâu nào
? Công nghệ gen là gì
? Quan sát hình 32 thảo luận nhóm trả lời câu hỏi
1-Đoạn ADN tách từ TB cho
2- Ptử ADN làm thể truyền
3- ADN tái tổ hợp
4- ADN tái tổ hợp trong TB vi khuẩn
5- ADN dạng vòng của VK
6
Tế bào cho
Tách ADN NST của “tế bào cho”
Đoạn ADN bị cắt ra
Gắn đoạn bị cắt vào plasmid nhờ enzim nối
ADN tái tổ hợp
Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận E.coli
6
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
- Kĩ thuật gen là các thao tác tác động lên ADN để chuyển đoạn ADN mang 1 hoặc 1 cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế bào của loài nhận nhờ thể truyền.
- Kĩ thuật gen gồm 3 khâu cơ bản:
+ Tách ADN NST của tế bào cho và tách ADN làm thể chuyền từ vi khuẩn, vi rút.
+ Cắt nối để tạo ADN tái tổ hợp nhờ enzim.
+ Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận và nghiên cứu sự biểu hiện của gen được chuyển.
- Công nghệ gen là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng kĩ thuật gen.
? Mục đích tạo ra các chủng vi sinh vật mới là gì ? nêu ví dụ cụ thể
Kĩ thuật gen được ứng dụng để tạo ra các chủng VSV mới có khả năng sản xuất nhiều loại sản phẩm sinh học cần thiết (aa, prôtêin, kháng sinh, hoocmon...) với số lượng lớn và giá thành rẻ
VD:Dùng E .coli và nấm men cấy gen mã hóa sản xuất kháng sinh và hoocmôn.
II. Ứng dụng công nghệ gen
1. Tạo ra các chủng vi sinh vật mới
? Công việc tạo giống cây trồng biến đổi gen là gì ?cho ví dụ
Tạo giống cây trồng biến đổi gen là lĩnh vực ứng dụng chuyển các gen quý vào cây trồng .
Ví dụ: Cây lúa được chuyển gen quy định tổng hợp bêta carooten (tiền vitamin A) vào tế bào cây lúa, tạo giống lúa giàu vitamin A.
- ở Việt Nam chuyển gen kháng sâu bệnh, tổng hợp vitamin A... vào 1 số cây lúa, ngô, khoai, cà chua, đu đủ...
2. Tạo giống cây trồng biến đổi gen:
Một số thành tựu chuy?n gen ở thực vật
Giống lúa được chuyển gen tổng hợp -carotene (giống lúa vàng). Sau quá trình tiêu hoá, -carotene được chuyển hoá thành vitamin A.
Khoảng 120 triệu trẻ em trên thế giới bị các rối loạn do thiếu vitamin A. Giống lúa vàng mang lại “niềm hy vọng” trong việc bảo vệ khoảng 1 đến 2 triệu bệnh nhân bị các rối loạn do thiếu vitamin A.
Gạo bình thường
Gạo hạt vàng
Cây đu đủ (Carica papaya L.) được chuyển gen kháng bệnh virút (trái) và cây đối chứng (phải)
Có khả năng khỏng virút CMV
Được đánh giá là góp phần vào việc phục hồi nền công nghiệp sản xuất đu đủ ở Hawaii.
Một số thành tựu chuy?n gen ở thực vật
Cây bông chuyển gen kháng sâu Bt -> Mang gen kháng sâu Bt
Góp phần hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu
Bông chuyển gen Bt kháng sâu bệnh (phải) và bông không chuyển gen mẫn cảm với sâu bệnh (trái)
Một số thành tựu chuy?n gen ở thực vật
12
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
*Cây cà chua chuyển gen
Gen kéo dài thời gian chín, làm chậm quá trình chín nhũn quả
+ Tăng cường chất lượng quả và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch
Gen kháng bệnh virút, kháng với virút CMV
+ Góp phần giảm lượng thuốc trừ sâu sử dụng trong quá trình trồng trọt
Cây cà chua chuyển gen kháng virút (bên trái) trong khi cây không được
chuyển gen kháng mẫn cảm với virút CMV - Cucumber mosaic Virus
- khi trồng trọt trên đồng ruộng (bên phải)
Một số thành tựu chuy?n gen ở Thực vật
13
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
Cây đậu tương chuyển gen
Kháng sâu (Bt), kháng sâu bệnh (insect resistance)
+ Góp phần làm giảm lượng thuốc trừ sâu cần sử dụng (bảo vệ môi trường và giảm chi phí sản xuất)
Thay đổi thành phần axít béo,
+ Làm thay đổi thành phần và giá trị dinh dưỡng
Một số thành tựu chuy?n gen ở Thực vật
? Ứng dụng công nghệ gen để tạo động vật biến đổi gen thu được kết quả như thế nào
- Ứng dụng kĩ thuật gen chuyển gen vào động vật nhằm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, tạo ra các sản phẩm phục vụ trực tiếp cho đời sống con người.
- Chuyển gen vào động vật còn rất hạn chế
3. Tạo động vật biến đổi gen
16
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
17
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
III. Khái niệm công nghệ sinh học
? Công nghệ sinh học là gì ?gồm những lĩnh vực nào
? Tại sao công nghệ sinh học là hướng ưu tiên đầu tư và
phát triển trên thế giới và ở Việt Nam?
Công nghệ sinh học: là ngành sử dụng tế bào sống và các quá trình sinh học để tạo ra các sản phẩm sinh học cần thiết cho con người.
Công nghệ sinh học bao gồm các lĩnh vực:
- Công nghệ lên men
- Công nghệ tế bào
- Công nghệ chuyển nhân và chuyển phôi
- Công nghệ sinh học và xử lí môi trường .
- Công nghệ enzim
- Công nghệ gen
- Công nghệ sinh học -y dược
- Công nghệ sinh học là hướng ưu tiên đầu tư và phát triển trên thế giới và ở Việt Nam vì ngành công nghệ này có hiệu quả kinh tế và xã hội cao
18
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
Công nghệ gen
K? thu?t gen: L� c�c thao t�c t�c d?ng l�n ADN d? chuy?n m?t do?n ADN mang m?t ho?c m?t c?m gen t? t? b�o c?a lồi cho sang t? b�o c?a lồi nh?n nh? th? truy?n.
K? thu?t gen g?m 3 kh�u
Cơng ngh? gen: L� ng�nh k? thu?t v? quy trình ?ng d?ng k? thu?t gen.
Khái niệm KTG và CNG
Khái niệm công nghệ sinh học
1/ T?o ra c�c ch?ng vi sinh v?t m?i
2/ T?o gi?ng c�y tr?ng bi?n d?i gen
3/ T?o d?ng v?t bi?n d?i gen
Ứng dụng công nghệ gen
Công nghệ sinh học là hướng ưu tiên đầu tư và phát triển trên thế giới và ở Việt Nam vì ngành công nghệ này có hiệu quả kinh tế và xã hội cao
Tiết 33: Bài 32: CÔNG NGHỆ GEN
19
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Mường Khương Lào Cai
Hướng dẫn về nhà
- Học bài, vẽ sơ đồ hình 32 SGK/92
- Đọc phần “em có biết”
- Tìm hiểu gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí? Tác nhân hóa học? Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống như thế nào?